Wijzigingen

Pijn op de borst is een verzamelterm rondom een scala aan klachten van pijn{{Status| |mainauthor= [[Pim]]|coauthor= [[]]|controller= [[StephanLiem]]|supervisor= [[Pim]], een drukkend of benauwd gevoel, steken enzovoorts op de borstkas. Op deze pagina worden enkele ziektebeelden besproken die als hoofdsymptoom pijn op de borst geven. Realiseer je goed dat het onderscheid tussen de verschillende ziektebeelden lastig kan zijn en laagdrempelig [[Hulpdiensten:112Stephan]]|niveau= [[Handleiding#Niveau|Beginner/Gevorderd]] |status= [[Handleiding#Status|professionele hulpIncompleet]] wordt ingeschakeld.<p>}}  In de Nederlandse taal worden veel 'lekentermen' gebruikt voor aandoeningen aan het [[hart]], die niet altijd even duidelijk zijn. Een belangrijk voorbeeld is '''hartaanval''', waarmee men zowel een '''hartinfarct ''' als een [[Hartstilstand|hartstilstand]] kan bedoelen. In de medische term wordt voor het hartinfarct de term '''myocardinfarct''' gebruikt (het myocard is de hartspier). * '''Hartinfarct''' of '''myocardinfarct''': zuurstoftekort in het hart als gevolg van een volledige afsluiting van een van de [[kransslagaders]] door een bloedstolsel, vaak ten gevolge van [[aderverkaling]]. Door zuurstoftekort sterven hartspiercellen af en ontstaat blijvende schade aan de hartspier.* '''Angina pectoris''': relatief zuurstoftekort in het hart als gevolg van een gedeeltelijke afsluiting van de [[kransslagader]] bij toename van de zuurstofvraag van de hartspier.* '''Hartstilstand''': het hart klopt niet meer als gevolg van een [[hartritmestoornis]] of afwezigheid van enig [[hartritme]].* '''Myocard''': medische term voor [[hartspier]].* '''Coronairen''': medische term voor [[kransslagaders]]. Deze pagina beschrijft de aandoeningen aan het hart die pijn op de borst als symptoom hebben. Op de pagina [[Klacht:Pijn op de borst|Pijn op de borst]] worden een uitgebreider overzicht gegeven. Realiseer je goed dat het onderscheid tussen de verschillende ziektebeelden lastig kan zijn en laagdrempelig [[Hulpdiensten:112|professionele hulp]] wordt ingeschakeld.</p>

Hart- en vaatziekten zijn in de huidige tijd een belangrijke groep ziektebeelden die veel ziekenhuisopnames en sterfte veroorzaken. De eerstehulpverlener loopt grote kans met deze ziektebeelden te maken te krijgen, in de thuissituatie, op zijn werk en op straat. In de meeste gevallen zal er sprake zijn van een situatie waarin snel ingrijpen vereist is.  De twee belangrijkste ziektebeelden in deze groep zijn het hartinfarct (of myocardinfarct genoemd) en angina pectoris (letterlijk: pijn op de borst). Ze behoren tot de groep van de ischemische hartziekten. Ischemie betekent een tekort aan zuurstof in de weefsels, in dit geval de hartspier(het myocard). Het zuurstoftekort wordt veroorzaakt door een (tijdelijke) vernauwing of volledige verstopping van de [[kransslagaders ]] in het hart. De kransslagaders zorgen voor de zuurstofaanvoer naar de hartspier. Een afsluiting zorgt dan ook voor een tekort aan zuurstof, ofwel ischemie. Belangrijkste klachten bij een afsluiting zijn pijn op de borst en benauwdheid. Indien de verstopping zorgt voor zuurstoftekort in een groot deel van de hartspier kan een [[hartstilstand]] optreden en is reanimatie noodzakelijk.<p>Een bijzondere oorzaak van pijn op de borst en een hartinfarct bij jonge mensen is het hartinfarct als gevolg van [[cocaïne]]-gebruik, vaak in combinatie met roken. Door het krachtig samentrekken van de [[kransslagaders]] treedt zuurstoftekort in de hartspier op, waardoor hartspiercellen afsterven. 

Angina pectoris betekent letterlijk ''pijn op de borst''. Bij angina pectoris ontstaat tijdelijk een zuurstoftekort in het hart, door een vernauwing van de [[kransslagaders]]. Deze vernauwing wordt veroorzaakt door ophoping van vetten en andere afvalstoffen in de wand van de kransslagaders door [[atherosclerose]] (aderverkalking). De vernauwing is niet volledig, er kan nog steeds bloed naar de hartspier getransporteerd worden. Op het moment dat het slachtoffer zich gaat inspannen zal het hart sneller gaan kloppen om aan de toegenomenen vraag naar zuurstof in het lichaam te voldoen, het hart gaat harder werken. Om meer inspanning te kunnen leveren heeft de hartspier meer zuurstof nodig, en zal dus de aanvoer van bloed naar de hartspier moeten toenemen. In een normaal hart met gezonde kransslagaders is dat geen probleem, echter indien er een vernauwing is, kan er niet meer voldoende bloed worden aangevoerd. Er treedt dus een tekort aan zuurstof op in de hartspier, ook wel relatieve ischemie genoemd. Er komt nog wel wat zuurstof, maar niet meer voldoende om aan de vraag te voldoen.<br><br>

Hartinfarct betekent dat een deel van de hartspier beschadigd is geraakt en afsterft als gevolg van een zuurstoftekort. Bij een hartinfarct wordt het zuurstoftekort veroorzaakt door een volledige afsluiting van de kransslagader. Het vat wordt afgesloten door een stolsel van bloed. Dat stolsel kan ontstaan op een beschadigde verdikking van de wand als gevolg van atherosclerose, maar kan ook van elders komen(hoewel zelden). Tevens kan een infarct optreden ten gevolge van spasmen van de kransslagaders, bijvoorbeeld door cocaine gebruik. Een volledige afsluiting zorgt voor een absoluut tekort aan bloed in een deel van de hartspier, immers, er kan geen bloed en dus geen zuurstof meer worden aangevoerd. <br>

<br>Naast pijnklachten zijn er vaak begeleidende symptomen aanwezig, zoals misselijkheid en braken. Slachtoffers met een hartinfarct zien vaak grauw en transpireren hevig. Ze zijn erg angstig ('doodsangst'). Slachtoffers kunnen erg benauwd zijn. De schade aan de hartspier kan ook een hartritmestoornis veroorzaken, zoals [[Ventrikelfibrilleren|ventrikelfibrilleren]]. Dat is een hartstilstand circulatiestilstand en reanimatie is dan noodzakelijk.<br><br>

<brOok kunnen klachten bij een hartinfarct erg lijken op het gevoel alsof er 'voedsel blijft' hangen in de slokdarm, of als zuurbranden slokdarm of maag. Ook hierbij worden soms klachten als misselijkheid en braken gezien. De klachten zijn dus niet altijd specifiek en helder. Soms zijn de karakteristieke klachten van pijn midden op de borst afwezig en is er met name uitstraling en bijkomende verschijnselen als misselijkheid, braken en zweten. De belangrijkste symptomen van angina pectoris en hartinfarct op een rijtje:* Drukkende pijn midden op de borst, achter het borstbeen* Uitstraling naar (linker)arm, schouder, nek of kaken* [[Kortademigheid]] en [[benauwdheid]]* Misselijkheid, braakneigingen en braken* (Hevig) zweten, bleke en klamme huid* Grauw gelaat* Hevige angst, onrust* Zakt af in rust ><brangina pectoris* Blijft aan ondanks rust of [[nitrospray]] >hartinfarct 

<br><br>Door het stellen van goede vragen aan het slachtoffer kan men uitzoeken of er inderdaad sprake is van hartklachten. Wat ook voor hartklachten kan pleiten, is het zogenaamde risico profiel. Realiseer je wel dat het lang niet altijd gemakkelijk is en dat je laagdrempelig professionele hulp inschakelt.

Na * Risico profiel: leeftijd boven de symptomen en klachten beschreven te hebben50 jaar, worden deze overzichtelijk in een tabel geplaatstroken, zodat ze in één oogopslag overzien kunnen worden.<br><br>Realiseer je dat ook andere ziektebeelden pijn op de borst kunnen geven en kunnen lijken op een hartinfarct. Denk bijvoorbeeld aan hyperventilatiebekend met suikerziekte of hoge bloeddruk, waarbij de pijn overwegend stekend isfamilieleden met hartklachten.

Bij cardiale klachten dient Stel het slachtoffer alle inspanning te staken. Dit kan namelijk belangrijk zijn omonderscheid te maken tussen angina pectoris en myocardinfarct.Mensen die voor het eerst een angina pectoris aanval doormaken en mensen die gerust, immers, slachtoffers met een myocardinfarcthebben hartinfarct staan vaak doodsangsten uit. Het is daarom ook zaak om als EHBO-er vooral kalmte en rust uitte stralen. Maak het slachtoffer niet banger dan nodig is.· Bij een myocardinfarct hartinfarct dient direct 112 gebeld te worden. Het slachtoffer dient namelijk zo snelmogelijk naar een ziekenhuis vervoerd professionele hulp te worden om het vat weer open te maken, eenzogenaamde dotter behandelingingeschakeld. In de ambulance kunnen hiervoor reeds medicatie gestartworden. Eventueel kan zelfs in de ambulance medicatie toegediend worden die het bloedpropjeoplossen (trombolyse). Bovendien kan een myocardinfarct levensbedreigende complicaties metzich meebrengen zoals een hartstilstand, ritmestoornissen en acuut hartfalen. Het is dus zaakdat er zo snel mogelijk een ambulance ter plaatse komt. Verder kan de EHBO-er niet veelbetekenen voor het slachtoffer. Vitale functies dienen natuurlijk altijd gecontroleerd te worden.Zonodig dient BLS gestart te worden.· Indien het slachtoffer benauwd is, laat hem dan in een halfzittende houding wachten op dekomst van de ambulance. Een halfzittende houding is een houding waarbij het slachtofferzittend wat achterover leunt, bijvoorbeeld op de knieën van de hulpverlener die achter hem zit.· Bij angina pectoris dient de EHBO-er te vragen of het slachtoffer al eerder aanvallen van pijn opde borst heeft gehad. Als dat niet zo is, dan kan de EHBO-er het slachtoffer doorverwijzen naarde huisarts. Dit hoeft echter niet acuut. Wel moet de EHBO-er ervan overtuigd zijn dat er geensprake is van myocardinfarct.· Als het slachtoffer al bekend is met angina pectoris, dan zal hij daar (waarschijnlijk) medicatievoor hebben. Deze moet toegediend worden onder de tong (daar wordt het snel opgenomen inde circulatie). Als de medicatie niet effectief is, dan moet alsnog de ambulance gebeld worden.Dit medicijn hoort binnen enkele minuten werkzaam te zijn.Dus bij een SO met pijn op de borst vraag je eerst de pijn uit en overige klachten. Aan de hand van deklachten en de omstandigheden vraag je of het SO bekend is met hartklachten. Zo ja, en je vermoedteen angina pectoris, laat het SO dan zijn medicatie toedienen. Het medicijn behoort binnen enkeleminuten te werken. Zakt de pijn niet, of [[ziekenhuis]] behandeld wordt deze zelfs erger, ga dan van een myocardinfarct uit en laat112 bellen.Isordil of nitroglycerine wordt toegediend onder de tong. Isordil is nitroglycerine in tabletvorm, die onderde tong van kan soms het slachtoffer wordt gelegd, waarna de tablet smelt en snel bloedstolsel in de circulatie wordtopgenomen. Nitroglycerine komt ook voor als spray, die ook onder de tong wordt gesprayd. Er mogennooit meer dan 3 opeenvolgende doses gegeven [[kransslagader]] nog verwijderd worden.In geval van een lage bloeddruk (systolisch lager dan 100 mmHg), dus in geval van shock, isnitroglycerine gecontraïndiceerd. Het risico bestaat dat de bloeddruk nog verder daalt en kan de hersenente weinig zuurstof krijgen met als gevolg bewusteloosheidschade worden beperkt. Als je dus Daarnaast kan bij een lage bloeddruk vermoedt opbasis van hartinfarct een snelle zwakke pols of duizeligheid van het slachtoffer[[hartritmestoornis]] optreden, geef dan geen medicatie onder detongwaarbij [[reanimatie]] noodzakelijk is.

| Om je aan Neem geen risico. In de praktijk is het voor de eerstehulpverlener erg lastig om onderscheid te melden voor maken tussen het hartinfarct, angina pectoris of andere oorzaken van pijn op de Eerste Hulp Wikiborst. Bij twijfel ga je uit van het ergste (hartinfarct) en wordt direct professionele hulp ingeschakeld!

! Koptekst !! Ziektebeeld 1 Angina pectoris !! Ziektebeeld 2Hartinfarct

| '''Situatie''' || Wat is er aan Pijn op de hand? borst bij inspanning|| Hoe is Pijn op de situatie?borst in rust (soms bij inspanning)

| '''Verschijnselen''' || Klacht 1 Drukkende pijn achter borstbeen <br> Klacht 2 Benauwdheid of kortademigheid <br> Symptoom 1 Matig zweten/klam <br> Symptoom 2Soms misselijk, soms braken <br> Zakt in rust of na [[nitrospray]] || Symptoom 1 Drukkende pijn achter borstbeen <br> Benauwdheid of kortademigheid <br> Symptoom 2 Hevig zweten, bleek, grauw <br> Symptoom 3 Vaak misselijkheid, braken <br>Zakt '''niet''' in rust of na [[nitrospray]]

| '''Conclusie''' || Ziektebeeld 1 Angina pectoris || Ziektebeeld 2Hartinfarct

| '''Handelen''' || Aanwijzing 1 Verwijs slachtoffer naar huisarts <br> Aanwijzing 2 <br> Bel Bij twijfel: bel [[112]]! <br> Aanwijzing 4 || Aanwijzing 1 <br> Aanwijzing 2 Bel [[112]]! <br> Bel 112! [[Halfzittende houding]] <br> Aanwijzing 4Geruststellen

| '''Opmerkingen''' || Denk er aan om... || Doe vooral niet..Neem geen risico.Bij twijfel gaat men uit van een hartinfarct!

Sommige onderwerpen lenen zich voor verdieping voor gevorderde hulpverlenersVolgt. Hier kan achtergrond informatie besproken worden, maar bijvoorbeeld ook: 

Wat doen professionele Professionele hulpverleners zullen bij dit letselaankomst bij het slachtoffer de [[ABCDE-methodiek]] starten volgens het [[Advanced Life Support]] protocol. Er wordt een [[hartfilmpje]] ([[ECG]]) gemaakt om te kijken of er aanwijzingen zijn voor zuurstoftekort in het hart. Let  Zij volgen een aantal stappen om de klachten te verminderen en ernstiger schade te voorkomen:* Het slachtoffer krijgt zuurstof via een sonde of opeen [[non-rebreathing mask]] voor extra zuurstof in het bloed en voor comfort.* Men geeft medicijnen om het bloed te verdunnen, beschrijf hier alleen wat de mogelijkheden zijno.a. Diepgaande uitleg van (voorbehouden[[aspirine]]) handelingen wordt niet op prijs gesteld.====Wat zijn andere technieken====* Men geeft [[nitroglycerine]] via het infuus om de kransslagaders zoveel mogelijk te verwijden en zo de zuurstof aanvoer naar het hart te verbeteren en de pijn te verlichten. Beschrijf bijvoorbeeld welke andere technieken er mogelijk zijn, of vroeger gebruikt werden* Men geeft eventueel [[morfine]] om de pijn te verminderen en de benauwdheid te doen afnemen.

==Ander ziektebeeld binnen dit ziektebeeld==Nog een ander ziektebeeld beschrijven dat past bij dit ziektebeeld of er een onderdeel van is? Bijvoorbeeld[[Categorie: Diabetes Mellitus is onderverdeeld in Hypoglycemie en Hyperglycemie. Dat wordt dan met de Niveau 2 kop aangeduid. Voor de onderverdeling zoals bovenstaand gebruikt men de Niveau 3 kop.Woordenlijst]][[Categorie:Circulation]]