Automatische controleur, bot, bureaucraat, developer, redacteur, nuke, eindredacteur, toezichthouder, beheerder
5.533
bewerkingen
Wijzigingen
k
Diabetes Mellitus, oftewel Suikerziekte is een veel voorkomende aandoening waarbij de glucose huishouding in het bloed gestoord is.{{Status| |mainauthor= [[Pim]]|coauthor= [[]]|controller= |supervisor= [[Pim]] |niveau= [[Handleiding#Niveau|Gevorderd]] |status= [[Handleiding#Status|Concept]]}}
==Onderwerp 1==
(deze kop alleen als er meerdere niveau 2 koppen gebruikt worden, zie lager)
===Inleiding op onderwerp==='''Suikerziekte''' oftewel '''Diabetes Mellitus''' is een veel voorkomende aandoening waarbij de glucose huishouding in het bloed gestoord is. Binnen dit ziektebeeld onderscheiden we de '''hyperglycaemie''' en de '''hypoglycaemie'''.
Hyperglycaemie Hypoglycaemie leidt tot de volgende symptomen:
Beschrijf duidelijk welke vragen een hulpverlener moet stellen, en welke vragen belangrijke informatie * Bij langer bestaande hypoglycaemie kunnen opleveren over de aard van het ziektebeeld.<br><br>Na de er ook andere symptomen en klachten beschreven te hebbenzijn, worden deze overzichtelijk in een tabel geplaatstzoals visusstoornissen, zodat ze in één oogopslag overzien kunnen wordenjeuk rond de genitaliën en afscheiding. {| class="wikitable"|-! Uitvragen !! Klachten !! Symptomen|-| Vraag 1 <br> Vraag 2 <br> Vraag 3 || Klacht 1 <br> Klacht 2 <br> Klacht 3 || Symptoom 1 <br> Symptoom 2 <br> Symptoom 3 <br> Symptoom 4 <br> Symptoom 5|}
In deze sectie wordt beschreven hoe te handelen bij het beschreven letsel of ziektebeeld. Ook hierbij eerst een tekst in verhalende vorm, waarbij eventueel wat achtergrondinformatie gegeven wordt. Daarna volgt wederom een schematisch overzicht van de behandeling.
* Stap één van de behandeling
* Stap twee van de behandeling
* Stap drie van de behandeling
** Indien dit, dan dat
** Als dat, dan dit
* Stap vier van de behandeling
Zijn er dingen die echt niet vergeten moeten worden of essentieel zijn? Dan kunnen ze nogmaals extra in een kader benoemd worden:
Zoals in bovenstaand voorbeeld worden twee (of meerdere) ziektebeelden besproken. Soms is dat handig omdat ziektebeelden op elkaar lijken en het fijn is om in één schema de verschillen te zien.
Diabetes mellitus kent twee vormen, type 1 en type 2. Bij type 1 is ====Ketoacidose====Indien er sprake is van een absoluutinsulinetekort volledige afwezigheid van insuline (insulinedeficiëntiealleen bij type 1), doordat kan dit leiden tot ketoacidose. Ketoacidose betekent letterlijk: verzuring door ketonen. Ketonen zijn afvalproducten van de pancreas geen insuline meer aanmaaktafbraak van vetten. Insuline isnoodzakelijk voor het transport van Indien cellen onvoldoende glucose kunnen opnemen door een tekort aan insuline, zal de cel inop zoek moeten naar een andere mogelijkheid om aan energie te komen. Daarom resulteert dit insulinetekort Hiervoor worden in eenverhoogde concentratie van het glucose lichaam (onder andere in het bloed. Type 1 diabetes komt op alle leeftijden de [[lever]]) andere mechanismen aangesproken, die zorgen voor. Doorde volledige afwezigheid productie van insuline kunnen deze patiënten alleen behandeld vrije vetzuren, die vervolgens worden met insulineinjectiesomgezet in ketonen.Type 2 diabetes is een combinatie tussen verminderde gevoeligheid voor insuline (insulineresistentie)gevolgd De ketonen worden gebruikt door een insulinedeficiëntie. In eerste instantie kan onder andere de hersenen en spieren gebruikt als brandstof in de insulineresistentie nog gecompenseerdworden door een toename afwezigheid van de insuline productievoldoende glucose. Deze ketonzuren zijn dus nuttig, maar uiteindelijk kan hebben ook een negatieve invloed op het lichaam ditcompensatiemechanisme niet meer waarmaken bloed. Ketonen zijn namelijk zuur, en ontstaat er diabetes mellitus type 2als de concentratie toeneemt zal ook de zuurgraad van het bloed toenemen. Type 2 komtvooral voor bij patiënten met overgewicht Het lichaam probeert doormiddel van hyperventilatie de zuurgraad te herstellen en ouder dan 40 jaarde ketonen via de longen uit te scheiden. Risicofactoren voor type 2 zijn onderandere Hierdoor ontstaat een positieve familieanamnesekarakteristieke geur bij de ademhaling, de geur van ketonen. Type 2 diabetes heeft meerdere behandelopties. Vanwege hetfeit dat vetcellen zorgen voor een verminderde gevoeligheid voor insuline Dit is te vergelijken met de behandeling in eersteinstantie gericht op het verminderen van het overgewicht met behulp geur van een dieetadvies. Indien hetafvallen niet lukt of onvoldoende effect heeft kunnen er bloedsuikerverlagende middelen wordengebruikt. Als ook deze onvoldoende werkzaam zijn kan er met insuline worden gestartaceton.
Indien er sprake is van een volledige afwezigheid van insuline (alleen bij type 1) kan dit leiden tot ketoacidose.Het insuline tekort zorgt voor een versnelde afbraak van triglyceriden naar vrije vetzuren, dezeworden vervolgens omgezet naar ketonzuren. Deze ketonzuren worden uit de lever getransporteerdnaar het perifere weefsel (vooral hersenen en spieren) en daar geoxideerd, waardoor ze energieleveren. Tijdens de omzetting van vet naar glucose komt er een klein gehalte aan aceton vrij wat ruikt alsnagellakremover. Deze ketonzuren kunnen ook een metabole acidose veroorzaken. Om de pH in hetbloed constant te houden probeert het lichaam de acidose te compenseren door meer CO2 uit tescheiden. Dit leidt tot hyperventilatie waarbij de ademhaling, door de gevormde ketonzuren, naar acetonruikt. Diabetes mellitus is een chronische systeemziekte die op de lange termijn vele complicaties kent. Dezezijn onder te verdelen in macrovasculaire complicaties en microvasculaire complicaties. Demacrovasculaire complicaties zijn onder andere CVA, TIA, myocardinfarct en angina pectoris. Demicrovasculaire complicaties kunnen problemen aan perifere zenuwen (neuropathie), aan de ogen(retinopathie) of aan de nieren (nefropatie) zijn. Hierover zal in andere blokken uitgebreid op wordenteruggekomen.====Professionele hulpverleners====Wat doen professionele hulpverleners bij dit letsel. Let op, beschrijf hier alleen wat de mogelijkheden zijn. Diepgaande uitleg van (voorbehouden) handelingen wordt niet op prijs gesteld.====Wat zijn andere technieken====Beschrijf bijvoorbeeld welke andere technieken er mogelijk zijn, of vroeger gebruikt werden.[[Categorie:Bewustzijnsstoornissen]]
hernoemde Suikerziekte (Diabetes Mellitus) naar Suikerziekte
===Inleiding=== {{LinkBox1| |LinkCategorie= Algemeen|LinktitleOK= Suikerziekte|LinkOK= http://www.ehbo.nl/tips/suikerziekte/|LinktitleRK= |LinkRK= }} Diabetes mellitus, wat vrij vertaald betekent 'honing zoete urine' is een aandoening waarbij de glucose (suiker) huishouding in het bloed gestoord is. Door een tekort aan het hormoon insuline, wat zorgt voor de opname van glucose uit het bloed in de cellen, neemt de concentratie van glucose in het bloed toe. Dit wordt ook wel een 'hyper' [[hyperglycaemie]] genoemd, een te hoge concentratie suiker in het bloed. Insuline is een lichaamseigen hormoon dat geproduceerd wordt
door de eilandjes van Langerhans in de [[alvleesklier]]. Behalve de opname van glucose in de cellen, speelt insuline ook een rol bij de vet- en eiwithuishouding. Bij suikerziekte kennen we twee voor de eerstehulpverlener relevante ziektebeelden, namelijk de [[hypoglycaemie]] (een tekort aan glucose in het bloed) en de eerder genoemde [[hyperglycaemie]].
Diabetes mellitus kent twee vormen, type 1 en type 2. Bij type 1 is er sprake van een absoluutinsulinetekort (insulinedeficiëntie), doordat de pancreas geen insuline meer aanmaakt. Insuline isnoodzakelijk voor het transport van glucose de cel in. Daarom resulteert dit insulinetekort in eenverhoogde concentratie van het glucose in het bloed. Type 1 diabetes komt op alle leeftijden voor. Doorde volledige afwezigheid van insuline kunnen deze patiënten alleen behandeld worden met insulineinjectiesinsuline-injecties.Type 2 diabetes is een combinatie tussen verminderde gevoeligheid voor insuline (insulineresistentie)gevolgd door een insulinedeficiëntie. In eerste instantie kan de insulineresistentie nog gecompenseerdworden door een toename van de insuline productie, maar uiteindelijk kan het lichaam ditcompensatiemechanisme niet meer waarmaken en ontstaat er diabetes mellitus type 2. Type 2 komtvooral voor bij patiënten met overgewicht en ouder dan 40 jaar. Risicofactoren voor type 2 zijn onderandere een positieve familieanamnese. Type 2 diabetes heeft meerdere behandelopties. Vanwege hetfeit dat vetcellen zorgen voor een verminderde gevoeligheid voor insuline is de behandeling in eersteinstantie gericht op het verminderen van het overgewicht met behulp van een dieetadvies. Indien hetafvallen niet lukt of onvoldoende effect heeft kunnen er bloedsuikerverlagende middelen wordengebruikt. Als ook deze onvoldoende werkzaam zijn kan er met insuline worden gestart.
===Symptomen en klachten===
Logischerwijs zou je verwachten dat de hyperglycaemie het meest door de eerstehulpverlener gezien zou worden, immers is dat het probleem bij suikerziekte. Dat is echter niet waar. Veel vaker zal de eerstehulpverlener te maken krijgen met de hypoglycaemie.
====Hypoglycaemie====
Bij een hypoglycaemie is er een te kort aan glucose in het bloed. Dat zorgt voor een scala aan symptomen die samen karakteristiek zijn voor de hypoglycaemie, afgekort als 'hypo'. Een hypoglycaemie ontstaat als het slachtoffer te veel insuline bijspuit, te weinig gegeten heeft of te veel inspanning heeft geleverd (lees energie verbruikt) en daarbij onvoldoende gegeten. De symptomen bij een hypoglycaemie ontstaan vaak in korte tijd, denk aan minuten tot uren.<br><br>Soms worden de symptomen bij een hypoglycaemie verward met die van dronkenschap en wordt er niet tijdig ingegrepen.
* Hongerig gevoel, geen dorst
* Zich flauw voelen, behoefte aan zoet
* Trillerigheid
* Onrust, geprikkeldheid, verwardheid en soms agressie
* Coördinatiestoornissen, onvast looppatroon, spreken met dubbele tong
* Geeuwen
Indien er sprake is van een ernstige hypoglycaemie kunnen bewustzijnsstoornissen optreden en kan het slachtoffer bewusteloos raken. Vragen die je het slachtoffer kunt stellen bij het vermoeden op een hypo:# Ben je bekend met suikerziekte.# Wanneer heb je voor het laatst iets gegeten of gedronken.# Wat heb je gegeten of gedronken.# Wat heb je gedaan, energie verbruikt. Een bijzondere risicogroep zijn kinderen en jongvolwassenen die bekend zijn met suikerziekte waarvoor zij insuline gebruiken (diabetes mellitus type 1) en een intensieve sport beoefenen. Zij kunnen bij een intensieve inspanning een hypo krijgen. De verschijnselen worden vaak over het hoofd gezien, omdat deze dezelfde zijn als bij gezonde sporters na een inspanning (transpireren, onrust en trillen, vervolgens verwardheid, dubbelzien, hoofdpijn). Blijft een jonge sporter dus deze verschijnselen (in rust) houden of is er sprake van te veel insuline of te weinig eten dan zal de hypo leiden tot bewusteloosheid.
====Hyperglycaemie====
Hyperglycaemie is zoals beschreven een te hoge glucoseconcentratie in het bloed. Dit is doorgaans het beeld waarbij mensen voor het eerst bij de dokter komen voordat de diagnose hyperglycaemie gesteld wordt. Ook hier is een breed scala aan symptomen. De hoge glucose concentratie kan door de nieren niet goed verwerkt worden waardoor er veel glucose in de urine komt en deze 'zoet' wordt. Het slachtoffer gaat meer plassen omdat de uitgescheiden glucose water aan het lichaam onttrekt. Verlies van veel water betekent ook een toegenomen dorst en slachtoffers gaan dan ook veel drinken.
De symptomen bij een hyperglycaemie ontstaan langzaam, in dagen tot weken en zal slechts in een klein deel van de gevallen tot ernstige problemen leiden, omdat in veel gevallen het slachtoffer zich al voor die tijd meldt bij de huisarts.
* Moeheid en niet vooruit kunnen
* Hyperventilatie en een adem ruikend naar aceton (keto-acidose)
* Weke poleOpvallend gewicht verlies ( gemiddeld 7 kilogram )
* Bewustzijnsstoornissen indien er een ernstige hyperglycaemie bestaat
===Behandeling===
Essentieel is om voordat je start met een eventuele behandeling dat je jezelf er van overtuigd dat je te maken hebt een hypo- of een hyperglycaemie. De behandeling is immers zeer verschillend. Indien het slachtoffer een [[glucosemeter]] bij zich heeft, vraag hem dan om zelf te controleren wat de waarde van de bloedsuiker is. Gebruik de [[ABCDE-methodiek]].
====Hypoglycaemie====
Centraal probleem bij een [[hypoglycaemie]] is een te lage glucosewaarde in het bloed. Als eerstehulpverlener kan je dat relatief eenvoudig corrigeren, door het slachtoffer suikers te geven. Daarvoor moet het slachtoffer overigens wel goed bij bewustzijn zijn en in staat tot kauwen en slikken. Bij een verminderd bewustzijn bestaat het risico op verslikking ([[aspiratie]]). Mocht men een insulinepomp aantreffen, dan is het belangrijk dat deze wordt afgekoppeld, of in ieder geval de infuusslang wordt doorgesneden. De reden hiervoor is dat de pomp de e.v.t. toegediende suikers weer net zo snel afbreekt, en er dus geen stijging van de bloedglucose zal optreden.De meest geschikte suikers zijn druivensuikers, die bijvoorbeeld in de vorm van 5 Dextro-Energy tabletten gegeven kunnen worden. Eventueel is ook een zoete drank (geen light!) geschikt. Deze suikers werken snel en zorgen doorgaans voor snelle verbetering van de toestand van het slachtoffer. Ze werken echter ook kort, dus is het belangrijk om ook langwerkende suikers te geven, in de vorm van koolhydraten, zoals in brood met jam.
<br>
<br>
Indien de toestand van het slachtoffer niet snel verbetert, schakel dan alsnog [[professionele hulp ]] in. Raakt het slachtoffer buiten bewustzijn, dan is controle van de vitale functies noodzakelijk en kan het slachtoffer in de [[stabiele zijligging]] gelegd worden.
====Hyperglycaemie====
De behandeling van een hyperglycaemie is het toedienen van injecties met [[insuline]]. Dat is echter geen taak voor de eerste hulpverlener en wordt ofwel door het slachtoffer zelf gedaan (indien hij reeds bekend is met suikerziekte) of zal in het ziekenhuis worden gedaan.
{| class="wikitable"
|-
{| class="wikitable"
|-
! Koptekst !! Ziektebeeld 1 Hypoglycaemie !! Ziektebeeld 2Hyperglycaemie
|-
| '''Situatie''' || Wat is er aan de hand? [[Bloedsuiker]] te laag || Hoe is de situatie?[[Bloedsuiker]] te hoog
|-
| '''Verschijnselen''' || Klacht 1 <br> Klacht 2 <br> Symptoom 1 <br> Symptoom 2|| Symptoom 1 <br> Symptoom 2 <br> Symptoom 3 <br>
|-
| '''Conclusie''' || Ziektebeeld 1 [[Bloedsuiker]] te laag<br> Hypoglycaemie || Ziektebeeld 2[[Bloedsuiker]] te hoog<br> Hyperglycaemie
|-
| '''Handelen''' || Aanwijzing 1 Geef druivensuiker en <br> Aanwijzing 2 boterham met jam <br> Bel Indien geen verbetering: bel 112! <br> Aanwijzing 4 || Aanwijzing 1 <br> Aanwijzing 2 <br> Bel 112! Waarschuw huisarts of <br> Aanwijzing 4[[ambulance]]
|-
| '''Opmerkingen''' || Denk er aan om... Geef alleen suiker indien het slachtoffer<br> goed bij bewustzijn is || Doe vooral niet...Dien nooit zelf insuline toe!
|}
===Achtergrondinformatie/Verdieping===
[[Bestand:Glucosemeter1.jpg|150px|thumb|right|[[Bloedsuikermeter]].]]
Diabetes mellitus ofwel suikerziekte is een ziektebeeld waarbij een verstoring in de hormoonhuishouding voorop staat. Er is een absoluut of relatief tekort aan het hormoon insuline, waardoor de bloedsuiker (glucose) concentratie stijgt en verschillende klachten optreden. Diabetes kent twee hoofdvormen, namelijk type 1 en type 2.
<br><br>
Type 1 Diabetes kenmerkt zich door een absoluut tekort aan insuline in het bloed en het ziektebeeld start vaak op jonge leeftijd. Om nog niet geheel opgehelderde redenen produceert de alvleesklier (pancreas) onvoldoende insuline, waardoor de hoeveelheid in het bloed daalt. Dat heeft als gevolg dat cellen de glucose in het bloed niet meer kunnen opnemen en de glucoseconcentratie stijgt. Indien deze toestand langer bestaat treedt een hyperglycaemie op.
Type 2 Diabetes kenmerkt zich door een relatief tekort aan insuline, het ziektebeeld komt vaker op oudere leeftijd voor en is verder sterk geassocieerd met overgewicht. De alvleesklier maakt in het begin nog voldoende insuline, echter zijn de doelcellen hiervoor minder gevoelig (insulineresistentie). Daardoor wordt de glucose niet opgenomen en treedt een hyperglycaemie op. In het begin zal de alvleesklier meer insuline gaan produceren om de verminderde insulinegevoeligheid te compenseren, maar neemt ook de insulineproductie van de alvleesklier af en wordt het insuline tekort nog groter.
<br>
De belangrijkste behandeling voor Type 1 Diabetes is het spuiten van insuline. Dit gebeurt op grond van een vast schema, waarbij op specifieke momenten in de dag een bepaalde hoeveelheid wordt gespoten. Tijdens de behandeling wordt regelmatig de bloedsuikerconcentratie bepaald met een [[glucosemeter]]. Hierdoor kan gekeken worden of er voldoende insuline gespoten is, of dat er eventueel extra gespoten moet worden.
Ook bestaat er nog de mogelijkheid dat een Type 1 diabeet een insulinepomp draagt. Deze geeft gedurende 24 uur per dag een vooraf bepaalde dosis insuline af via een infuus slang. Voor of tijdens een maaltijd dient de diabeet nog de benodigde extra insuline toe. (dat noemt men een bolus)
Bij Type 2 Diabetes staan in eerste instantie niet-medicamenteuze behandelingen op de voorgrond, zoals het verminderen van het overgewicht en het aanleren van een gezonde leefstijl. Indien dat onvoldoende resultaat geeft, kan gestart worden met bloedsuikerverlagende tabletten. Doorgaans kan daarmee enkele jaren de ziekte goed gecontroleerd worden. In een later stadium is het vaak alsnog noodzakelijk te starten met insuline.
====Professionele hulpverleners====
Professionele hulpverleners hebben meer mogelijkheden om het slachtoffer te helpen. Zij kunnen gebruik maken van een [[glucosemeter]] om de hoogte van de [[bloedsuiker]] vast te stellen. Daarnaast kunnen zij bij een hypoglycaemie glucose toedienen via het infuus en zo nodig een injectie [[Glucagon]] toedienen. Bij een hyperglycaemie kunnen zij eventueel in overleg met de arts [[insuline]] en vocht toedienen.
