Wijzigingen

{{LinkBox1| |LinkCategorie= Algemeen|LinktitleOK= Oververhitting|LinkOK= http://www.ehbo.nl/tips/oververhitting/|LinktitleRK= |LinkRK= }}  Door toename van de lichaamstemperatuur ofwel '''oververhitting''' kan een scala aan klachten en ziektebeelden ontstaan, die in een glijdende schaal gezien kunnen worden. Sommige van deze ziektebeelden zijn hinderlijk, maar doorgaans niet ernstig. Andere kunnen leiden tot levensbedreigende symptomen en als niet tijdig gekoeld wordt tot het overlijden van het slachtoffer.

Soms ontstaat als gevolg van warmte een uitslag in de lichaamsplooien of over het hele lichaam. Dit wordt hitte uitslag genoemd en wordt veroorzaakt door verstopping van de zweetkliertjes als gevolg van overmatig zweten. Deze uitslag is vaak jeukend of prikkend. Bij wandelaars wordt dit soms ook op de onderbenen gezien.

Hitte uitslag wordt meestal best behandeld met koelen, waardoor de jeuk afneemt. Het is in principe onschuldig. Bedenk dat plotselinge uitslag ook een andere oorzaak kan hebben, zoals een [[allergische reactie]]. Hierbij wordt vaak [[netelroos]] of [[urticaria]] gezien.

Tijdens of na (zware) lichamelijke inspanning kunnen krampen in de spieren ontstaan, ookwel hittekramp genoemd. Hoewel de naam doet vermoeden dat het optreedt in een warme omgeving, kan het ook bij koeler weer optreden bij bijvoorbeeld marathonlopers. Hittekramp treedt op in de spieren van de bovenbenen en in de kuiten, maar ook kunnen de rug-, buik- of armspieren zijn aangedaan. De spieren zijn erg gevoelig bij aanraking en kunnen soms ook wat harder aanvoelen. Hittekramp kan ook gepaard gaan met verschijnselen van [[hitte-uitputting]], zoals misselijkheid, duizeligheid en een onwel gevoel. Soms treedt dit beeld ook op in combinatie met [[hyperventilatie]], waarbij ook spasmen van de handen ontstaan en er tintellingen in de vingers en rond de mond aanwezig zijn. Hittekramp wordt veroorzaakt door een zout en vochttekort in de spieren als gevolg van de inspanning. Vaak treedt het op omdat men alleen water heeft gedronken tijdens inspanning, zonder zouten aan te vullen. Het is ongevaarlijk.

De eerste stap bij de behandeling van hittekramp is het staken van de inspanning en het slachtoffer naar een koele ruimte brengen. Vaak helpt het om het slachtoffer een isotone sportrank (AA, Extran) te laten drinken en iets zouts, zoals chips, te laten eten. Het kan helpen om de spieren passief te bewegen en voorzichtig op te rekken. De inspanning moet worden gestaakt.

 Hitte-uitputting en hittestuwing (ook wel warmte-uitputting genoemd) treden vaak op bij hoge omgevingstemperaturen of bij zware inspanning met te warme kleding (marathonlopers) om het lichaam. De lichaamstemperatuur stijgt boven de normaalwaarden, maar is per definitie niet hoger dan 40°C. Beide beelden hebben een vergelijkbare oorzaak: er is een grote inspanning geleverd bij warme omgevingstemperaturen en er is een tekort aan vocht en zouten ontstaan als gevolg van vochtverlies door zweten en verdamping via de ademhaling. Soms wordt een hitte-uitputting voorafgegaan door hittekramp. Indien het vochtverlies niet voldoende wordt aangevuld door eten en drinken treedt er uitputting op. Het beeld ontstaat deels door [[uitdroging]]. Vaak drinken sporters alleen (veel) water, dit is echter niet voldoende, men dient zowel vocht als suikers en zouten aan te vullen tijdens de inspanning.

Hitte-uitputting en hittestuwing kunnen overgaan in een hitteberoerte. Teken hiervan zijn niet langer het minder worden of stoppen van zweten, bizar gedrag en toename van de lichaamstemperatuur boven 40°C. De behandeling van hitte-uitputting en hittestuwing hetzelfde. In de eerste plaats wordt het slachtoffer naar een koele ruimte gebracht en van (te) warme kleding ontdaan. Laat het slachtoffer eventueel plat liggen. Daarnaast wordt vochttekort aangevuld door het drinken van isotone sportdrank met toevoeging van zouten en suikers (bijvoorbeeld met zoute chips). Ook kan men gebruik marken van [[ORS]] ([[Oral Rehydration Solution]]), dit is echter relatief duur en smaakt vies. Blijf regelmatig de vitale functies controleren en kijk of het slachtoffer geen tekenen van een hitteberoerte ontwikkeld. Koel zo nodig het slachtoffer met sponzen, maar pas op het slachtoffer niet te onderkoelen. Indien het slachtoffer niet snel opknapt dient professionele hulp te worden ingeschakeld. ===Oververhitting & Sport=== Misschien ken je de beelden wel van marathonlopers of triatleten die zwalkend de finish passeren. Ze zijn bevangen door de hitte of een ernstig vochttekort en hebben een verstoorde hersenwerking. Recreatieve sporters kunnen ook te maken krijgen met een bepaalde vorm van oververhitting, ook in de winter! Door rust en het drinken van een goede sportdrank (met voldoende suikers en zouten) kan het lichaam zich langzaam herstellen. Het is verstandig om die dag geen activiteiten meer te ondernemen.  Als onder warme omstandigheden de warmte onvoldoende wordt afgevoerd, kan warmtestuwing ontstaan. Zeker als de vochtigheidsgraad van de lucht hoog is en er geen goede ventilerende kleding wordt gedragen, kan de warmte onvoldoende worden afgevoerd, waardoor delichaamstemperatuur stijgt. (Denk daarbij aan een voetbaltoernooi boven de 30° C). Het verlies van vocht door zweten tijdens inspanning speelt hierbij een belangrijke rol. Gedurende langere inspanningen kan men dan 3 - 4 liter vocht verliezen.Vooral ongeoefende mensen zweten sneller en verliezen daarbij veel zouten, waardoor spierkrampen en duizeligheid kunnen ontstaan. Als het vochtverlies te groot wordt, moet het lichaam voor een zo optimaal mogelijke verdeling van het nog aanwezige vocht zorgen. Het kiest dan altijd voor de inwendige organen. De bloedstroming van de huid vermindert, waardoor een nog slechtere warmte afgifte optreedt en de lichaamstemperatuur stijgt.  Een veel voorkomende warmte-aandoening is kramp (zie hier boven). Dit zijn pijnlijke samentrekkingen van de skeletspieren, meestal in de kuitspier. Dit is het gevolg van extreem vochtverlies, waardoor de balans tussen de zouten in de lichaamscellen (natrium, kalium, calcium) verstoord raakt.

De behandeling Het is voor de hulpverlener belangrijk om te weten dat een sporter tijdens een inspanning van hitte-uitputting meer dan een uur het vocht in het lichaam moet aanvullen vanwege het zweetverlies. Heeft een sporter een dorstgevoel dan heeft hij onvoldoende gedronken voor aanvang en hittestuwing hetzelfdetijdens de inspanning. In de eerste plaats wordt Zweet is [[hypotoon]], daarom heeft het slachtoffer naar een koele ruimte gebracht en van (te) warme kleding ontdaanlichaam meer behoefte aan water dan zout. Geef alleen extra zout bij veel zweten. Daarnaast wordt vochttekort aangevuld Dat kan door het drinken van isotone sportdrank met toevoeging van zouten waarin koolhydraten zitten (40 – 80 gram per liter) en suikers zout (bijvoorbeeld met zoute chipsnatriumchloride: 1 – 1.5 g per liter, ongeveer 1/3 van een theelepel). Ook , ook kan men gebruik marken maken van [[ORSOral Rehydration Solution]] (of [[Oral Rehydration SolutionORS]]), dit is echter relatief duur en smaakt vies. Blijf regelmatig de vitale functies controleren en kijk of het slachtoffer geen tekenen van een hitteberoerte ontwikkeld. Indien het slachtoffer niet snel opknapt dient professionele hulp te worden ingeschakeld.

* Rode Hoge lichaamstemperatuur > 40° C * Neurologische dysfunctie, zoals: verwardheid, onrust, bizar gedrag, bewustzijnsdaling, uitval, zwalkend lopen* Klassieke hitteberoerte: rode droge warme huid (let op, meestal geen transpiratie* Inspanningsgerelateerde hitteberoerte: soms is dit niet het geval en is de bleke klamme huid bleek en koud(indien tijdens of na inspanning), terwijl de lichaamstemperatuur vaak wel ernstig verhoogd is)* Afwezigheid van voldoende transpiratie* Bewustzijnsdaling* Verwardheid en bizar gedrag

Belangrijkste onderdeel van de behandeling van een hitteberoerte is snel alarmeren en snel starten met koelen. Koelen is essentieel om verergering van de schade aan de cellen te voorkomen. Koelen De meest effectieve methode om een slachtoffer met een hitteberoerte te koelen is onderdompeling van het lichaam (exclusief het hoofd) in een bad met koud water (koelbad). Deze methode moet echter wel met beleid gebeurenworden uitgevoerd door zorgprofessionals die hierin getraind zijn, want iemand drijfnat bij een hitteberoerte zijn er immers stoornissen in de vitale functies die specialistische zorg noodzakelijk maken zal met name zorgen voor afkoeling van de huid, maar niet zorgen voor afkoeling van het binnenste van het lichaam. Meest Alternatieve methoden (die minder effectief is zijn dan ook om een koelbad) zijn onder andere: [[coldpacks]] te leggen op de plaatsen waar de grote bloedvaten aan de oppervlakte liggen: onder de in oksels, in de liezen en in de nek, het afsponsen met koud water en het slachtoffer bedekken met natte koude lakens. Het slachtoffer dient op de zij gelegd te worden zodat een zo groot mogelijk oppervlak gekoeld kan worden en dat de warmte afgifte aan de omgeving optimaal is. Het slachtoffer moet naar een koele ruimte gebracht worden en mag door middel van airco of ventilatoren gekoeld worden. Het is essentieel om de [[vitale functies]] te blijven controleren. Meet indien mogelijk tijdens het koelen iedere 5 minuten de [[lichaamstemperatuur]]. Meting met een oorthermometer kan de lichaamstemperatuur onderschatten, het meest betrouwbaar is meting met een rectale thermometer.

Meer informatie over oververhitting tijdens de Vierdaagse van 2007 is te lezen in: http://www.ntvg.nl/publicatie/wandelen-de-zon-hitteberoerte-en-hitte-uitputting-tijdens-de-nijmeegse-vierdaagse-2006.Informatie over hyperthermie bij hardlopen is te vinden op de website: https://hardlopenenhyperthermie.org. ==Bronvermelding==Op deze pagina is gebruik gemaakt van de volgende bronnen: <ref name="HOKB">Het Oranje Kruis Boekje, 26ste druk, H. van der Pols (Het Oranje Kruis, 2011) ISBN 978-90-06-92171-7</ref> <ref name"emse">Emergency Medicine, Sixth Edition, Anthony FT Brown (Hodder Arnold Education) ISBN 978-1-444-12013-4</ref><ref name="emsecr">Emergency Medicine Secrets, fifth edition, VJ Markovchick (Elsevier Mosby 2011) ISBN 978-0-323-07167-3</ref><ref name="atls">ATLS: Advanced Trauma Life Support Program for Doctors, 8th Edition, American College of Surgeons (American College of Surgeons, Chicago, 2008) ISBN 978-1-880696-31-6</ref><ref name="tintinalli">Tintinalli's Emergency Medicine, 7th Edition, J Tintinalli (McGrawHill Medical, 2011) ISBN 978-0-07-148480-0</ref><ref name="SEHBSL">Spoedeisende Hulpverlening. RG van Kesteren, Th W Wulterkens. (BSL 2007) ISBN 9031340278</ref><references/> [[Categorie:Warmte-en_koudeletsels]]