1
bewerking
Wijzigingen
k
→Symptomen en klachten
{{Status|
|mainauthor= [[Pim]]
|coauthor= [[]]
|controller= [[StephanLiem]]|supervisor= [[Pim]], [[Stephan]]
|niveau= [[Handleiding#Niveau|Beginner/Gevorderd]]
|status= [[Handleiding#Status|Incompleet]]
In de Nederlandse taal worden veel 'lekentermen' gebruikt voor aandoeningen aan het [[hart]], die niet altijd even duidelijk zijn. Een belangrijk voorbeeld is '''hartaanval''', waarmee men zowel een '''hartinfarct''' als een [[Hartstilstand|hartstilstand]] kan bedoelen. In de medische term wordt voor het hartinfarct de term '''myocardinfarct''' gebruikt (het myocard is de hartspier).
* '''Hartinfarct''' of '''myocardinfarct''': zuurstoftekort in het hart als gevolg van een volledige afsluiting van een van de [[kransslagaders]] door een bloedstolsel, vaak ten gevolge van [[aderverkaling]] en een bloedstolsel. Door zuurstoftekort sterven hartspiercellen af en ontstaat blijvende schade aan de hartspier.* '''Angina pectoris''': relatief zuurstoftekort in het hart als gevolg van een gedeeltelijke afsluiting van de [[kransslagader]] bij toename van de zuurstofvraag van de hartspier.
* '''Hartstilstand''': het hart klopt niet meer als gevolg van een [[hartritmestoornis]] of afwezigheid van enig [[hartritme]].
* '''Myocard''': medische term voor [[hartspier]].
De twee belangrijkste ziektebeelden in deze groep zijn het hartinfarct (of myocardinfarct genoemd) en angina pectoris (letterlijk: pijn op de borst). Ze behoren tot de groep van de ischemische hartziekten. Ischemie betekent een tekort aan zuurstof in de weefsels, in dit geval de hartspier (het myocard). Het zuurstoftekort wordt veroorzaakt door een (tijdelijke) vernauwing of volledige verstopping van de [[kransslagaders]] in het hart. De kransslagaders zorgen voor de zuurstofaanvoer naar de hartspier. Een afsluiting zorgt dan ook voor een tekort aan zuurstof, ofwel ischemie. Belangrijkste klachten bij een afsluiting zijn pijn op de borst en benauwdheid. Indien de verstopping zorgt voor zuurstoftekort in een groot deel van de hartspier kan een [[hartstilstand]] optreden en is reanimatie noodzakelijk.
Een bijzondere oorzaak van pijn op de borst en een hartinfarct bij jonge mensen is het hartinfarct als gevolg van [[cocaïne]]-gebruik, vaak in combinatie met roken. Door het krachtig samentrekken van de [[kransslagaders]] treedt zuurstoftekort in de hartspier op, waardoor hartspiercellen afsterven.
====Angina Pectoris====
====Hartinfarct====
Hartinfarct betekent dat een deel van de hartspier beschadigd is geraakt en afsterft als gevolg van een zuurstoftekort. Bij een hartinfarct wordt het zuurstoftekort veroorzaakt door een volledige afsluiting van de kransslagader. Het vat wordt afgesloten door een stolsel van bloed. Dat stolsel kan ontstaan op een beschadigde verdikking van de wand als gevolg van atherosclerose, maar kan ook van elders komen(hoewel zelden). Tevens kan een infarct optreden ten gevolge van spasmen van de kransslagaders, bijvoorbeeld door cocaine gebruik. Een volledige afsluiting zorgt voor een absoluut tekort aan bloed in een deel van de hartspier, immers, er kan geen bloed en dus geen zuurstof meer worden aangevoerd.
Afhankelijk van de plaats in de kransslagader waar de verstopping optreedt is een klein of groot deel van de hartspier aangedaan. Indien de vernauwing aan het begin van het vat zit, zal er een groot gebied zijn aangedaan. Net als bij Angina Pectoris treden er door het zuurstoftekort diverse processen op in de hartspier. De vrijgekomen stoffen veroorzaken (ernstige) pijn op de borst, vaak met uitstraling naar armen of kaak, misselijkheid, braken, bleekheid, zweten. Doordat er geen zuurstof meer wordt aangevoerd treedt onherstelbare schade aan de hartspier op, een deel sterft af.
Pijn door zuurstoftekort in het hart kenmerkt zich door een hevige drukkende pijn recht achter het borstbeen, soms beschreven als het gevoel alsof er een olifant op de borst staat of alsof er een strakke band rond de borst zit. De pijn is meestal drukkend van aard, zelden stekend. De pijn kan uitstralen naar de linkerarm, de nek, de kaak en tussen de schouderbladen. Soms wordt de pijn meer in de bovenbuik gevoeld.
Naast pijnklachten zijn er vaak begeleidende symptomen aanwezig, zoals misselijkheid en braken. Slachtoffers met een hartinfarct zien vaak grauw en transpireren hevig. Ze zijn erg angstig ('doodsangst'). Slachtoffers kunnen erg benauwd zijn. De schade aan de hartspier kan ook een hartritmestoornis veroorzaken, zoals [[ventrikelfibrilleren]]. Dat is een hartstilstand circulatiestilstand en reanimatie is dan noodzakelijk.
Bij vrouwen, ouderen en diabetici zijn de klachten vaak minder specifiek en kunnen sommige van de bovenstaande klachten afwezig zijn. Zij voelen zich misschien wat grieperig, niet helemaal fit of hebben bijvoorbeeld met name pijn in de buik of rug. Soms wordt hierdoor de diagnose gemist en wordt onterecht geen, of pas laat hulp ingeschakeld.
Het onderscheid tussen deze twee ziektebeelden is niet altijd eenvoudig te maken, en bij twijfel zal men dan ook uitgaan van een hartinfarct. Angina pectoris treedt met name op bij inspanning, zoals lopen, fietsen, traplopen of door emoties. Een hartinfarct kan zowel bij inspanning als in rust optreden. De symptomen komen sterk overeen, al zijn ze bij het hartinfarct vaak duidelijker aanwezig en ernstiger. De pijn bij angina pectoris zakt als het slachtoffer de inspanning staakt en is meestal na 10-15 minuten weg, terwijl bij een hartinfarct de pijn in alle hevigheid blijft bestaan.
Door het stellen van goede vragen aan het slachtoffer kan men uitzoeken of er inderdaad sprake is van hartklachten. Wat ook voor hartklachten kan pleiten, is het zogenaamde risico profiel. Realiseer je wel dat het lang niet altijd gemakkelijk is en dat je laagdrempelig professionele hulp inschakelt.
* Waar heeft u pijn? Midden op de borst, of meer links of rechts?
* Straalt de pijn uit? Naar arm, kaak, schouders, rug?
* Gebruikt u medicijnen voor hartklachten?
* Komen er hartklachten in de familie voor?
* Risico profiel: leeftijd boven de 50 jaar, roken, bekend met suikerziekte of hoge bloeddruk, familieleden met hartklachten.
Realiseer je dat ook andere ziektebeelden pijn op de borst kunnen geven en kunnen lijken op een hartinfarct. Denk bijvoorbeeld aan [[hyperventilatie]], waarbij de pijn overwegend stekend is. Incidenteel wordt stekende pijn gezien bij een hartinfarct.
===Behandeling===
Bij pijn op de borst dient het slachtoffer alle inspanning te staken. Immers kan de inspanning een oorzaak zijn van de klachten of kan het zelfs de klachten verergeren. Het is lastig om in te schatten of er sprake is van angina pectoris of een hartinfarct. Als het slachtoffer bekend is met pijn op de borst en daarvoor medicijnen heeft die hij bij acute pijn op de borst kan gebruiken, vraag het slachtoffer om zelf de medicijnen in te nemen. Dat kan een tablet of een [[nitrospray|spray onder de tong]] zijn. Bij het nemen van [[nitrospray]] onder de tong is het van belang dat het slachtoffer zit of ligt. De spray kan een bloeddrukdaling veroorzaken waardoor het slachtoffer flauwvalt, geef het dus niet als er klachten aanwezig zijn van duizeligheid of licht in het hoofd zijn. Het slachtoffer moet zelf in staat zijn om de medicatie in te nemen. Indien hij dat niet kan, geef dan geen medicatie en neem contact op met [[112]].
Indien de pijn snel zakt is er waarschijnlijk sprake van angina pectoris. Vraag het slachtoffer wat hij gewoonlijk in die situatie doet. Is de pijn ontstaan bij inspanning, maar heeft iemand nooit eerder pijn op de borst gehad? Dan nemen we geen risico en wordt [[Hulpdiensten:112|professionele hulp]] ingeschakeld.
! Essentieel, vergeet niet:
|-
| Neem geen risico. In de praktijk is het voor de eerstehulpverlener erg lastig om onderscheid te maken tussen het hartinfarct en , angina pectorisof andere oorzaken van pijn op de borst. Bij twijfel ga je uit van het ergste (hartinfarct) en wordt direct professionele hulp ingeschakeld!
|}
Zij volgen een aantal stappen om de klachten te verminderen en ernstiger schade te voorkomen:
* Het slachtoffer krijgt zuurstof via een sonde of op een [[non-rebreathing mask]] voor extra zuurstof in het bloed en voor comfort.* Men geeft medicijnen om het bloed te verdunnen , o.a. ([[aspirine]]) via het infuus.
* Men geeft [[nitroglycerine]] via het infuus om de kransslagaders zoveel mogelijk te verwijden en zo de zuurstof aanvoer naar het hart te verbeteren en de pijn te verlichten.
* Men geeft eventueel [[morfine]] toegediend om de pijn te verminderen en de benauwdheid te doen afnemen.
[[Categorie:Woordenlijst]][[Categorie:Circulation]]
