Automatische controleur, bot, bureaucraat, developer, redacteur, nuke, eindredacteur, toezichthouder, beheerder
5.533
bewerkingen
Wijzigingen
Nieuwe pagina aangemaakt met 'Wervelletsels en dwarslaesie Inleiding In de acute geneeskunde wordt er onderscheid gemaakt tussen een hoog-energetisch trauma (HET) en een laag- energetisch trauma (L...'
Wervelletsels en dwarslaesie
Inleiding
In de acute geneeskunde wordt er onderscheid gemaakt tussen een hoog-energetisch trauma (HET) en
een laag- energetisch trauma (LET). Wanneer een slachtoffer tegen een boom rijdt, door een auto wordt
aangereden of van (grote) hoogte valt, zoals van een ladder, is er sprake van een HET. De formule van
kinetische energie: E = 1/2m.v2 geeft weer welke energie vrijkomt (of welke kracht inwerkt op een
slachtoffer) bij een ongeval. Variabelen hierin zijn de massa van het voertuig en de snelheid van het
voertuig. Hieruit kan men berekenen dat ook een ongeval met een vrachtauto die 5 km/h rijdt een HET
is.
Wanneer bijvoorbeeld een slachtoffer bij het sporten ‘door zijn enkel gaat’, is er sprake van een LET. Het
verschil tussen LET en HET is dat bij de hoogenergetische traumata de inwerkende energie op het
slachtoffer veel groter is en de verplaatsingen over de gewrichtsvlakken groter, waardoor er meer en
ernstiger weefselschade ontstaat. Bij een HET is het risico dat het slachtoffer fracturen of andere letsels
heeft opgelopen dus groter; zo ook bij de wervels. Het ongevalsmechanisme speelt dan ook een
belangrijke rol in de afweging of er een verdenking is op wervelletsels.
Jaarlijks worden in Nederland zo’n 4000 patiënten opgenomen in ziekenhuizen met een vorm van
wervelletsel. In ongeveer de helft van de gevallen gaat het om een verkeersletsel. Ongeveer 20% wordt
veroorzaakt door direct geweld en ook 20% wordt veroorzaakt door val van hoogte. Dit zijn allen hoogenergetische
traumata.
Indien er letsels zijn aan de wervelkolom, komen deze vooral voor in de cervicale en thoracolumbale
wervelkolom. Indien er sprake is van een fractuur van de wervelkolom, kan deze in elk gedeelte van de
wervel voorkomen. Vooral fracturen in de wervelgedeelten buiten het corpus geven vaak ernstige
neurologische schade, omdat dat gedeelte rondom het ruggenmerg heen ligt. Deze verhogen de kans
op een zogenaamde dwarslaesie. Een dwarslaesie is dus wervelletsel met neurologische uitval na een
(HE)T. Omdat dit letsel een aparte presentatie heeft met zeer uitgesproken regels over handelen, wordt
deze in een apart hoofdstuk beschreven.
Ook de whiplash (een type cervicaal wekedelenletsel) wordt apart genoemd, omdat deze vaak na een
zeer typisch ongevalmechanisme (kop- staart botsing) voorkomt.
In dit hoofdstuk worden de algemene symptomen en handelingen bij wervelletsel besproken.
Een bijzondere vorm van wervelletsels zijn de pathologische wervelfracturen, waarbij er vaak geen
sprake is van een HET. Een pathologische wervelfractuur wordt veroorzaakt door afname van de
botdichtheid (osteoporose) of een kwaadaardig proces (tumor of metastase) in een wervel. Meestal
treden dit soort fracturen op bij ouderen, mensen die chronisch gebruik maken van corticosteroïden of
met een maligniteit in de voorgeschiedenis.
Bij een wervelfractuur kan als gevolg van schade aan het ruggenmerg ook een dwarslaesie ontstaan,
waarbij er sprake is van uitval van neurologische functies zoals sensibiliteit en motoriek. De
neurologische uitval bevindt zich onder het niveau van het ruggenmergletsel. De symptomen kunnen
zeer uiteenlopend zijn doordat er sprake kan zijn van zowel een gedeeltelijke als een complete
dwarslaesie, maar ook doordat het niveau van de laesie kan verschillen.
Er kan sprake zijn van een drukverhogend letsel zoals een bloeding of een ontsteking die het
ruggenmerg in verdrukking brengt wat voor neurologische uitval zorgt. Een andere mogelijkheid is
doorsnijding van het ruggenmerg, door bijvoorbeeld een wervelfractuur of een schotverwonding.
In het ruggenmerg lopen zenuwen met verschillende functies. Het onderscheid tussen een complete en
een gedeeltelijke dwarslaesie kan in de kliniek worden gemaakt op basis van de uitgevallen functies
doordat de verschillende functies door verschillende banen op verschillende plaatsen in het
ruggenmerg lopen. Doordat bij een gedeeltelijke dwarslaesie slechts een deel van het ruggenmerg is
aangedaan zullen alleen de functies uitvallen die in dat deel van het ruggenmerg liggen. Vaak zijn de
sensorische functies meer aangedaan dan de motorisch functies.
5BOSA2 – Vaardigheden Acute Geneeskunde 71
Symptomen en klachten bij wervelletsel en
dwarslaesie
Als EHBO-er is het belangrijk het ongevalsmechanisme te achterhalen, wat initieel bepaalt of er een
verdenking op wervelletsels bestaat. Behalve het ongevalsmechanisme (een hoogenergetisch trauma),
zijn er nog andere aanwijzingen waardoor je bedacht wordt op wervelletsels.
Een hoge verdenking op cervicaal wervelletsel ontstaat bij:
· Ieder hoogenergetisch trauma (HET)
· Verwondingen boven het niveau van de clavicula (sleutelbeen)
· Ernstige verwondingen elders in het lichaam die eventuele pijn in de nek afleiden (distracting
injuries), hier dient men extra bedacht op te zijn bij alcohol of druggebruik.
· Pijnklachten in de hals, spontaan of bij bewegen
· Uitstralende pijn in de armen, motorische en/of sensibele stoornissen in de bovenste en/of
onderste extremiteit.
· Na een flexie/extensietrauma van de nek (zoals men vaak bij een kop-staartbotsing ziet)
· Letsel en verwondingen aan het hoofd en de eventuele aanwezigheid van schedelhersenletsel
Letsels van thoracale en/of lumbale wervels kan bij elke patiënt voorkomen die pijn heeft in de rug:
· Nadat hij/zij een HET heeft doorgemaakt
· Nadat hij/ zij is gevallen op de hiel/ stuit
· Na een flexie-/extensietrauma van de romp
· Na een val waarbij de rug gedraaid werd (rotatiecomponent). Bij de val met rotatiecomponent
heeft het slachtoffer vaak schaafwonden op de schouder.
Vaak presenteren slachtoffers zich met lokale pijn in de nek of rug. De symptomen kunnen variëren van
geen/ nauwelijks klachten tot ernstige pijnklachten en een volledige neurologische uitval. Er kunnen ook
tintellingen of gevoelsstoornissen zijn in de ledematen of op de romp. Vanwege het karakter van een
HET zijn er vaak nog vele andere (ernstige) letsels aanwezig, die de aandacht kunnen afleiden van de
wervelletsels (distracting injuries).
Bij een osteoporotische wervelfractuur treed er plotseling pijn op in de rug, nadat het slachtoffer
bijvoorbeeld van een trapje afgestapt is of is gaan zitten. Soms is er een standsafwijking van de rug.
Bij een complete dwarslaesie is het hele ruggenmerg aangedaan en zullen alle functies zijn uitgevallen
onder het niveau van het ruggenmergletsel. Symptomen van een complete dwarslaesie zijn:
· Pijn in rug of nek
· Gevoelloosheid
· Verlamming
· Incontinentie of urineretentie
· Priapisme (blijvende erectie)
· Neurogene shock
De functie uitval vindt plaats beneden het niveau van het ruggenmergletsel. Ruggenmergletsel ter
hoogte van Th12-L2 zal uitval in de benen geven en letsel ter hoogte van C5-Th1 zal uitval van de armen
en de benen geven. Een dwarslaesie boven de vierde cervicale wervel geeft complicaties van de
ademhaling doordat alle aansturing van de ademhalingsspieren is verdwenen.
De n. phrenicus die het diafragma innerveert, treedt uit bij C4-6, en deze dwarslaesie is dan ook niet
met het leven verenigbaar. Bij een complete dwarslaesie is door uitval altijd de blaasfunctie aangetast
wat zal leiden tot incontinentie of juist het niet kunnen ledigen van de blaas (urineretentie). Ook is er
vaak in de acute fase priapisme (penis in blijvende erectiestand).
Een slachtoffer met een gedeeltelijke dwarslaesie kan pijn hebben, doordat de banen voor de vitale
sensibiliteit nog intact zijn, terwijl de banen van de gnostische sensibiliteit aangedaan zijn. Pijn sluit een
dwarslaesie niet uit! Bij een incomplete dwarslaesie kan het slachtoffer tintellingen of een dof gevoel
hebben in de nek of rug, of in de ledematen beneden het niveau van de dwarslaesie
Indien het slachtoffer bewusteloos is, moet zijn ademweg worden vrijgehouden met behulp van de chinlift,
zonder dat daarbij het hoofd gekanteld of de nek gemanipuleerd wordt. Een betere methode is de
5BOSA2 – Vaardigheden 72 Acute Geneeskunde
jaw-thrust die in de professionele hulp wordt toegepast om de luchtweg bij traumapatiënten vrij te
houden . Hierbij zit de hulpverlener achter het slachtoffer en legt de vingers langs de kaak en lift deze
als het ware op. Deze methode valt buiten het bestek van deze EHBO-cursus. Leg het slachtoffer
absoluut niet in stabiele zijligging, tenzij het slachtoffer alleen gelaten dient te worden om bijvoorbeeld te
gaan alarmeren of als er meerdere slachtoffers zijn die hulp behoeven.
Bij een sterke verdenking op een wervelletsel door het ongevalmechanisme of vrijwel zeker aanwezige
letsels wordt altijd 112 gewaarschuwd, hoofd en nek geïmmobiliseerd en het slachtoffer niet meer
bewogen. Men gaat altijd uit van het ergste!
Vanwege deze grote variëteit aan klachtenpresentaties is het belangrijk om na een HET of ander typisch
ongevalmechanisme indien er geen klachten zijn, toch naar de huisarts/SEH te gaan ter controle. In alle
andere gevallen dient 112 gebeld te worden. Bij een HET dient in principe altijd een ambulance te
worden gewaarschuwd, zodat het slachtoffer gecontroleerd kan worden op wervelletsels, dwarslaesie of
andere letsels.
C-spine (de cervicale wervelkolom)
Inleiding
De cervicale wervelkolom, ook wel CWK of C-spine genoemd, bevat net als de rest van de wervelkolom
het ruggenmerg dat tussen hersenen en lichaam loopt en bestaat zelf uit botstructuren en weke delen
zoals ligamenten. Wegens de grote mobiliteit van de nek, zijn deze structuren erg gevoelig voor letsel
en is de kans groot dat na een HET of een plotseling trauma aan de nek fracturen van de
nekwervelkolom optreden. De oorzaken voor letsel aan de cervicale wervelkolom zijn voornamelijk
ongelukken met motorvoertuigen (50%), vallen van hoogte (20%) en sporten (15%). De rest wordt
veroorzaakt door inter-persoonlijk geweld. In het protocol is daarom apart aandacht voor immobilisatie
van de nekwervelkolom en het hoofd, met name ook omdat na het ongeval de nek gemakkelijk bewogen
wordt door slachtoffer of omstanders, terwijl de rug vaak in dezelfde houding blijft omdat het slachtoffer
niet bewogen wordt.
Pathofysiologie
De cervicale wervelkolom bestaat uit zeven wervels, met bijbehorende tussenwervelschijven en
ligamenten die ervoor zorgen dat de wervelkolom als een stevig geheel beweegt. Door deze stevigheid
wordt letsel aan het ruggenmerg voorkomen. Bij hoogenergetische traumata, kan er echter dusdanig
veel kracht worden uitgeoefend op de cervicale wervelkolom, waardoor deze mechanisch onstabiel
wordt en de onderdelen niet meer op hun plek worden gehouden. Door de ontstane instabiliteit kan er
gemakkelijker letsel ontstaan, zoals breuken en ontwrichtingen. Het ruggenmerg kan dan geheel of
gedeeltelijk aangetast worden door scherpe botstukken die de zenuwen kunnen doorsnijden. Tevens
kunnen er door het geweld bloedingen en oedeem (vochtophoping) ontstaan die druk op de zenuwen
uitoefenen. Beide mechanismen zorgen ervoor dat zenuwen zowel vanaf en naar de hersenen niet meer
functioneren met als gevolg neurologische uitval, oftewel een dwarslaesie.
Symptomen en klachten
Een dergelijke dwarslaesie kan zich uiten in krachtsverlies van de ledematen, gevoelsverlies of
tintelingen in armen en benen. Het slachtoffer kan ook last hebben van een dof gevoel in de aangedane
zenuwen. Bij hoge doorsnijding boven de 4e nekwervel, kan de ademhaling uitvallen omdat het
diafragma dan niet meer werkt. Er kan ook sprake zijn van lokale klachten zoals nekpijn of pijn bij
bewegen. Men moet ook beducht zijn voor een neurogene shock (zie hoofdstuk Circulation).
Inleiding
In de acute geneeskunde wordt er onderscheid gemaakt tussen een hoog-energetisch trauma (HET) en
een laag- energetisch trauma (LET). Wanneer een slachtoffer tegen een boom rijdt, door een auto wordt
aangereden of van (grote) hoogte valt, zoals van een ladder, is er sprake van een HET. De formule van
kinetische energie: E = 1/2m.v2 geeft weer welke energie vrijkomt (of welke kracht inwerkt op een
slachtoffer) bij een ongeval. Variabelen hierin zijn de massa van het voertuig en de snelheid van het
voertuig. Hieruit kan men berekenen dat ook een ongeval met een vrachtauto die 5 km/h rijdt een HET
is.
Wanneer bijvoorbeeld een slachtoffer bij het sporten ‘door zijn enkel gaat’, is er sprake van een LET. Het
verschil tussen LET en HET is dat bij de hoogenergetische traumata de inwerkende energie op het
slachtoffer veel groter is en de verplaatsingen over de gewrichtsvlakken groter, waardoor er meer en
ernstiger weefselschade ontstaat. Bij een HET is het risico dat het slachtoffer fracturen of andere letsels
heeft opgelopen dus groter; zo ook bij de wervels. Het ongevalsmechanisme speelt dan ook een
belangrijke rol in de afweging of er een verdenking is op wervelletsels.
Jaarlijks worden in Nederland zo’n 4000 patiënten opgenomen in ziekenhuizen met een vorm van
wervelletsel. In ongeveer de helft van de gevallen gaat het om een verkeersletsel. Ongeveer 20% wordt
veroorzaakt door direct geweld en ook 20% wordt veroorzaakt door val van hoogte. Dit zijn allen hoogenergetische
traumata.
Indien er letsels zijn aan de wervelkolom, komen deze vooral voor in de cervicale en thoracolumbale
wervelkolom. Indien er sprake is van een fractuur van de wervelkolom, kan deze in elk gedeelte van de
wervel voorkomen. Vooral fracturen in de wervelgedeelten buiten het corpus geven vaak ernstige
neurologische schade, omdat dat gedeelte rondom het ruggenmerg heen ligt. Deze verhogen de kans
op een zogenaamde dwarslaesie. Een dwarslaesie is dus wervelletsel met neurologische uitval na een
(HE)T. Omdat dit letsel een aparte presentatie heeft met zeer uitgesproken regels over handelen, wordt
deze in een apart hoofdstuk beschreven.
Ook de whiplash (een type cervicaal wekedelenletsel) wordt apart genoemd, omdat deze vaak na een
zeer typisch ongevalmechanisme (kop- staart botsing) voorkomt.
In dit hoofdstuk worden de algemene symptomen en handelingen bij wervelletsel besproken.
Een bijzondere vorm van wervelletsels zijn de pathologische wervelfracturen, waarbij er vaak geen
sprake is van een HET. Een pathologische wervelfractuur wordt veroorzaakt door afname van de
botdichtheid (osteoporose) of een kwaadaardig proces (tumor of metastase) in een wervel. Meestal
treden dit soort fracturen op bij ouderen, mensen die chronisch gebruik maken van corticosteroïden of
met een maligniteit in de voorgeschiedenis.
Bij een wervelfractuur kan als gevolg van schade aan het ruggenmerg ook een dwarslaesie ontstaan,
waarbij er sprake is van uitval van neurologische functies zoals sensibiliteit en motoriek. De
neurologische uitval bevindt zich onder het niveau van het ruggenmergletsel. De symptomen kunnen
zeer uiteenlopend zijn doordat er sprake kan zijn van zowel een gedeeltelijke als een complete
dwarslaesie, maar ook doordat het niveau van de laesie kan verschillen.
Er kan sprake zijn van een drukverhogend letsel zoals een bloeding of een ontsteking die het
ruggenmerg in verdrukking brengt wat voor neurologische uitval zorgt. Een andere mogelijkheid is
doorsnijding van het ruggenmerg, door bijvoorbeeld een wervelfractuur of een schotverwonding.
In het ruggenmerg lopen zenuwen met verschillende functies. Het onderscheid tussen een complete en
een gedeeltelijke dwarslaesie kan in de kliniek worden gemaakt op basis van de uitgevallen functies
doordat de verschillende functies door verschillende banen op verschillende plaatsen in het
ruggenmerg lopen. Doordat bij een gedeeltelijke dwarslaesie slechts een deel van het ruggenmerg is
aangedaan zullen alleen de functies uitvallen die in dat deel van het ruggenmerg liggen. Vaak zijn de
sensorische functies meer aangedaan dan de motorisch functies.
5BOSA2 – Vaardigheden Acute Geneeskunde 71
Symptomen en klachten bij wervelletsel en
dwarslaesie
Als EHBO-er is het belangrijk het ongevalsmechanisme te achterhalen, wat initieel bepaalt of er een
verdenking op wervelletsels bestaat. Behalve het ongevalsmechanisme (een hoogenergetisch trauma),
zijn er nog andere aanwijzingen waardoor je bedacht wordt op wervelletsels.
Een hoge verdenking op cervicaal wervelletsel ontstaat bij:
· Ieder hoogenergetisch trauma (HET)
· Verwondingen boven het niveau van de clavicula (sleutelbeen)
· Ernstige verwondingen elders in het lichaam die eventuele pijn in de nek afleiden (distracting
injuries), hier dient men extra bedacht op te zijn bij alcohol of druggebruik.
· Pijnklachten in de hals, spontaan of bij bewegen
· Uitstralende pijn in de armen, motorische en/of sensibele stoornissen in de bovenste en/of
onderste extremiteit.
· Na een flexie/extensietrauma van de nek (zoals men vaak bij een kop-staartbotsing ziet)
· Letsel en verwondingen aan het hoofd en de eventuele aanwezigheid van schedelhersenletsel
Letsels van thoracale en/of lumbale wervels kan bij elke patiënt voorkomen die pijn heeft in de rug:
· Nadat hij/zij een HET heeft doorgemaakt
· Nadat hij/ zij is gevallen op de hiel/ stuit
· Na een flexie-/extensietrauma van de romp
· Na een val waarbij de rug gedraaid werd (rotatiecomponent). Bij de val met rotatiecomponent
heeft het slachtoffer vaak schaafwonden op de schouder.
Vaak presenteren slachtoffers zich met lokale pijn in de nek of rug. De symptomen kunnen variëren van
geen/ nauwelijks klachten tot ernstige pijnklachten en een volledige neurologische uitval. Er kunnen ook
tintellingen of gevoelsstoornissen zijn in de ledematen of op de romp. Vanwege het karakter van een
HET zijn er vaak nog vele andere (ernstige) letsels aanwezig, die de aandacht kunnen afleiden van de
wervelletsels (distracting injuries).
Bij een osteoporotische wervelfractuur treed er plotseling pijn op in de rug, nadat het slachtoffer
bijvoorbeeld van een trapje afgestapt is of is gaan zitten. Soms is er een standsafwijking van de rug.
Bij een complete dwarslaesie is het hele ruggenmerg aangedaan en zullen alle functies zijn uitgevallen
onder het niveau van het ruggenmergletsel. Symptomen van een complete dwarslaesie zijn:
· Pijn in rug of nek
· Gevoelloosheid
· Verlamming
· Incontinentie of urineretentie
· Priapisme (blijvende erectie)
· Neurogene shock
De functie uitval vindt plaats beneden het niveau van het ruggenmergletsel. Ruggenmergletsel ter
hoogte van Th12-L2 zal uitval in de benen geven en letsel ter hoogte van C5-Th1 zal uitval van de armen
en de benen geven. Een dwarslaesie boven de vierde cervicale wervel geeft complicaties van de
ademhaling doordat alle aansturing van de ademhalingsspieren is verdwenen.
De n. phrenicus die het diafragma innerveert, treedt uit bij C4-6, en deze dwarslaesie is dan ook niet
met het leven verenigbaar. Bij een complete dwarslaesie is door uitval altijd de blaasfunctie aangetast
wat zal leiden tot incontinentie of juist het niet kunnen ledigen van de blaas (urineretentie). Ook is er
vaak in de acute fase priapisme (penis in blijvende erectiestand).
Een slachtoffer met een gedeeltelijke dwarslaesie kan pijn hebben, doordat de banen voor de vitale
sensibiliteit nog intact zijn, terwijl de banen van de gnostische sensibiliteit aangedaan zijn. Pijn sluit een
dwarslaesie niet uit! Bij een incomplete dwarslaesie kan het slachtoffer tintellingen of een dof gevoel
hebben in de nek of rug, of in de ledematen beneden het niveau van de dwarslaesie
Indien het slachtoffer bewusteloos is, moet zijn ademweg worden vrijgehouden met behulp van de chinlift,
zonder dat daarbij het hoofd gekanteld of de nek gemanipuleerd wordt. Een betere methode is de
5BOSA2 – Vaardigheden 72 Acute Geneeskunde
jaw-thrust die in de professionele hulp wordt toegepast om de luchtweg bij traumapatiënten vrij te
houden . Hierbij zit de hulpverlener achter het slachtoffer en legt de vingers langs de kaak en lift deze
als het ware op. Deze methode valt buiten het bestek van deze EHBO-cursus. Leg het slachtoffer
absoluut niet in stabiele zijligging, tenzij het slachtoffer alleen gelaten dient te worden om bijvoorbeeld te
gaan alarmeren of als er meerdere slachtoffers zijn die hulp behoeven.
Bij een sterke verdenking op een wervelletsel door het ongevalmechanisme of vrijwel zeker aanwezige
letsels wordt altijd 112 gewaarschuwd, hoofd en nek geïmmobiliseerd en het slachtoffer niet meer
bewogen. Men gaat altijd uit van het ergste!
Vanwege deze grote variëteit aan klachtenpresentaties is het belangrijk om na een HET of ander typisch
ongevalmechanisme indien er geen klachten zijn, toch naar de huisarts/SEH te gaan ter controle. In alle
andere gevallen dient 112 gebeld te worden. Bij een HET dient in principe altijd een ambulance te
worden gewaarschuwd, zodat het slachtoffer gecontroleerd kan worden op wervelletsels, dwarslaesie of
andere letsels.
C-spine (de cervicale wervelkolom)
Inleiding
De cervicale wervelkolom, ook wel CWK of C-spine genoemd, bevat net als de rest van de wervelkolom
het ruggenmerg dat tussen hersenen en lichaam loopt en bestaat zelf uit botstructuren en weke delen
zoals ligamenten. Wegens de grote mobiliteit van de nek, zijn deze structuren erg gevoelig voor letsel
en is de kans groot dat na een HET of een plotseling trauma aan de nek fracturen van de
nekwervelkolom optreden. De oorzaken voor letsel aan de cervicale wervelkolom zijn voornamelijk
ongelukken met motorvoertuigen (50%), vallen van hoogte (20%) en sporten (15%). De rest wordt
veroorzaakt door inter-persoonlijk geweld. In het protocol is daarom apart aandacht voor immobilisatie
van de nekwervelkolom en het hoofd, met name ook omdat na het ongeval de nek gemakkelijk bewogen
wordt door slachtoffer of omstanders, terwijl de rug vaak in dezelfde houding blijft omdat het slachtoffer
niet bewogen wordt.
Pathofysiologie
De cervicale wervelkolom bestaat uit zeven wervels, met bijbehorende tussenwervelschijven en
ligamenten die ervoor zorgen dat de wervelkolom als een stevig geheel beweegt. Door deze stevigheid
wordt letsel aan het ruggenmerg voorkomen. Bij hoogenergetische traumata, kan er echter dusdanig
veel kracht worden uitgeoefend op de cervicale wervelkolom, waardoor deze mechanisch onstabiel
wordt en de onderdelen niet meer op hun plek worden gehouden. Door de ontstane instabiliteit kan er
gemakkelijker letsel ontstaan, zoals breuken en ontwrichtingen. Het ruggenmerg kan dan geheel of
gedeeltelijk aangetast worden door scherpe botstukken die de zenuwen kunnen doorsnijden. Tevens
kunnen er door het geweld bloedingen en oedeem (vochtophoping) ontstaan die druk op de zenuwen
uitoefenen. Beide mechanismen zorgen ervoor dat zenuwen zowel vanaf en naar de hersenen niet meer
functioneren met als gevolg neurologische uitval, oftewel een dwarslaesie.
Symptomen en klachten
Een dergelijke dwarslaesie kan zich uiten in krachtsverlies van de ledematen, gevoelsverlies of
tintelingen in armen en benen. Het slachtoffer kan ook last hebben van een dof gevoel in de aangedane
zenuwen. Bij hoge doorsnijding boven de 4e nekwervel, kan de ademhaling uitvallen omdat het
diafragma dan niet meer werkt. Er kan ook sprake zijn van lokale klachten zoals nekpijn of pijn bij
bewegen. Men moet ook beducht zijn voor een neurogene shock (zie hoofdstuk Circulation).
