Automatische controleur, bot, bureaucraat, developer, redacteur, nuke, eindredacteur, toezichthouder, beheerder
5.533
bewerkingen
Wijzigingen
→Handelen
{{Statusbox|
|mainauthor= [[Pim]]
|coauthor= [[]] |controller= |supervisor= [[Supervisor:Pim de Ruijter|Pim]]
|niveau= [[Handleiding#Niveau|Gevorderd]]
|status= [[Handleiding#Status|Concept]]
}}
'''Pneumothorax''' betekent letterlijk: lucht in de borstkas. In het normale taalgebruik wordt vaak de term '''klaplong''' gebruikt, beter is echter om te spreken van 'ingeklapte long'. Een pneumothorax kan zowel als gevolg van trauma als spontaan ontstaan. Een complicatie van een pneumothorax is een [[spanningspneumothorax]].
===Inleiding===
[[Bestand:Borstwond1Pneumothorax.jpgpng|200px|thumb|right|Zuigende borstwondSchematische weergave van een eenvoudige pneumothorax. De long is ingeklapt en er is een open verbinding met de buitenlucht.]]
Een pneumothorax ontstaat als er door schade aan de longvliezen lucht komt tussen de twee longvliezen (pleura) die de [[long]] (binnenste vlies, pleura visceralis) en de borstwand bedekken (buitenste vlies, pleura parietalis). Normaal gesproken is er onderdruk tussen deze twee vliezen en kan er geen lucht tussen komen, ze zijn als het ware tegen elkaar aangeplakt maar kunnen tijdens de ademhaling wel ten opzichte van elkaar bewegen ('glijden'). Indien er lucht tussen de vliezen komt, zal de long zijn oorspronkelijke vorm verliezen en 'inklappen'. De lucht kan zowel door een gat in het binnenste vlies dat de long bedekt, als in het buitenste vlies dat de borstwand bekleed. Een pneumothorax kan zowel ontstaan door een trauma als spontaan.
===Symptomen en klachten===
====Traumatische pneumothorax====
[[Bestand:Borstwond1.jpg|200px|thumb|right|Zuigende borstwond.]]
Bij een '''traumatische pneumothorax''' kunnen er de volgende symptomen zijn:
* Een doordringend letsel van de borstkas, zoals een schot of steekwond
* Een [[zuigende borstwond]]
* [[Gebroken ribben]]
* Pijn bij de ademhaling, pijn tussen de schouderbladen
* [[Cyanose]] en stoornissen in de [[vitale functies]] bij ernstige adembelemmeringen
====Spontane pneumothorax====
Bij een '''spontane pneumothorax''' is er meestal plotseling optredende benauwdheid en de volgende symptomen:
* Scherpe pijn op de borstkas, vastzittend aan de ademhaling, pijn tussen de schouderbladen
* [[Benauwdheid]], kortademigheid
Indien iemand eerder een spontane pneumothorax gehad heeft is er een risico op herhaling.
====Spanningspneumothorax====
Ben er op bedacht dat een eenvoudige pneumothorax kan overgaan in een [[spanningspneumothorax]]. Bij gebruik van de [[ABCDE-methodiek]] kan men symptomen van een spanningspneumothorax ontdekken.
Kijk onder andere naar:
* Stuwing van de [[halsvenen]]
* Verplaatsing van de [[luchtpijp]] naar links of rechts
* Tekenen van [[shock]]
* Ernstige ademnood, tekenen van [[zuurstoftekort]]
===Handelen===
Maak bij iemand met een verdenking op een pneumothorax gebruik van de [[ABCDE-methodiek]].
Bij een '''traumatische pneumothorax''', ontstaan door een trauma van buitenaf is vaak een [[zuigende borstwond]] aanwezig. Indien deze zuigende borstwond niet goed behandeld wordt kan een [[spanningspneumothorax]] ontstaan. De [[zuigende borstwond]] wordt niet meer afgeplakt zoals eerder werd aangeraden, omdat dit mogelijk het ontstaan van een spanningspneumothorax versneld. Laat het slachtoffer indien hij aanspreekbaar is in een [[halfzittende houding]] zitten. Indien hij [[bewusteloos]] raakt, leg hem dan met de gewonde zijde op de grond in de [[stabiele zijligging]], tenzij er nog een voorwerp uit de wond steekt dan wordt het slachtoffer op de gezonde zijde zitten. Laat voorwerpen in de wond altijd zitten! De definitieve behandeling van de traumatische pneumothorax vindt plaats in het [[ziekenhuis]].
Een '''spontane pneumothorax''' kan door een eerstehulpverlener niet zelf behandeld worden. Belangrijkste is om de vitale functies te bewaken en het slachtoffer naar een huisarts of [[spoedeisende hulp]] te brengen. Indien er sprake is van ernstige benauwdheid, waarschuw dan een [[ambulance]]. Laat het slachtoffer in een [[halfzittende houding]] zitten.
Lees verder op Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Pneumothorax.
<br>
Lees ook de pagina's over [[zuigende borstwond]], [[spanningspneumothorax]] en [[zuurstoftekort]].
====Achtergrondinformatie====
Medisch personeel zal bij een spanningspneumothorax proberen om de lucht uit de borstkas te laten ontsnappen en daarmee de overdruk die is ontstaan weg te nemen. Door het verminderen van de druk zullen de grote vaten weer ontplooien en komt er weer een goede aanvoer van bloed naar het hart tot stand, waardoor de [[shock]] verminderd. De arts brengt een grote naald in tussen de tweede en derde rib, waardoor de overtollige lucht weg kan. Dit is echter een tijdelijke maatregel. De spanningspneumothorax wordt hierdoor een gewone pneumothorax. Definitieve zorg in het ziekenhuis is nog steeds nodig.
In het ziekenhuis zal de [[SEH-arts]] of de [[chirurg]] een thoraxdrain inbrengen om de lucht uit de borstholte te zuigen zodat de long zich weer kan ontplooien en beide longvliezen weer tegen elkaar komen te liggen. Een thoraxdrain is een lange flexibele buis met een doorsnede van ongeveer 3-5mm met aan het uiteinde een aantal openingen, die tussen de ribben door in de borstkas gebracht wordt. De drain wordt geplaatst in de tussenruimte tussen de 4e en 5e rib ter hoogte van de voorste okselplooi. Aan de drain wordt een speciale set bevestigd die zorgt dat er licht gezogen wordt aan de slang en dat er alleen lucht of bloed uit de borstkas kan en er niet meer in. De onderdruk tussen de [[longvliezen]] wordt als het ware hersteld. Deze therapie wordt ook gebruikt bij een [[hematothorax]] (bloed in de borstholte).
[[Categorie:Woordenlijst]][[Categorie:Trauma]][[Categorie:Breathing]]
