Wijzigingen

|mainauthor= [[Pim]]|coauthor= [[]] |controller= |supervisor= [[Supervisor:Pim de Ruijter|Pim]]

=='''Pneumothorax==''' betekent letterlijk: lucht in de borstkas. In het normale taalgebruik wordt vaak de term '''klaplong''' gebruikt, beter is echter om te spreken van 'ingeklapte long'. Een pneumothorax kan zowel als gevolg van trauma als spontaan ontstaan. Een complicatie van een pneumothorax is een [[spanningspneumothorax]].

[[Bestand:Borstwond1.jpg|200px|thumb|right|Zuigende borstwond.]] Een '''traumatische pneumothorax ''' ontstaat als er door schade aan de longvliezen lucht komt tussen de twee longvliezen die de long het buitenste longvlies (soms samen met het binnenste vlies) en de borstwand bedekken (buitenste vlieslongvlies). Normaal gesproken is er onderdruk tussen deze twee vliezen en kan er geen lucht tussen komen. Indien er lucht tussen de vliezen komt, zal de long zijn oorspronkelijke vorm verliezen en 'inklappen'. Een pneumothorax kan zowel van buitenaf als van binnenuit ontstaan. Van buitenaf kan bijvoorbeeld door een scherp voorwerp dat de borstwand doorboortdoorboord wordt, zoals bij een messteek of als gevolg van een gebroken rib. Soms ontstaat een pneumothorax spontaan, door schade aan die het binnenste vlieslongvlies aanprikt. Die schade komt vaak door een verzwakking in het vlies als gevolg van roken, longaandoeningen (COPD} Vaak zijn bij steekwonden of andere ziekten. De lucht komt dan via de long in de borstholte. Bij duikers kan er spontaan een pneumothorax ontstaan als gevolg van een te grote druk in de longen.<br><br>Bij een pneumothorax ontstaan door een letsel van buitenaf is er vaak een [[zuigende borstwond]] als teken van een open verbinding tussen de borstkas en de buitenwereld. Via deze opening kan er een toenemende hoeveelheid lucht in de borstkas komen, waardoor er druk wordt opgebouwd. Dan kan een [[#Spanningspneumothorax|spanningspneumothorax]] ontstaanribfracturen echter beide vliezen aangedaan.

===Symptomen en klachten===Bij een endogene traumatische pneumothorax, is er meestal plotseling optredende benauwdheid, soms met (scherpe) pijn ontstaat door een letsel in de borstkas die vast zit aan vaak een [[zuigende borstwond]] als teken van een open verbinding tussen de ademhaling. Soms zit borstkas en de pijn tussen de schouderbladenbuitenwereld.<br><br>Indien Via deze opening kan er een bloeding is opgetreden toenemende hoeveelheid lucht in de long borstkas komen, waardoor er druk wordt opgebouwd. Dan kan er helderrood schuimend bloed uit de mond van het slachtoffer komeneen [[spanningspneumothorax]] ontstaan.<br><br>{| class="wikitable"|-! Uitvragen !! Klachten !! Symptomen|-| Vraag 1 <br> Vraag 2 <br> Vraag 3 || Klacht 1 <br> Klacht 2 <br> Klacht 3 || Symptoom 1 <br> Symptoom 2 <br> Symptoom 3 <br> Symptoom 4 <br> Symptoom 5|}

===Handelen===Een endogene of niet-traumatische, '''spontane pneumothorax kan ''', ontstaat meestal door schade aan het binnenste vlies. Die schade komt vaak door een eerstehulpverlener niet zelf behandeld worden. Belangrijkste is om de vitale functies te bewaken en verzwakking in het slachtoffer naar een huisarts of vlies als gevolg van roken, longaandoeningen ([[spoedeisende hulpCOPD]]) of andere ziekten. De lucht komt dan via de long in de borstholte.<br><br>Bij duikers kan er spontaan een endogene pneumothorax, ontstaan door een trauma als gevolg van buitenaf is vaak een zuigende borstwond aanwezig. Indien deze zuigende borstwond niet goed behandeld wordt kan een [[spanningspneumothorax]] ontstaante grote druk in de longen.

* Stap één van ====Spontane pneumothorax====Bij een '''spontane pneumothorax''' is er meestal plotseling optredende benauwdheid en de behandelingvolgende symptomen:* Stap twee van Scherpe pijn op de borstkas, vastzittend aan de behandeling* Stap drie van ademhaling, pijn tussen de behandelingschouderbladen** Indien dit[[Benauwdheid]], dan datkortademigheid*Ophoesten van helderrood schuimend bloed* Als dat, dan ditVersnelde ademhaling* Stap vier van de behandelingZijn er dingen die echt niet vergeten moeten worden of essentieel zijn? Dan kunnen ze nogmaals extra [[Cyanose]] en stoornissen in een kader benoemd worden:{| class="wikitable"|-! Essentieel, vergeet niet:|-| Om je aan te melden voor de Eerste Hulp Wiki!|}[[vitale functies]] bij ernstige adembelemmeringen

===Overzicht Eerste Hulp===Sommige thema's zijn erg uitgebreid en Indien iemand eerder een spontane pneumothorax gehad heeft is er kan veel verteld wordeneen risico op herhaling. Om het overzicht te bewaren voor beginnende én gevorderde Eerste Hulpverleners wordt een samenvatting van ieder onderwerp in onderstaand schema gezet:

{| class="wikitable"|-! Koptekst !! Ziektebeeld 1 !! Ziektebeeld 2|-===Spanningspneumothorax====| '''Situatie''' || Wat is Ben er aan de hand? || Hoe is op bedacht dat een eenvoudige pneumothorax kan overgaan in een [[spanningspneumothorax]]. Bij gebruik van de situatie?|[[ABCDE-methodiek]] kan men symptomen van een spanningspneumothorax ontdekken.| '''Verschijnselen''' || Klacht 1 <br> Klacht 2 <br> Symptoom 1 <br> Symptoom 2|| Symptoom 1 <br> Symptoom 2 <br> Symptoom 3 <br>Kijk onder andere naar:|-* Stuwing van de [[halsvenen]]| '''Conclusie''' || Ziektebeeld 1 || Ziektebeeld 2|-| '''Handelen''' || Aanwijzing 1 <br> Aanwijzing 2 <br> Bel 112! <br> Aanwijzing 4 || Aanwijzing 1 <br> Aanwijzing 2 <br> Bel 112! <br> Aanwijzing 4|-* Verplaatsing van de [[luchtpijp]] naar links of rechts| '''Opmerkingen''' || Denk er aan om... || Doe vooral niet...* Tekenen van [[shock]]|}* Ernstige ademnood, tekenen van [[zuurstoftekort]]

Zoals in bovenstaand voorbeeld worden twee (of meerdere) ziektebeelden besproken. Soms is dat handig omdat ziektebeelden ===Handelen===Maak bij iemand met een verdenking op elkaar lijken en het fijn is om in één schema een pneumothorax gebruik van de verschillen te zien[[ABCDE-methodiek]].

===Achtergrondinformatie/Verdieping===Sommige onderwerpen lenen zich voor verdieping voor gevorderde hulpverlenersBij een '''traumatische pneumothorax''', ontstaan door een trauma van buitenaf is vaak een [[zuigende borstwond]] aanwezig. Hier Indien deze zuigende borstwond niet goed behandeld wordt kan achtergrond informatie besproken wordeneen [[spanningspneumothorax]] ontstaan. De [[zuigende borstwond]] wordt niet meer afgeplakt zoals eerder werd aangeraden, maar bijvoorbeeld ook:====Professionele hulpverleners====Wat doen professionele hulpverleners bij omdat dit letselmogelijk het ontstaan van een spanningspneumothorax versneld. Laat het slachtoffer indien hij aanspreekbaar is in een [[halfzittende houding]] zitten. Let Indien hij [[bewusteloos]] raakt, leg hem dan met de gewonde zijde opde grond in de [[stabiele zijligging]], beschrijf hier alleen wat tenzij er nog een voorwerp uit de mogelijkheden zijn. Diepgaande uitleg van (voorbehouden) handelingen wond steekt dan wordt niet het slachtoffer op prijs gesteldde gezonde zijde zitten.====Wat zijn andere technieken====Beschrijf bijvoorbeeld welke andere technieken er mogelijk zijn, of vroeger gebruikt werdenLaat voorwerpen in de wond altijd zitten! De definitieve behandeling van de traumatische pneumothorax vindt plaats in het [[ziekenhuis]].

  Dit is een voorbeeldpagina voor het schrijven van hoofdstukken Lees verder op Eerste Hulp Wiki. ==Spanningspneumothorax==(deze kop alleen als er meerdere niveau 2 koppen gebruikt worden, zie lager) ===Inleiding op onderwerp===In de inleiding wordt een korte introductie gegeven op het onderwerp ===Symptomen en klachten===Eerst volgt in verhalende vorm een beschrijving van de bij dit letsel of ziektebeeld behorende verschijnselen, klachten en symptomen. Bedenk dat een klacht iets is wat het slachtoffer aan de hulpverlener kan vertellen, bijvoorbeeldWikipedia: ik heb hoofdpijn,ik ben misselijk of ik heb een pijnlijke grote teen. Een symptoom is iets wat je als hulpverlener kan waarnemen en door het slachtoffer benoemd kan worden, bijvoorbeeldhttp: braken. Je kunt als hulpverlener waarnemen dat iemand gebraakt heeft//nl. Een bleke huid in het geval van shock zal het slachtoffer niet snel noemen als klacht, maar wordt wel door de hulpverlener waargenomenwikipedia. Dat wordt dan een symptoom genoemdorg/wiki/Pneumothorax.

Beschrijf duidelijk welke vragen een hulpverlener moet stellen, en welke vragen belangrijke informatie kunnen opleveren over de aard van het ziektebeeld.<br><br>Na de symptomen en klachten beschreven te hebben, worden deze overzichtelijk in een tabel geplaatst, zodat ze in één oogopslag overzien kunnen worden. {| class="wikitable"|-! Uitvragen !! Klachten !! Symptomen|-| Vraag 1 <br> Vraag 2 <br> Vraag 3 || Klacht 1 <br> Klacht 2 <br> Klacht 3 || Symptoom 1 <br> Symptoom 2 <br> Symptoom 3 <br> Symptoom 4 <br> Symptoom 5|}  ===Handelen===In deze sectie wordt beschreven hoe te handelen bij het beschreven letsel of ziektebeeld. Ook hierbij eerst een tekst in verhalende vorm, waarbij eventueel wat achtergrondinformatie gegeven wordt. Daarna volgt wederom een schematisch overzicht van de behandeling.* Stap één van Lees ook de behandeling* Stap twee van de behandeling* Stap drie van de behandeling** Indien dit, dan dat** Als dat, dan dit* Stap vier van de behandelingZijn er dingen die echt niet vergeten moeten worden of essentieel zijn? Dan kunnen ze nogmaals extra in een kader benoemd worden:{| class="wikitable"|-! Essentieel, vergeet niet:|-| Om je aan te melden voor de Eerste Hulp Wiki!|} ===Overzicht Eerste Hulp===Sommige themapagina's zijn erg uitgebreid over [[zuigende borstwond]], [[spanningspneumothorax]] en er kan veel verteld worden. Om het overzicht te bewaren voor beginnende én gevorderde Eerste Hulpverleners wordt een samenvatting van ieder onderwerp in onderstaand schema gezet: {| class="wikitable"|-! Koptekst !! Ziektebeeld 1 !! Ziektebeeld 2|-| '''Situatie''' || Wat is er aan de hand? || Hoe is de situatie?|-| '''Verschijnselen''' || Klacht 1 <br> Klacht 2 <br> Symptoom 1 <br> Symptoom 2|| Symptoom 1 <br> Symptoom 2 <br> Symptoom 3 <br>|-| '''Conclusie''' || Ziektebeeld 1 || Ziektebeeld 2|-| '''Handelen''' || Aanwijzing 1 <br> Aanwijzing 2 <br> Bel 112! <br> Aanwijzing 4 || Aanwijzing 1 <br> Aanwijzing 2 <br> Bel 112! <br> Aanwijzing 4|-| '''Opmerkingen''' || Denk er aan om... || Doe vooral niet...|} Zoals in bovenstaand voorbeeld worden twee (of meerdere) ziektebeelden besproken. Soms is dat handig omdat ziektebeelden op elkaar lijken en het fijn is om in één schema de verschillen te zien[[zuurstoftekort]].

====Achtergrondinformatie/Verdieping====Sommige onderwerpen lenen zich voor verdieping voor gevorderde hulpverlenersMedisch personeel zal bij een spanningspneumothorax proberen om de lucht uit de borstkas te laten ontsnappen en daarmee de overdruk die is ontstaan weg te nemen. Hier kan achtergrond informatie besproken wordenDoor het verminderen van de druk zullen de grote vaten weer ontplooien en komt er weer een goede aanvoer van bloed naar het hart tot stand, maar bijvoorbeeld ook:====Professionele hulpverleners====Wat doen professionele hulpverleners bij dit letselwaardoor de [[shock]] verminderd. Let opDe arts brengt een grote naald in tussen de tweede en derde rib, beschrijf hier alleen wat waardoor de mogelijkheden zijnovertollige lucht weg kan. Diepgaande uitleg van (voorbehouden) handelingen Dit is echter een tijdelijke maatregel. De spanningspneumothorax wordt niet op prijs gesteldhierdoor een gewone pneumothorax.====Wat zijn andere technieken====Beschrijf bijvoorbeeld welke andere technieken er mogelijk zijn, of vroeger gebruikt werdenDefinitieve zorg in het ziekenhuis is nog steeds nodig.

[[Categorie:Woordenlijst]][[Categorie:Trauma]][[Categorie:Breathing]]