Cookies help us deliver our services. By using our services, you agree to our use of cookies.

Wijzigingen

Ga naar: navigatie, zoeken

Warmte- en koudeletsels

7.998 bytes verwijderd, 15 jun 2012 14:17
geen bewerkingssamenvatting
{{Status|
|mainauthor= [[Supervisor:Pim de Ruijter|Pim]]|coauthor= [[]] |controller= |supervisor= [[Supervisor:Pim de Ruijter|Pim]]
|niveau= [[Handleiding#Niveau|Beginner/Gevorderd]]
|status= [[Handleiding#Status|IncompleetConcept]]
}}
==Regulatie van de lichaamstemperatuur==
Om correct te functioneren is het lichaam continu bezig met het reguleren '''Warmte- en koudeletsels''' zijn een groep aandoeningen die optreden als gevolg van veranderingen in de lichaamstemperatuur rond de normaalwaarde tussen de 36° buitentemperatuur en 38° graden Celcius. Veranderingen in de lichaamstemperatuur kunnen leiden tot ernstige ziektebeelden en indien niet tijdig behandeld de dood tot gevolg hebben.
Er zijn diverse factoren van invloed op de lichaamstemperatuurDeze groep kan, zowel in het lichaam als van buitenaf. De lichaamstemperatuur wordt gereguleerd door een klein gebied in zoals de hersenennaam al aangeeft, gelegen worden onderverdeeld in de hypothalamus, dat constant de temperatuur van het lichaam bijstelt via verschillende mechanismen.twee groepen:* '''[[onderkoeling]]''' of '''hypothermie'''* '''[[oververhitting]]''' of '''hyperthermie'''
Het lichaam genereert warmte door verbranding van brandstoffen Beide groepen kunnen zelf ook weer onderverdeeld zijn in een aantal ziektebeelden. Deze pagina beschrijft een aantal mechanismen die de [[lichaamstemperatuur]] reguleren en vertering van voedsel welke (metabolismeomgevings), door inspanning van de spieren en door opname van warmte uit de omgeving. Een toename van factoren de [[lichaamstemperatuur kan veroorzaakt worden door een toename in de warmteproductie in het lichaam en in de spieren, een verminderde afvoer of afgifte van warmte, de omgevingstemperatuur, luchtvochtigheid ]] kunnen doen stijgen en uitdrogingdalen.
Toegenomen warmteproductie kan het gevolg zijn ==Regulatie van forse lichamelijke inspanning, zoals sporten of zware arbeid, maar ook als gevolg van drugs ([[XTC]], [[Cocaïne]], [[amfetamine]]) of medicijnen. Verminderde warmteafgifte kan worden veroorzaakt door te warme kleding, bijvoorbeeld de hardloper met een regenjack bij een lichaamstemperatuur==Om correct te hoge temperatuur, door gebruik van [[alcohol]], maar ook door factoren in functioneren is het lichaam zoals verminderde werking continu bezig met het reguleren van warmteregulatie bij oudere leeftijd, een slechte conditie of obesitasde lichaamstemperatuur rond de normaalwaarde tussen de 36° en 38° graden Celcius. Warmteverlies kan ook beperkt zijn Veranderingen in de lichaamstemperatuur kunnen leiden tot ernstige ziektebeelden en indien het lichaam niet meer in staat is om voldoende te zweten (verdampen), bijvoorbeeld als tijdig behandeld de dood tot gevolg van uitdroging bij forse inspanning, [[drugsgebruik]] en ziekte. Bij een hoge luchtvochtigheid zal het lastiger zijn om via verdamping warmte kwijt te raken. Vaak is er een combinatie van een toegenomen warmteproductie met een verminderde warmte-afgifte, zoals bijvoorbeeld een marathonloper die na een regenbui en bij stijgende temperatuur te lang doorloopt in zijn regenjackhebben.
Er zijn een aantal mechanismen waarmee het lichaam warmte kan kwijt raken, zowel om de lichaamstemperatuur op peil te houden, als onbedoeld waardoor problemen ontstaan:
* Doormiddel van straling (radiatie): afgifte van warmte door rechtstreekse uitstraling vanaf de naakte huid door een medium (bijvoorbeeld lucht) om weer door een ander lichaam te worden opgenomen.
* Doormiddel van geleiding (conductie): afgifte van warmte via direct contact met een ander oppervlak, zoals water of natte kleding, waarbij de warmte wordt geleid naar een koeler oppervlak.
* Als gevolg van verdamping (evaporatie) via zweet en via de luchtwegen. Hierbij gaat tevens vocht verloren.
* Via convectie, als gevolg van verplaatsing van lichaamsdelen in bewegende lucht (wind) of in een vloeistofstroom (water).
De lichaamstemperatuur wordt geregeld door een goede afstemming van de balans tussen warmte-productie en warmte-afvoer. Wanneer dit evenwicht verstoord raakt kunnen lichaamsprocessen ontregeld raken met ernstige gevolgen. Wanneer de warmte-opname en productie de afvoer van warmte overstijgen ontstaat een toename van de lichaamstemperatuur, ook wel [[hyperthermie]] genoemd.
Een stijging van de lichaamstemperatuur leidt tot verstoring van diverse processen en kan leiden tot directe schade aan de cellen, activering van de bloedstolling, ontstekingsreacties en celdood. Een temperatuur van 41.6°C veroorzaakt binnen enkele uren ernstige schade aan de cellen.
Wanneer de afvoer van warmte groter is dan de warmte productie daalt de lichaamstemperatuur en ontstaat [[onderkoeling]] ook wel genoemd [[hypothermie]], dat elders besproken wordt.
Wanneer Er zijn diverse factoren van invloed op de afvoer lichaamstemperatuur, zowel in het lichaam zelf als van warmte groter is dan buitenaf. De lichaamstemperatuur wordt gereguleerd door een klein gebied in de hersenen, gelegen in de warmte productie daalt hypothalamus, dat constant de lichaamstemperatuur en ontstaat [[onderkoeling]] ook wel genoemd [[hypothermie]]temperatuur van het lichaam bijstelt via verschillende feedbackmechanismen.
==Onwel door hitte==Warmte-afvoer====Er zijn een aantal mechanismen waarmee het lichaam warmte kan kwijt raken, zowel om de lichaamstemperatuur op peil te houden, als onbedoeld waardoor problemen ontstaan:Door toename * Doormiddel van straling (radiatie): afgifte van warmte door rechtstreekse uitstraling vanaf de lichaamstemperatuur kan naakte huid door een medium (bijvoorbeeld lucht) om weer door een ander lichaam te worden opgenomen. Het grootste deel van de lichaamswarmte wordt afgeven door middel van radiatie.* Doormiddel van geleiding (conductie): afgifte van warmte via direct contact met een ander oppervlak, zoals water of natte kleding, waarbij de warmte wordt geleid naar een koeler oppervlak. Slechts een scala aan klachten zeer klein deel van de lichaamswarmte wordt afgegeven door conductie.* Als gevolg van verdamping (evaporatie) via zweet en ziektebeelden ontstaanvia de luchtwegen. Hierbij gaat tevens vocht verloren.* Via convectie, die als gevolg van verplaatsing van lichaamsdelen in bewegende lucht (wind) of in een glijdende schaal gezien kunnen wordenvloeistofstroom (water).
===Hitte-oedeem===Bij een plotselinge verandering De warme afgifte van het lichaam kan onder andere gereguleerd worden door regulatie van de doorbloeding van de temperatuurhuid, door vaatverwijding (vasodilatatie) wordt meer warmte afgegeven aan de omgeving, bijvoorbeeld tijdens een reis naar een warm land gaat terwijl door vaatvernauwing (vasoconstrictie) de warmte juist behouden blijft. Daarnaast kan het lichaam vocht vasthouden, met als gevolg dat er zwelling optreedt doormiddel van lichaamsdelen, ookwel [[oedeem]] genoemdzweetproductie overtollige warmte tijdens inspanning kwijtraken. Dit is met name het geval in Verdamping zorgt dan voor de handen, enkels en voeten en zal vooral in de eerste dagen afgifte van het verblijf in het warme gebied optredenwarmte. Ouderen zijn hiervoor gevoelig De warmte-afvoer en warmte-afgifte kunnen echter beperkt worden door een hoge omgevingstemperatuur en hebben deze klachten eerder bij langere tijd stil zittenhoge luchtvochtigheid, zoals bijvoorbeeld tijdens door te dikke kleding en een vlieg- verminderde afvoer of busreis. Naarmate men meer gewend raakt aan de temperatuur, ofwel 'geacclimatiseerd' raakt, zullen de zwellingen afnemenals gevolg van uitdroging.
Er is geen specifieke behandeling voor hitte oedeem, behalve goed acclimatiseren en het hooghouden van de aangedane lichaamsdelen. Bedenk wel dat zwelling in het gelaat, mond en keelholte eerder passen bij een [[allergische reactie]]. Er kunnen ook andere oorzaken zijn van oedemen in de handen, enkels en onderbenen. Indien de zwelling niet binnen enkele dagen afneemt moet men het slachtoffer naar een arts sturen. ===Hitte-uitslag (heat-rash)===Soms ontstaat als gevolg van warmte een uitslag in de lichaamsplooien of over het hele lichaam. Dit wordt hitte uitslag genoemd en wordt Verminderde warmteafgifte kan worden veroorzaakt door verstopping van te warme kleding, bijvoorbeeld de zweetkliertjes als gevolg van overmatig zweten. Deze uitslag is vaak jeukend of prikkend. Hitte uitslag wordt meestal best behandeld hardloper met koelen, waardoor de jeuk afneemt. Het is in principe onschuldig. Bedenk dat plotselinge uitslag ook een andere oorzaak kan hebben, zoals regenjack bij een [[allergische reactie]]. ===Hittekramp===Bij (zware) lichamelijke inspanning kunnen krampen in de spieren ontstaante hoge temperatuur, ookwel hitte kramp genoemd. Vaak treedt dit op in de spieren door gebruik van de bovenbenen en in de kuiten. Soms treedt dit beeld ook op in combinatie met [[hyperventilatiealcohol]], waarbij maar ook spasmen van de handen ontstaan en er tintellingen door factoren in de vingers en rond de mond aanwezig zijn. De eerste stap bij de behandeling van hittekramp is het staken van de inspanning en het slachtoffer naar een koele ruimte brengen. Vaak helpt het om het slachtoffer een isotone sportrank te laten drinken en iets zouts, lichaam zelf zoals chips, te laten eten. Het kan helpen om de spieren passief te bewegen. ===Zonnesteek===Een zonnesteek ontstaat door een te grote blootstelling verminderde werking van het hoofd en de nek aan zonnestraling en warmte. Hierdoor raakt de warmtehuishouding ontregeld. Het risico warmteregulatie op een zonnesteek is verhoogd bij mensen met een kaal hoofd, kinderenoudere leeftijd, ouderen, lichamelijke inspanning in een warme omgeving en bij een hoge UV-index waarbij de zon extra sterk isslechte conditie of obesitas. Daarbij is er vaak sprake van een vochttekort ten gevolge van Warmteverlies kan ook beperkt zijn indien het transpireren. Hierbij kan een warmte-uitputting ontstaan. Als de zonnesteek ernstig lichaam niet meer in staat is loopt de lichaamstemperatuur hoog op en is er sprake van een hitteberoerte. Belangrijkste klachten:* Hoofdpijn* Duizeligheid* Misselijkheid* Symptomen passend bij uitputting of hitteberoerte ===Hitte-uitputting (hittestuwing)===Hitte uitputting treedt vaak op bij hoge temperaturen of bij zware inspanning met om voldoende te warme kleding zweten (marathonloperswarmte verlies via verdamping) aan of bij inspanning bij hoge temperaturen. De lichaamstemperatuur stijgt boven de normaalwaarden, maar is per definitie niet hoger dan 40C. Als bijvoorbeeld als gevolg van uitdroging bij forse inspanning en warmte treedt verlies van lichaamsvocht en zouten op, met name door transpiratie en ademhaling. Indien het vochtverlies niet voldoende wordt aangevuld door eten en drinken treedt er uitputting op. Vaak wordt er alleen water gedronken, dit is echter niet voldoende, men dient zowel vocht als suikers en zouten aan te vullen tijdens de inspanning. Hitte uitputting geeft een griepachtig beeld, er is veel dorst, zwakte en malaise, vermoeidheid, hoofdpijn, misselijkheid en soms braken en kan er pijn of kramp in de spieren zijn. Vaak is de ademhaling versneld. De lichaamstemperatuur is gestegen, maar niet hoger dan 40C. Er kan een hittecollaps optreden.De huid van het slachtoffer kan warm, rood en gestuwd zijn, maar ook bleek en klam. Meestal zweet het slachtoffer. Een hitte-uitputting kan overgaan in een hitteberoerte. Teken hiervan zijn niet langer zweten, bizar gedrag en toename van de lichaamstemperatuur boven 40°C. De behandeling van hitte uitputting is in essentie: het aanvullen van vocht door te drinken met toevoeging van zouten en suikers (bijvoorbeeld met zoute chips en cola of met [[Oral Rehydration Solutiondrugsgebruik]] ([[ORS]])). ===Hittecollaps===Hittecollaps is net zoals bij een gewone [[syncope]] of [[flauwte]] een tijdelijke bewustzijnsdaling als gevolg van onvoldoende aanvoer van bloed en dus zuurstof naar de hersenenziekte. Bij een warmte collaps is de oorzaak echter anders: als gevolg van de warmte hoge luchtvochtigheid zal het lastiger zijn alle vaten in de huid open gaan staan om via verdamping warmte af kwijt te voeren, waardoor de [[bloeddruk]] daalt en de hersendoorbloeding afneemtraken. Net als bij een 'gewone' flauwte Bij hitteletsels is er in eerste instantie vaak een licht gevoel in het hoofd en treedt er vervolgens een kortdurend bewustzijnsverlies op. Daarnaast kan er sprake zijn van hoofdpijn, misselijkheid en vermoeidheid. De huid is vaak vochtig en kan zowel bleek als rood en warm zijn. Het slachtoffer zweet veel. Essentieel is dat het slachtoffer direct na het bijkomen helder is, dit in tegenstelling tot bij de hitteberoerte waarbij er sprake is combinatie van (blijvende) verwardheid. ===Hitteberoerte (heat stroke)===Een hitteberoerte is een zeer ernstig hitteletsel, wat bij niet of te laat ingrijpen in korte tijd tot de dood kan leiden. De lichaamstemperatuur is dusdanig opgelopen dat er schade optreedt aan de weefsels en organen. De normale werking raakt gestoord en de schade is vaak onherstelbaar. Als dit proces niet tijdig wordt onderbroken kan door de orgaanschade het slachtoffer komen te overlijden. Hitteberoerte wordt vaker bij ouderen gezien omdat het lichaam niet adequaat reageert op de veranderingen en zij niet voldoende drinken. Daarnaast kan het optreden bij hevige inspanning in toegenomen warmteproductie met een warme omgeving, waarbij de mechanismen om verminderde warmte kwijt te raken tekortschieten.  Belangrijkste klachten en symptomen:* Rode droge warme huid (let op: soms is dit niet het geval en is de huid bleek en koud, terwijl de lichaamstemperatuur wel ernstig verhoogd is)* Afwezigheid van voldoende transpiratie* Bewustzijnsdaling* Verwardheid en bizar gedrag* Epileptische aanval* Hoge lichaamstemperatuur > 40° C * Snelle hartslag (120-200/min)* Snelle ademhalingafgifte, stoornissen in de ademhaling Belangrijkste onderdeel van de behandeling van zoals bijvoorbeeld een marathonloper die na een hitteberoerte is snel alarmeren regenbui en snel starten met koelen. Koelen is essentieel om verergering van de schade aan de cellen te voorkomen. Koelen moet echter wel met beleid gebeuren, want iemand drijfnat maken zal met name zorgen voor afkoeling van de huid, maar niet zorgen voor afkoeling van het binnenste van het lichaam. Meest effectief is dan ook om [[coldpacks]] bij stijgende temperatuur te leggen op de plaatsen waar de grote bloedvaten aan de oppervlakte liggen: onder de oksels, lang doorloopt in de liezen zijn regenjack of bij een verhoogde spieractiviteit en metabolisme in de nek. Het slachtoffer dient op de zij gelegd te worden zodat een zo groot mogelijk oppervlak gekoeld kan worden en dat de warmte afgifte aan de omgeving optimaal is. Het slachtoffer moet naar een koele ruimte gebracht worden en mag door middel van airco of ventilatoren gekoeld wordenwarme zaal bij drugsgebruik. Het is essentieel om de [[vitale functies]] te blijven controleren. ==Onwelwording door koude== {{Status| |mainauthor= [[User:Guusje|Guusje]]|coauthor= [[]] |supervisor= [[Supervisor:Pim de Ruijter|Pim]] |niveau= [[Handleiding#Niveau|Beginner/Gevorderd]] |status= [[Handleiding#Status|Incompleet]]}}===Onderkoeling===
Onderkoeling of hypothermie is Het lichaam heeft ook een lagere centrale aantal mechanismen om bij een te lage lichaamstemperatuur het warmteverlies juist tegen te gaan. Het metabolisme kan worden verhoogd, rillen wordt gestimuleerd en de vaten in de huid knijpen samen (kerntemperatuur[[vasoconstrictie]]) dan voor een individu normaal isom verder warmte verlies te voorkomen.
====Hoe ontstaat onderkoeling?====
====Warmteproductie====Het menselijk lichaam verbrandt de hele dag en nacht genereert warmte door energie om zijn basale functies (homeostase) te vervullen. Tijdens deze verbranding komt ook warmte vrij. Deze warmte gebruiken we om onze temperatuur huishouding van brandstoffen en vertering van voedsel (thermoregulatiemetabolisme) op peil te houden.Onderkoeling ontstaat wanneer , door inspanning van de warmteproductie spieren en door opname van ons lichaam niet voldoende is om warmte uit de kerntemperatuur op peil te houdenomgeving. Dit Een toename van de lichaamstemperatuur kan komen veroorzaakt worden door een verminderde productie van warmte of toename in de warmteproductie in het lichaam en in de spieren, zoals bij inspanning en een een verhoogde afgifteverhoogd metabolisme.
Warmte wordt afgegeven via een aantal routes, straling (radiatie), luchtstroming (convectie), geleiding (conductie)Toegenomen warmteproductie kan het gevolg zijn van forse lichamelijke inspanning, en verdamping (evaporatie). Wanneer warmteverlies via een zoals sporten of meer van deze routes de productie overstijgt kan men onderkoeld raken. Onderkoeling kan dus voorkomen als het koud is buitenzware arbeid, maar ook bijvoorbeeld als iemand nat is gevolg van drugs (evaporatie[[XTC]], convectie en conductie) ([[BLS:drenkelingen|Drenkelingcocaïne]]),iemand na een ongeluk op straat ligt, of als iemand zich heeft ingespannen en daarna teveel warmte kwijtraakt [[Thermische_letsels|Thermische Letselsamfetamine]]) of medicijnen die het metabolisme in de spieren en organen verhogen.
====Hoe herken je onderkoeling?====De symptomen Wanneer de thermostaat van onderkoeling zijn divers. Het enige definitieve symptoom het lichaam (de in de hersenen gelegen hypothalamus) registreert dat de lichaamstemperatuur te laag is een lage lichaamstemperatuur in , zal deze via zenuwen en hormonen trachten de kernwarmteproductie te verhogen.Daarnaast Dat kan er sprake zijn bijvoorbeeld door het verhogen van het metabolisme in de cellen en het stimuleren van het rillenvan de spieren, sloomheid of sufheid, trage hartslag en ademhaling, slaperigheid en bleke huidwaardoor warmte wordt geproduceerd.Rillen kan ook afwezig zijn, wat een teken is Het optreden van sterke onderkoeling, alsmede kippenvel legt een trage hartslag ([[bradycardie]]) en ademhaling ([[bradypneu]])laagje lucht rondom de huid waardoor minder warmte verloren gaat.
====Hoe voorkom je onderkoeling?==Bronvermelding==Onderkoeling kan voorkomen worden door Op deze pagina wordt gebruik gemaakt van de straling, luchtstroming, geleiding en verdamping tegen te gaanvolgende bronnen:<ref name="SEHBSL">Spoedeisende Hulpverlening. Dit doet men door een goede isolerende laag kleding aan te trekkenRG van Kesteren, en natte kleding uit te trekkenTh W Wulterkens.(BSL 2007) ISBN 9031340278</ref><references />
====Hoe behandel je onderkoeling?====
Als EHV-er kun je alleen passieve maatregelen nemen om de lichaamstemperatuur weer op peil te brengen, het lichaam moet zelf de warmte die het nodig heeft om weer warm te worden produceren. Je voorkomt met je maatregelen alleen verder warmteverlies.
=====Methoden:=====Wanneer je een onderkoeld persoon wilt helpen dan is de belangrijkste actie het onderbreken van warmteverlies zoals hierboven gemeld. Dit doe je door het slachtoffer in te pakken in dekens.Ideaal gezien heb je minstens 2 gewone (wollen)dekens en 2 [[isolatie dekensCategorie:Warmte-en_koudeletsels]] (ook wel [[reddingsdekenCategorie:Incompleet]] genoemd) (zilver binnen). Het uiteindelijke principe is dat alle ledematen en het torso en hoofd apart worden ingepakt in een isolerende laag die de verschillende routes van warmteverlies afsnijdt.er zijn echter vele verschillende methoden om dit te bereiken. Ook kunnen er meer dekens en isolatiedekens gebruikt worden, 2 van elk is echter het minimum.
Overgenomen van "http://www.eerstehulpwiki.nl/wiki/index.php?title=Speciaal:MobielVerschillen/1112...5364"

Navigatiemenu