Wijzigingen

{{Status| |mainauthor= [[Supervisor:Pim de Ruijter|Pim]]|coauthor= [[]] |controller= |supervisor= [[Supervisor:Pim de Ruijter|Pim]] |niveau= [[Handleiding#Niveau|Beginner/Gevorderd]] |status= [[Handleiding#Status|IncompleetConcept]]

{{Status| Deze groep kan, zoals de naam al aangeeft, worden onderverdeeld in twee groepen:|mainauthor= * '''[[User:Guusje|Guusjeonderkoeling]]''' of '''hypothermie'''|coauthor= * '''[[oververhitting]] ''' of '''hyperthermie'''|supervisor= Beide groepen kunnen zelf ook weer onderverdeeld zijn in een aantal ziektebeelden. Deze pagina beschrijft een aantal mechanismen die de [[Supervisor:Pim lichaamstemperatuur]] reguleren en welke (omgevings)factoren de Ruijter|Pim[[lichaamstemperatuur]] kunnen doen stijgen en dalen. |niveau= =Regulatie van de lichaamstemperatuur==Om correct te functioneren is het lichaam continu bezig met het reguleren van de lichaamstemperatuur rond de normaalwaarde tussen de 36° en 38° graden Celcius. Veranderingen in de lichaamstemperatuur kunnen leiden tot ernstige ziektebeelden en indien niet tijdig behandeld de dood tot gevolg hebben.  De lichaamstemperatuur wordt geregeld door een goede afstemming van de balans tussen warmte-productie en warmte-afvoer. Wanneer dit evenwicht verstoord raakt kunnen lichaamsprocessen ontregeld raken met ernstige gevolgen. Wanneer de warmte-opname en productie de afvoer van warmte overstijgen ontstaat een toename van de lichaamstemperatuur, ook wel [[Handleiding#Niveau|Beginner/Gevorderdhyperthermie]] genoemd. |status= Een stijging van de lichaamstemperatuur leidt tot verstoring van diverse processen en kan leiden tot directe schade aan de cellen, activering van de bloedstolling, ontstekingsreacties en celdood. Een temperatuur van 41.6°C veroorzaakt binnen enkele uren ernstige schade aan de cellen. Wanneer de afvoer van warmte groter is dan de warmte productie daalt de lichaamstemperatuur en ontstaat [[onderkoeling]] ook wel genoemd [[Handleiding#Status|Incompleethypothermie]], dat elders besproken wordt. Er zijn diverse factoren van invloed op de lichaamstemperatuur, zowel in het lichaam zelf als van buitenaf. De lichaamstemperatuur wordt gereguleerd door een klein gebied in de hersenen, gelegen in de hypothalamus, dat constant de temperatuur van het lichaam bijstelt via verschillende feedbackmechanismen.}}===Onderkoeling=Warmte-afvoer====Er zijn een aantal mechanismen waarmee het lichaam warmte kan kwijt raken, zowel om de lichaamstemperatuur op peil te houden, als onbedoeld waardoor problemen ontstaan:* Doormiddel van straling (radiatie): afgifte van warmte door rechtstreekse uitstraling vanaf de naakte huid door een medium (bijvoorbeeld lucht) om weer door een ander lichaam te worden opgenomen. Het grootste deel van de lichaamswarmte wordt afgeven door middel van radiatie.* Doormiddel van geleiding (conductie): afgifte van warmte via direct contact met een ander oppervlak, zoals water of natte kleding, waarbij de warmte wordt geleid naar een koeler oppervlak. Slechts een zeer klein deel van de lichaamswarmte wordt afgegeven door conductie.* Als gevolg van verdamping (evaporatie) via zweet en via de luchtwegen. Hierbij gaat tevens vocht verloren.* Via convectie, als gevolg van verplaatsing van lichaamsdelen in bewegende lucht (wind) of in een vloeistofstroom (water). De warme afgifte van het lichaam kan onder andere gereguleerd worden door regulatie van de doorbloeding van de huid, door vaatverwijding (vasodilatatie) wordt meer warmte afgegeven aan de omgeving, terwijl door vaatvernauwing (vasoconstrictie) de warmte juist behouden blijft. Daarnaast kan het lichaam doormiddel van zweetproductie overtollige warmte tijdens inspanning kwijtraken. Verdamping zorgt dan voor de afgifte van warmte. De warmte-afvoer en warmte-afgifte kunnen echter beperkt worden door een hoge omgevingstemperatuur en hoge luchtvochtigheid, door te dikke kleding en een verminderde afvoer of als gevolg van uitdroging. Verminderde warmteafgifte kan worden veroorzaakt door te warme kleding, bijvoorbeeld de hardloper met een regenjack bij een te hoge temperatuur, door gebruik van [[alcohol]], maar ook door factoren in het lichaam zelf zoals verminderde werking van warmteregulatie op oudere leeftijd, een slechte conditie of obesitas. Warmteverlies kan ook beperkt zijn indien het lichaam niet meer in staat is om voldoende te zweten (warmte verlies via verdamping), bijvoorbeeld als gevolg van uitdroging bij forse inspanning, [[drugsgebruik]] en ziekte. Bij een hoge luchtvochtigheid zal het lastiger zijn om via verdamping warmte kwijt te raken. Bij hitteletsels is er vaak een combinatie van een toegenomen warmteproductie met een verminderde warmte-afgifte, zoals bijvoorbeeld een marathonloper die na een regenbui en bij stijgende temperatuur te lang doorloopt in zijn regenjack of bij een verhoogde spieractiviteit en metabolisme in een warme zaal bij drugsgebruik.

Onderkoeling of hypothermie is Het lichaam heeft ook een lagere centrale aantal mechanismen om bij een te lage lichaamstemperatuur het warmteverlies juist tegen te gaan. Het metabolisme kan worden verhoogd, rillen wordt gestimuleerd en de vaten in de huid knijpen samen (kerntemperatuur[[vasoconstrictie]]) dan voor een individu normaal isom verder warmte verlies te voorkomen.

====Warmteproductie====Het menselijk lichaam verbrandt de hele dag en nacht genereert warmte door energie om zijn basale functies (homeostase) te vervullen. Tijdens deze verbranding komt ook warmte vrij. Deze warmte gebruiken we om onze temperatuur huishouding van brandstoffen en vertering van voedsel (thermoregulatiemetabolisme) op peil te houden.Onderkoeling ontstaat wanneer , door inspanning van de warmteproductie spieren en door opname van ons lichaam niet voldoende is om warmte uit de kerntemperatuur op peil te houdenomgeving. Dit Een toename van de lichaamstemperatuur kan komen veroorzaakt worden door een verminderde productie van warmte of toename in de warmteproductie in het lichaam en in de spieren, zoals bij inspanning en een een verhoogde afgifteverhoogd metabolisme.

Warmte wordt afgegeven via een aantal routes, straling (radiatie), luchtstroming (convectie), geleiding (conductie)Toegenomen warmteproductie kan het gevolg zijn van forse lichamelijke inspanning, en verdamping (evaporatie). Wanneer warmteverlies via een zoals sporten of meer van deze routes de productie overstijgt kan men onderkoeld raken. Onderkoeling kan dus voorkomen als het koud is buitenzware arbeid, maar ook bijvoorbeeld als iemand nat is gevolg van drugs (evaporatie[[XTC]], convectie en conductie) ([[BLS:drenkelingen|Drenkelingcocaïne]]),iemand na een ongeluk op straat ligt, of als iemand zich heeft ingespannen en daarna teveel warmte kwijtraakt [[Thermische_letsels|Thermische Letselsamfetamine]]) of medicijnen die het metabolisme in de spieren en organen verhogen.

====Hoe herken je onderkoeling?====De symptomen Wanneer de thermostaat van onderkoeling zijn divers. Het enige definitieve symptoom het lichaam (de in de hersenen gelegen hypothalamus) registreert dat de lichaamstemperatuur te laag is een lage lichaamstemperatuur in , zal deze via zenuwen en hormonen trachten de kernwarmteproductie te verhogen.Daarnaast Dat kan er sprake zijn bijvoorbeeld door het verhogen van het metabolisme in de cellen en het stimuleren van het rillenvan de spieren, sloomheid of sufheid, trage hartslag en ademhaling, slaperigheid en bleke huidwaardoor warmte wordt geproduceerd.Rillen kan ook afwezig zijn, wat een teken is Het optreden van sterke onderkoeling, alsmede kippenvel legt een trage hartslag ([[bradycardie]]) en ademhaling ([[bradypneu]])laagje lucht rondom de huid waardoor minder warmte verloren gaat.

====Hoe voorkom je onderkoeling?==Bronvermelding==Onderkoeling kan voorkomen worden door Op deze pagina wordt gebruik gemaakt van de straling, luchtstroming, geleiding en verdamping tegen te gaanvolgende bronnen:<ref name="SEHBSL">Spoedeisende Hulpverlening. Dit doet men door een goede isolerende laag kleding aan te trekkenRG van Kesteren, en natte kleding uit te trekkenTh W Wulterkens.(BSL 2007) ISBN 9031340278</ref><references />

=====Methoden:=====Wanneer je een onderkoeld persoon wilt helpen dan is de belangrijkste actie het onderbreken van warmteverlies zoals hierboven gemeld. Dit doe je door het slachtoffer in te pakken in dekens.Ideaal gezien heb je minstens 2 gewone (wollen)dekens en 2 [[isolatie dekensCategorie:Warmte-en_koudeletsels]] (ook wel [[reddingsdekenCategorie:Incompleet]] genoemd) (zilver binnen). Het uiteindelijke principe is dat alle ledematen en het torso en hoofd apart worden ingepakt in een isolerende laag die de verschillende routes van warmteverlies afsnijdt.er zijn echter vele verschillende methoden om dit te bereiken. Ook kunnen er meer dekens en isolatiedekens gebruikt worden, 2 van elk is echter het minimum.