Pneumothorax{{Statusbox| |mainauthor= [[Pim]]|coauthor= [[]]|controller= |supervisor= [[Pim]] |niveau= [[Handleiding#Niveau|Gevorderd]] |status= [[Handleiding#Status|Concept]]}} Inleiding'''Pneumothorax ''' betekent ‘lucht letterlijk: lucht in de borstholte’borstkas. Hiermee In het normale taalgebruik wordt bedoeld dat er lucht zit tussen vaak delongvliezen (de pleuraholte)term '''klaplong''' gebruikt, beter is echter om te spreken van 'ingeklapte long'. Er bestaat een exogene en een endogene Een pneumothoraxkan zowel als gevolg van trauma als spontaan ontstaan. Exogenepneumothoraces zijn alle pneumothoraces waarbij er door een verwonding Een complicatie van buitenaf eenpneumothorax ontstaatis een [[spanningspneumothorax]]. Hierbij moet men denken aan een steekwond, maar ook aan het aanprikken vaneen vena subclavia-infuus. Men kan dan een borstwond aantreffen welke een zuigend geluid maakt bijhet ventileren===Inleiding===[[Bestand: Pneumothorax.png|200px|thumb|right|Schematische weergave van een zuigende borstwondeenvoudige pneumothorax. Een endogene pneumothorax De long is ingeklapt en er is een open verbinding met de buitenlucht.]]Een pneumothorax die ontstaatvan binnen uit. Hierbij moet je denken als er door schade aan een idiopatische pneumothorax of aan een reanimatiede longvliezen lucht komt tussen de twee longvliezen (pleura) die de [[long]] (waarbij ribben worden gebrokenbinnenste vlies, die pleura visceralis) en de beide pleurae doorborenborstwand bedekken (buitenste vlies, pleura parietalis).Een pneumothorax Normaal gesproken is alleen levensbedreigend er onderdruk tussen deze twee vliezen en kan er geen lucht tussen komen, ze zijn als het ware tegen elkaar aangeplakt maar kunnen tijdens de patiënt een longaandoening heeft, of als erspanning opbouwt ademhaling wel ten opzichte van elkaar bewegen (zie ‘spanningspneumothorax’'glijden') of als de pneumothorax bilateraal is. Indien eenpatiënt nog een normale gaswisseling van O2 en CO2 heeft in er lucht tussen de andere longvliezen komt, hoeft zal de patiënt niet eensernstig dyspnoeïsch of cyanotisch te long zijnoorspronkelijke vorm verliezen en 'inklappen'.PathofysiologieDe oorzaak van lucht kan zowel door een pneumothorax:Exogene pneumothorax door perforatie: zowel gat in thorax het binnenste vlies dat de long bedekt, als in abdomenhet buitenste vlies dat de borstwand bekleed. Bij een abdomen- perforatiemoet het diafragma ook geperforeerd worden, anders Een pneumothorax kan er geen pneumothorax zowel ontstaandoor een trauma als spontaan. Door deperforatie wordt er een verbinding gemaakt tussen de thoraxholte en de buitenlucht. Omdat in dethoraxholte Een '''traumatische pneumothorax''' ontstaat als het buitenste longvlies (soms samen met het binnenste longvlies) door een negatieve druk heerstscherp voorwerp doorboord wordt, zuigt deze lucht van buiten aan. Dit noemt men dan zoals bij een messteek of eenzuigende borstwondgebroken rib die het longvlies aanprikt. Hierdoor collabeert de long partieel Vaak zijn bij steekwonden of volledigribfracturen echter beide vliezen aangedaan.Idiopathisch (spontaan). Dit is vooral bij lange, dunne, jonge mannen die roken. Zij hebben vaak blebs(blaasjes) onder Bij een traumatische pneumothorax ontstaat door een letsel in de pleura visceralis. Dit zijn zwakke plekken in het longweefsel die makkelijkerknappen. Als deze knappen, is er borstkas vaak een [[zuigende borstwond]] als teken van een open verbinding via tussen de luchtwegen naar borstkas en de thoracale holtebuitenwereld. DoorVia deze luchtwegen wordt opening kan er een toenemende hoeveelheid lucht in de lucht aangezogenborstkas komen, waardoor er druk wordt opgebouwd. Dan kan een pneumothorax ontstaat[[spanningspneumothorax]] ontstaan.Iatrogeen: reanimatieEen niet-traumatische, aanprikken vena subclavia infuus'''spontane pneumothorax''', drain aanleggenontstaat meestal door schade aan het binnenste vlies. Die schade komt vaak door een verzwakking in het vlies als gevolg van roken, borstoperatieslongaandoeningen ([[COPD]]) of andere ziekten. Het principeis bij allen hetzelfde: Het longweefsel wordt geraakt, en er ontstaat een open verbinding tussen De lucht komt dan via dethoraxholte en long in de buitenluchtborstholte.Duiken: Bij het opstijgen met ingehouden adem, ontstaat duikers kan er spontaan een pneumothorax ontstaan als gevolg van een te grote druk in de longen. Hierdoorknappen er veel alveoli. Dit veroorzaakt een open verbinding tussen de lucht en de thoracale holte.===Symptomen en klachten===Acuut optredende dyspnoe====Traumatische pneumothorax====[[Bestand:Borstwond1.jpg|200px|thumb|right|Zuigende borstwond. Een partiële ]]Bij een '''traumatische pneumothorax zonder onderliggende longaandoening zalweinig ''' kunnen er de volgende symptomen veroorzakenzijn:Plotselinge pijn in * Een doordringend letsel van de thoraxborstkas, zoals een schot of steekwond* Een [[zuigende borstwond]]Schouderpijn* [[Gebroken ribben]]Als * Pijn bij de long zelf ook is geraaktademhaling, pijn tussen de schouderbladen* [[Benauwdheid]], geeft het slachtoffer kortademigheid* Ophoesten van helderrood, schuimend bloed op.Indien er sprake is van * Versnelde ademhaling* [[Cyanose]] en stoornissen in de [[vitale functies]] bij ernstige adembelemmeringen ====Spontane pneumothorax====Bij een exogene '''spontane pneumothorax kan ''' is er een zuigende borstwond zijn.meestal plotseling optredende benauwdheid en de volgende symptomen:* Scherpe pijn op de borstkas, vastzittend aan de ademhaling, pijn tussen de schouderbladen* [[Benauwdheid]], kortademigheid* Ophoesten van helderrood schuimend bloedDifferentiaaldiagnose* Versnelde ademhalingHematothorax (bloeding * [[Cyanose]] en stoornissen in de thorax)[[vitale functies]] bij ernstige adembelemmeringenSpanningspneumothoraxHandelenHet grote gevaar van Indien iemand eerder een spontane pneumothorax gehad heeft is het ontstaan van er een spanningspneumothoraxrisico op herhaling. Dit wil je dusook voorkomen als EHBO-er.5BOSA2 – Vaardigheden 80 Acute Geneeskunde====Spanningspneumothorax====Exogene pneumothorax (zuigende borstwond)Het eerste wat je doet, is het luchtdicht afdekken van Ben er op bedacht dat een zuigende borstwond (open eenvoudige pneumothorax).Dit kun je op kan overgaan in een aantal manieren doen[[spanningspneumothorax]]. Indien je Bij gebruik van de [[ABCDE-methodiek]] kan men symptomen van een steriel gaasje bij de hand hebt, druk je het sterielegaasje op de wondspanningspneumothorax ontdekken. Om ervoor te zorgen dat er geen lucht meer de wond in stroomt, plak je het gaasjeaan 3 zijden vast; Kijk onder en aan andere naar:* Stuwing van de 2 zijkanten. Omdat het gaasje zo niet luchtdicht is, plakt je[[halsvenen]]vervolgens * Verplaatsing van beneden de [[luchtpijp]] naar bovenlinks of rechts* Tekenen van [[shock]]* Ernstige ademnood, dakpansgewijs, het gaasje af (zie afbeelding).tekenen van [[zuurstoftekort]] Hierdoor wordt het steriele gaasje wel luchtdicht. Let erop dat je NIET het gaasje boven ook nog afplakt.===Handelen===Door Maak bij iemand met een verdenking op een pneumothorax gebruik van de bovenkant open te laten, kan er nog wel lucht uit, maar niet meer lucht in[[ABCDE-methodiek]]. Dit wordt ook wel Bij een‘ventiel’ genoemd. Indien je geen gaasje bij de hand hebt'''traumatische pneumothorax''', kun je ontstaan door een plastic zakje of trauma van buitenaf is vaak een latexhandschoen (eerst op maat knippen) of iets dergelijks gebruiken[[zuigende borstwond]] aanwezig. Nadat je het plastic zakje of dehandschoen erop hebt gelegd, plak je Indien deze aan 3 zijden vast. Deze methode zuigende borstwond niet goed behandeld wordt kan ook worden gebruiktom een steriel gaasje luchtdicht af te dekken[[spanningspneumothorax]] ontstaan.De bovenkant laat je open om dezelfde reden; omdat dan daar de lucht er nog uit kan, maar [[zuigende borstwond]] wordt niet meerin. Eventuele messen en andere puntige voorwerpen die uit de borstholte steken laat men zitten. Ditomdat dit corpus alienum een eventuele pneumothorax heeft voorkomenafgeplakt zoals eerder werd aangeraden, omdat dit corpus alienumzorgt voor mogelijk het ontstaan van een (gedeeltelijke) ventielfunctiespanningspneumothorax versneld. Daarnaast loop je het risico ernstige bloedingen teveroorzaken door Laat het object te verwijderen. Het slachtoffer moet indien hij aanspreekbaar is in een [[halfzittende houding de komstvan professionele hulp afwachten]] zitten.Als het slachtoffer Indien hij [[bewusteloos is]] raakt, moet het leg hem dan met de gewonde zijde op de aangedane zijde grond in de [[stabiele zijligging wordengelegd]], tenzij daar er nog een corpus alienum uitsteekt. De reden om voorwerp uit de wond steekt dan wordt het slachtoffer op de aangedanezijde te leggen is de volgende: indien het slachtoffer met de gezonde zijde onder wordt gelegd heeft zitten. Laat voorwerpen in degezonde long door het gewicht wond altijd zitten! De definitieve behandeling van de traumatische pneumothorax vindt plaats in het lichaam meer moeite om goed te bewegen en [[ziekenhuis]]. Een '''spontane pneumothorax''' kan deademhaling in gevaar komendoor een eerstehulpverlener niet zelf behandeld worden. Met Belangrijkste is om de aangedane zijde onder ligt de gezonde long boven vitale functies te bewaken en kan dezegoed ontplooienhet slachtoffer naar een huisarts of [[spoedeisende hulp]] te brengen. Indien er sprake is van mogelijk wervelletsel of een dwarslaesieernstige benauwdheid, gebruik waarschuw dan niet een [[ambulance]]. Laat het slachtoffer in een [[halfzittende houding]] zitten. Lees verder op Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Pneumothorax. <br>Lees ook depagina's over [[zuigende borstwond]], [[spanningspneumothorax]] en [[zuurstoftekort]]. ====Achtergrondinformatie====stabiele zijligging maar Medisch personeel zal bij een spanningspneumothorax proberen om de lucht uit de chinlift om borstkas te laten ontsnappen en daarmee de luchtweg vrij overdruk die is ontstaan weg te houdennemen.Deze stoornis in Door het verminderen van de druk zullen de Breathing kun je als EHBO-grote vaten weer ontplooien en komt er niet verder oplossenweer een goede aanvoer van bloed naar het hart tot stand, je waarschuwt 112 waardoor de [[shock]] verminderd. De arts brengt een grote naald in tussen de tweede envervolgens ga je verder met het onderdeel Circulationderde rib, waardoor de overtollige lucht weg kan. Dit is echter een tijdelijke maatregel. De spanningspneumothorax wordt hierdoor een gewone pneumothorax. Het slachtoffer moet per ambulance naar Definitieve zorg in hetziekenhuis vervoerd wordenis nog steeds nodig.Indien In het slachtoffer een pneumothorax heeft zonder zuigende borstwond, kun je als EHBOziekenhuis zal de [[SEH-er weinigdoen. Ga verder met Circulation en laat het slachtoffer in arts]] of de [[chirurg]] een halfzittende houding (achterover leunend)thoraxdrain inbrengen om de lucht uit de komst van borstholte te zuigen zodat de ambulance afwachtenlong zich weer kan ontplooien en beide longvliezen weer tegen elkaar komen te liggen. Voor Een thoraxdrain is een exogene pneumothorax dient altijd lange flexibele buis met een ambulancegebeld te worden.Zie volgende pagina voor demonstratie van afplakken doorsnede van ongeveer 3-5mm met aan het uiteinde een zuigende borstwondaantal openingen, die tussen de ribben door in de borstkas gebracht wordt.Endogene pneumothorax:Omdat deze pneumothorax De drain wordt geplaatst in de tussenruimte tussen de 4e en 5e rib ter hoogte van binnen de voorste okselplooi. Aan de drain wordt een speciale set bevestigd die zorgt dat er licht gezogen wordt aan de slang en dat er alleen lucht of bloed uit is ontstaan, kun je als EHBO-de borstkas kan en er dit niet verhelpenmeer in. Volg De onderdruk tussen de [[longvliezen]] wordt als hetprotocol zoals beschreven staat ware hersteld. Deze therapie wordt ook gebruikt bij ‘Handelen: exogene pneumothorax een [[hematothorax]] (zuigende borstwondbloed in de borstholte)’. Vervoerhet slachtoffer in een halfzittende houding naar ==Bronvermelding==Op deze pagina wordt gebruik gemaakt van de SEHvolgende bronnen:<ref name="atls">ATLS: Advanced Trauma Life Support Program for Doctors, 8th Edition, bij ernstige benauwdheid American College of Surgeons (American College of insufficiënteSurgeons, Chicago, 2008) ISBN 978-1-880696-31-6</ref>ademhaling dient men via 112 een ambulance te bellen.<references /> [[Categorie:Woordenlijst]][[Categorie:Trauma]][[Categorie:Breathing]]
