Wijzigingen

Myocardinfarct{{Status| |mainauthor= [[Pim]]|coauthor= [[]]|controller= [[StephanLiem]]|supervisor= [[Pim]], [[Stephan]]|niveau= [[Handleiding#Niveau|Beginner/Angina pectorisGevorderd]] |status= [[Handleiding#Status|Incompleet]]}} InleidingHart- en vaatziekten vormen ongeveer 33% van In de totale sterfte in Nederland. Voor de eerste hulpverlening zijn vooral twee ziekten van belang. Myocardinfarct (MI) en angina pectoris (AP) Nederlandse taal worden veel 'lekentermen' gebruikt voor aandoeningen aan het [[hart]], die niet altijd even duidelijk zijn beidevormen van ischemische hartziekten. Dat wil zeggen dat ze veroorzaakt worden door Een belangrijk voorbeeld is '''hartaanval''', waarmee men zowel een '''hartinfarct''' als een tekort aanzuurstof van [[Hartstilstand|hartstilstand]] kan bedoelen. In de medische term wordt voor het hartinfarct de term '''myocardinfarct''' gebruikt (het myocard is de hartspier). Beiden komen relatief vaak voor. Angina pectoris komt zelfs bij bijna 20%  * '''Hartinfarct''' of '''myocardinfarct''': zuurstoftekort in het hart als gevolg van een volledige afsluiting van een vande mensen voor vanaf het 65e jaar[[kransslagaders]] door een bloedstolsel, vaak ten gevolge van [[aderverkaling]]. En per jaar treden er ongeveer 28Door zuurstoftekort sterven hartspiercellen af en ontstaat blijvende schade aan de hartspier.000 hartinfarcten op * '''Angina pectoris''': relatief zuurstoftekort inNederland. Een derde van deze infarcten is dodelijk.PathofysiologieHet het hart wordt als gevolg van een gedeeltelijke afsluiting van de [[kransslagader]] bij toename van bloed voorzien via de kransslagaderen (coronairarteriën), die als eerste uit zuurstofvraag van de aortahartspier.ontspringen, vrijwel direct nadat deze uit * '''Hartstilstand''': het hart ontspringt. Vulling klopt niet meer als gevolg van de kransslagaderen vindt metname plaats gedurende de diastole (ontspannings- en vullingsfase een [[hartritmestoornis]] of afwezigheid van de ventrikels)enig [[hartritme]].Afsluiting van die kransslagaderen zorgt * '''Myocard''': medische term voor een tekort aan bloed en dus een tekort aan zuurstof in de[[hartspier]].hartspier* '''Coronairen''': medische term voor [[kransslagaders]]. Als  Deze pagina beschrijft de afsluiting zich helemaal in aandoeningen aan het begin van een kransslagader bevindt, dan wordt hart die pijn op de borst als symptoom hebben. Op de pagina [[Klacht:Pijn op debloedvoorziening naar borst|Pijn op de hartspier (myocard) voor borst]] worden een groot deel afgeslotenuitgebreider overzicht gegeven. Dit zorgt voor een grootmyocardinfarct. Er Realiseer je goed dat het onderscheid tussen de verschillende ziektebeelden lastig kan ook sprake zijn van een afsluiting verderop in de arterie, na enkele vertakkingenen laagdrempelig [[Hulpdiensten:112|professionele hulp]] wordt ingeschakeld.In dat geval wordt een kleiner deel van de hartspier afgesloten voor de aanvoer van bloed. Hoe verderde afsluiting zit, hoe minder groot het geïnfarceerde deel zal zijn.==Hartinfarct en angina pectoris== ===Inleiding op onderwerp=== Bij veel mensen vormen zich in de arteriën atherosclerotische plaques. Dit Hart- en vaatziekten zijn grofweg vetophopingenin de wand van het bloedvathuidige tijd een belangrijke groep ziektebeelden die veel ziekenhuisopnames en sterfte veroorzaken. De eerstehulpverlener loopt grote kans met deze ziektebeelden te maken te krijgen, in de thuissituatie, waardoor het bloedvat nauwer wordtop zijn werk en op straat. Acute afsluiting van In de meeste gevallen zal er sprake zijn van een vat situatie waarin snel ingrijpen vereist is. meestal De twee belangrijkste ziektebeelden in deze groep zijn het gevolg van een geruptureerde plaque. Bloedplaatjes gaan zich hieraan hechten hartinfarct (of myocardinfarct genoemd) en erontstaat een bloedprop die het vat helemaal afsluitangina pectoris (letterlijk: pijn op de borst). Er ontstaat dan een myocardinfarctZe behoren tot de groep van de ischemische hartziekten.Na afsluiting van het vat zal Ischemie betekent een deel van tekort aan zuurstof in de weefsels, in dit geval de hartspier geen zuurstof meer krijgen. Dit noemt menischemie(het myocard). Het ischemische weefsel zal langzaam gaan afsterven. Dit gebeurt binnen enkele uren na zuurstoftekort wordt veroorzaakt door een (tijdelijke) vernauwing of volledige verstopping van deafsluiting van [[kransslagaders]] in het vathart. Ischemie veroorzaakt pijnzenuwprikkeling in De kransslagaders zorgen voor de hartcellen die zuurstofaanvoer naar de hartspier. Een afsluiting zorgt dan ook voor een tekort aan zuurstof, ofwel ischemie. Belangrijkste klachten bij een afsluiting zijn pijn op de borstveroorzaakten benauwdheid. Deze pijn Indien de verstopping zorgt voor zuurstoftekort in een groot deel van de hartspier kan uitstralen naar de armen, hals een [[hartstilstand]] optreden en kaken, waardoor mensen die eenis reanimatie noodzakelijk.myocardinfarct doormaken zeer veel pijn hebben.Bij angina pectoris is het bloedvat niet helemaal afgesloten. De bloedtoevoer Een bijzondere oorzaak van pijn op de borst en een hartinfarct bij jonge mensen is afgenomen, doordat hetvat vernauwd is hartinfarct als gevolg van dezelfde atherosclerotische plaques. De aanvoer [[cocaïne]]-gebruik, vaak in combinatie met roken. Door het krachtig samentrekken van bloed is echtergenoeg om de hartspier te laten functioneren. Als de zuurstofbehoefte van [[kransslagaders]] treedt zuurstoftekort in de hartspier toeneemtop,waardoor hartspiercellen afsterven.bijvoorbeeld bij fysieke inspanning of andere vormen van stress ====Angina Pectoris====Angina pectoris betekent letterlijk ''pijn op de borst''. Bij angina pectoris ontstaat tijdelijk een zuurstoftekort in het hart (kou, emoties), dan is debloedtoevoer door dat vat niet meer toereikendeen vernauwing van de [[kransslagaders]]. In het deel Deze vernauwing wordt veroorzaakt door ophoping van vetten en andere afvalstoffen in de hartspier gelegen achter wand van dekransslagaders door [[atherosclerose]] (aderverkalking). De vernauwing treed een relatieve ischemie opis niet volledig, wat zorgt voor (ernstige) pijnklachten bij er kan nog steeds bloed naar de hartspier getransporteerd worden. Op het moment dat het slachtoffer. Ertreedt echter geen schade zich gaat inspannen zal het hart sneller gaan kloppen om aan de hartspier op.Als toegenomenen vraag naar zuurstof in het slachtoffer stopt met de inspanninglichaam te voldoen, zal ook de zuurstofbehoefte van het hart afnemengaat harder werken. De pijnneemt dan ook af. Het hart keert weer terug naar de situatie van voor de Om meer inspanning.SymptomenBij beide ziekten berust te kunnen leveren heeft de oorzaak van hartspier meer zuurstof nodig, en zal dus de klachten op ischemie aanvoer van bloed naar de hartspiermoeten toenemen. Daardoor zijn In eenaantal symptomen hetzelfde. Het grote verschil zit normaal hart met gezonde kransslagaders is dat geen probleem, echter in het feit dat angina pectoris reversibel indien er een vernauwing is(geen blijvende schade aan de hartspier) en een myocardinfarct , kan er niet.Ischemie van meer voldoende bloed worden aangevoerd. Er treedt dus een tekort aan zuurstof op in de hartspier heeft als kenmerkende symptomen:Hevige drukkende pijn op , ook wel relatieve ischemie genoemd. Er komt nog wel wat zuurstof, maar niet meer voldoende om aan de borst gelokaliseerd achter vraag te voldoen. Het zuurstoftekort leidt tot het sternum (retrosternaal), soms uitstralendnaar vrijkomen van verschillende chemische stoffen in de armen, hartspier. Deze stoffen veroorzaken een pijnsensatie. Indien de inspanning gestopt wordt en de onderkaakzuurstofvraag afneemt, tussen zal ook de schouderbladen of relatieve ischemie afnemen en daardoor de bovenbuikpijn zakken. Vaak Er is het niet zozeer pijnin principe geen onherstelbare schade opgetreden als men tijdig stopt met de inspanning. ====Hartinfarct====wat slachtoffers beschrijven, maar Hartinfarct betekent dat een hevig oncomfortabel gevoel, drukkend op deel van de borst alsof er hartspier beschadigd is geraakt en afsterft als gevolg van eenband strak omheen gespannen zitzuurstoftekort. Daarnaast hebben slachtoffers met Bij een hartinfarct wordt het zuurstoftekort veroorzaakt door een myocardinfarct vaak ook lastvolledige afsluiting van misselijkheid, braken, hevige transpiratie en doodsangstde kransslagader. Het vat wordt afgesloten door een stolsel van bloed.De huid is vaak klam en bleek of grauw. Slachtoffers met angina pectoris kunnen deze klachten ookhebbenDat stolsel kan ontstaan op een beschadigde verdikking van de wand als gevolg van atherosclerose, maar vaak in mindere mate dan bij het myocardinfarctkan ook van elders komen (hoewel zelden).Een myocardinfarct gaat vaak gepaard met benauwdheid als gevolg Tevens kan een infarct optreden ten gevolge van spasmen van de pijnkransslagaders, bijvoorbeeld door cocaine gebruik. Kortademigheid kanals gevolg van pulmonale overvulling ontstaan; als er dusdanig veel spierweefsel verloren is gegaan,dat het hart niet genoeg Een volledige afsluiting zorgt voor een absoluut tekort aan bloed kan wegpompen hoopt er zich vocht achter in een deel van de longen ophartspier, immers, omdat de druk5BOSA2 – Vaardigheden 100 Acute Geneeskundeer kan geen bloed en dus geen zuurstof meer worden aangevoerd. Afhankelijk van de plaats in de longvaten stijgt en vocht uit kransslagader waar de vaten treedt. Ook kan bij verstopping optreedt is een klein of groot myocardinfarct het slachtoffer incardiogene shock rakendeel van de hartspier aangedaan. Deze ernstige complicaties gebeuren gelukkig niet vaak. Ten slotte kan Indien de vernauwing aan hetslachtoffer ook bewusteloos raken als gevolg begin van een ritmestoornis (ventrikelfibrilleren)het vat zit, wat praktischzal er een hartstilstand isgroot gebied zijn aangedaan.Als Net als bij Angina Pectoris treden er door het zuurstoftekort diverse processen op in de hartspier. De vrijgekomen stoffen veroorzaken (ernstige) pijn niet snel (maximaal 15 minuten) is gezakt, dan is een myocardinfarct waarschijnlijker danangina pectoris. Bij angina pectoris zakt op de pijn doorgaans snel nadat de veroorzakende factor isweggenomenborst, bijvoorbeeld door het stoppen van de inspanning. Mensen die al bekend zijn vaak met anginapectoris hebben van de arts meestal medicatie gekregen om een aanval te couperen (Isordil® uitstraling naar armen ofNitrolingual® (nitroglycerinespray))kaak, misselijkheid, braken, bleekheid, zweten. Dit medicament dient sublinguaal (onder Doordat er geen zuurstof meer wordt aangevoerd treedt onherstelbare schade aan de tong) toegediend tewordenhartspier op, een deel sterft af.De ===Symptomen en klachten dienen hierdoor te verdwijnen. Gebeurt dat niet of slechts gedeeltelijk, dan moet men===bedacht Zowel angina pectoris en het hartinfarct zijn op aandoeningen die een myocardinfarct en dient snel professionele hulp te worden ingeschakeld.Bovendien moet er voor zuurstoftekort in de hartspier veroorzaken, met als belangrijkste verschil dat de schade bij angina pectoris altijd een reden zijn voor verhoogde zuurstofbehoefte ofverminderd aanbodzich herstelt en bij het hartinfarct onherstelbare schade ontstaat. Er is dus sprake van inspanning, een zware maaltijd, hevige emotie of angstDe symptomen overlappen echter voor het grootste deel. Eenmyocardinfarct daarentegen treedt meestal Pijn door zuurstoftekort in rust op.Let het hart kenmerkt zich door een hevige drukkende pijn recht achter het borstbeen, soms beschreven als het gevoel alsof er een olifant op: cardiale klachten zijn veel minder uitgesproken bij vrouwende borst staat of alsof er een strakke band rond de borst zit. De pijn is meestal drukkend van aard, ouderen en diabetespatiëntenzelden stekend. Depijn is vager en kan zelfs soms afwezig zijn. Er kan bijvoorbeeld slechts sprake zijn van pijn in uitstralen naar de linkerarm, de buiknek,de kaak en tussen de schouderbladen of alleen . Soms wordt de pijn meer in de arm(en)bovenbuik gevoeld. Ook kan het infarct alleen kortademigheid als klachtgevenNaast pijnklachten zijn er vaak begeleidende symptomen aanwezig, zoals misselijkheid en braken. Men dient dus bij deze groep mensen voorzichtiger te zijn om Slachtoffers met een cardiale oorzaak uit te sluitenhartinfarct zien vaak grauw en transpireren hevig.DifferentiaaldiagnoseZowel myocardinfarct als angina pectoris mogen niet verward worden met hyperventilatieZe zijn erg angstig ('doodsangst'). Bijhyperventilatie Slachtoffers kunnen erg benauwd zijn. De schade aan de hartspier kan ook pijn op de borst ontstaaneen hartritmestoornis veroorzaken, maar deze pijn zoals [[ventrikelfibrilleren]]. Dat is echter stekend van aard in plaatseen circulatiestilstand en reanimatie is dan noodzakelijk.van drukkend. Wel kan bij angina pectoris of een myocardinfarct de ademhalingsfrequentie verhoogdBij vrouwen, ouderen en diabetici zijn vanwege de angst klachten vaak minder specifiek en kunnen sommige van de bovenstaande klachten afwezig zijn. Zij voelen zich misschien wat grieperig, niet helemaal fit of hebben bijvoorbeeld met name pijn die een slachtoffer vaak heeftin de buik of rug. Soms wordt hierdoor de diagnose gemist en wordt onterecht geen, of pas laat hulp ingeschakeld.Myocardinfarct Angina pectoris HyperventilatieTreedt meestal in rust op Treedt meestal op nainspanning, Ook kunnen klachten bij een zware maaltijd,bij koudehartinfarct erg lijken op het gevoel alsof er 'voedsel blijft' hangen in de slokdarm, na emotieMoeilijk aanwijsbare oorzaak.Meestal door spanning ofsociale drukals zuurbranden slokdarm of maag.Drukkende pijn achter het sternum, Ook hierbij worden soms uitstralend naar kaak,armen, tussen schouderbladen of bovenbuikStekende klachten als misselijkheid en braken gezien. De klachten zijn dus niet altijd specifiek en helder. Soms zijn de karakteristieke klachten van pijn midden op de thorax,tintelingen in vingers borst afwezig en is er met name uitstraling en rondHoudt niet op na 15 minuten de mondbijkomende verschijnselen als misselijkheid, verkrampte vingersbraken en zweten.Isordil/Nitrospray is niet of nietgeheel effectiefDe belangrijkste symptomen van angina pectoris en hartinfarct op een rijtje:* Drukkende pijn midden op de borst, achter het borstbeenHoudt snel * Uitstraling naar (binnen 15 minutenlinker)arm, schouder, nek of kakenop na staken inspanning* [[Kortademigheid]] en [[benauwdheid]]Isordil/Nitrospray is effectief* Misselijkheid, braakneigingen en brakenPaniek* (Hevig) zweten, bleke en klamme huid* Grauw gelaat* Hevige angst, onrustBenauwdheid, misselijkheid, braken* Zakt af in rust > angina pectorisHandelen* Blijft aan ondanks rust of [[nitrospray]] > hartinfarctBij cardiale klachten dient het slachtoffer alle inspanning te staken. Dit kan namelijk belangrijk zijn omonderscheid te maken ====Onderscheid tussen angina pectoris en myocardinfarct.hartinfarct====Mensen die voor het eerst een angina pectoris aanval doormaken Het onderscheid tussen deze twee ziektebeelden is niet altijd eenvoudig te maken, en mensen die bij twijfel zal men dan ook uitgaan van een myocardinfarcthebben staan vaak doodsangsten uithartinfarct. Het is daarom ook zaak om Angina pectoris treedt met name op bij inspanning, zoals lopen, fietsen, traplopen of door emoties. Een hartinfarct kan zowel bij inspanning als EHBO-er vooral kalmte en in rust uitte stralenoptreden. De symptomen komen sterk overeen, al zijn ze bij het hartinfarct vaak duidelijker aanwezig en ernstiger. Maak De pijn bij angina pectoris zakt als het slachtoffer niet banger dan nodig de inspanning staakt en is.· Bij meestal na 10-15 minuten weg, terwijl bij een myocardinfarct dient direct 112 gebeld te wordenhartinfarct de pijn in alle hevigheid blijft bestaan. Het slachtoffer dient namelijk zo snelmogelijk naar een ziekenhuis vervoerd te worden om Door het stellen van goede vragen aan het vat weer open te makenslachtoffer kan men uitzoeken of er inderdaad sprake is van hartklachten. Wat ook voor hartklachten kan pleiten, eenis het zogenaamde dotter behandelingrisico profiel. Realiseer je wel dat het lang niet altijd gemakkelijk is en dat je laagdrempelig professionele hulp inschakelt. In de ambulance kunnen hiervoor reeds medicatie gestartworden. Eventueel kan zelfs in * Waar heeft u pijn? Midden op de ambulance medicatie toegediend worden die het bloedpropjeborst, of meer links of rechts?oplossen (trombolyse). Bovendien kan een myocardinfarct levensbedreigende complicaties met* Straalt de pijn uit? Naar arm, kaak, schouders, rug?zich meebrengen zoals een hartstilstand, ritmestoornissen en acuut hartfalen. Het is dus zaakdat * Heeft u dit eerder gehad? Wat was er zo snel mogelijk een ambulance ter plaatse komt. Verder kan toen aan de EHBO-er niet veelhand?5BOSA2 – Vaardigheden Acute Geneeskunde 101* Gebruikt u medicijnen voor hartklachten?betekenen voor het slachtoffer. Vitale functies dienen natuurlijk altijd gecontroleerd te worden* Komen er hartklachten in de familie voor?* Risico profiel: leeftijd boven de 50 jaar, roken, bekend met suikerziekte of hoge bloeddruk, familieleden met hartklachten.Zonodig dient BLS gestart te worden.· Indien het slachtoffer benauwd is, laat hem dan in een halfzittende houding wachten Realiseer je dat ook andere ziektebeelden pijn op dekomst van de ambulanceborst kunnen geven en kunnen lijken op een hartinfarct. Een halfzittende houding Denk bijvoorbeeld aan [[hyperventilatie]], waarbij de pijn overwegend stekend is . Incidenteel wordt stekende pijn gezien bij een houding waarbij hartinfarct. ===Behandeling===Bij pijn op de borst dient het slachtofferzittend wat achterover leunt, bijvoorbeeld op alle inspanning te staken. Immers kan de knieën inspanning een oorzaak zijn van de hulpverlener die achter hem zitklachten of kan het zelfs de klachten verergeren.· Bij Het is lastig om in te schatten of er sprake is van angina pectoris dient de EHBO-er te vragen of een hartinfarct. Als het slachtoffer al eerder aanvallen van bekend is met pijn opde borst en daarvoor medicijnen heeft gehad. Als dat niet zo isdie hij bij acute pijn op de borst kan gebruiken, dan kan de EHBO-er vraag het slachtoffer doorverwijzen naarom zelf de huisartsmedicijnen in te nemen. Dit hoeft echter niet acuut. Wel moet Dat kan een tablet of een [[nitrospray|spray onder de EHBO-er ervan overtuigd tong]] zijn dat er geensprake is van myocardinfarct.· Als het slachtoffer al bekend is met angina pectoris, dan zal hij daar (waarschijnlijk) medicatievoor hebben. Deze moet toegediend worden Bij het nemen van [[nitrospray]] onder de tong (daar wordt is het van belang dat het snel opgenomen inde circulatie)slachtoffer zit of ligt. Als de medicatie niet effectief isDe spray kan een bloeddrukdaling veroorzaken waardoor het slachtoffer flauwvalt, dan geef het dus niet als er klachten aanwezig zijn van duizeligheid of licht in het hoofd zijn. Het slachtoffer moet alsnog zelf in staat zijn om de ambulance gebeld worden.Dit medicijn hoort binnen enkele minuten werkzaam medicatie in te zijnnemen.Dus bij een SO Indien hij dat niet kan, geef dan geen medicatie en neem contact op met pijn op de borst vraag je eerst [[112]]. Indien de pijn uit en overige klachten. Aan de hand snel zakt is er waarschijnlijk sprake van deklachten en de omstandigheden vraag je of het SO bekend is met hartklachten. Zo ja, en je vermoedteen angina pectoris, laat . Vraag het SO dan zijn medicatie toedienen. Het medicijn behoort binnen enkeleminuten te werkenslachtoffer wat hij gewoonlijk in die situatie doet. Zakt Is de pijn nietontstaan bij inspanning, of wordt deze zelfs erger, ga dan van een myocardinfarct uit maar heeft iemand nooit eerder pijn op de borst gehad? Dan nemen we geen risico en laatwordt [[Hulpdiensten:112 bellen|professionele hulp]] ingeschakeld.Isordil of nitroglycerine wordt toegediend onder de tongStel het slachtoffer gerust, immers, slachtoffers met een hartinfarct staan doodsangsten uit. Isordil is nitroglycerine in tabletvorm, die onderde tong van het slachtoffer wordt gelegd, waarna de tablet smelt en Bij een hartinfarct dient zo snel mogelijk professionele hulp te worden ingeschakeld. Indien een slachtoffer snel in de circulatie het [[ziekenhuis]] behandeld wordtopgenomen. Nitroglycerine komt ook voor als spray, die ook onder kan soms het bloedstolsel in de [[kransslagader]] nog verwijderd worden en kan de tong wordt gesprayd. Er mogennooit meer dan 3 opeenvolgende doses gegeven schade wordenbeperkt.In geval van Daarnaast kan bij een hartinfarct een lage bloeddruk (systolisch lager dan 100 mmHg), dus in geval van shock[[hartritmestoornis]] optreden, waarbij [[reanimatie]] noodzakelijk is.nitroglycerine gecontraïndiceerd. Het risico bestaat Laat een slachtoffer dat ernstig benauwd is wachten in een [[halfzittende houding]] op de bloeddruk nog verder daalt en komst van de hersenente weinig zuurstof krijgen met als gevolg bewusteloosheidambulance. Als je dus Een [[halfzittende houding]] is een lage bloeddruk vermoedt opbasis van een snelle zwakke pols of duizeligheid van houding waarbij het slachtofferzittend wat achterover leunt, geef dan geen medicatie onder bijvoorbeeld op de knieën van dehulpverlener die achter hem zit. {| class="wikitable"|-tong! Essentieel, vergeet niet:|-| Neem geen risico. In de praktijk is het voor de eerstehulpverlener erg lastig om onderscheid te maken tussen het hartinfarct, angina pectoris of andere oorzaken van pijn op de borst.Bij twijfel ga je uit van het ergste (hartinfarct) en wordt direct professionele hulp ingeschakeld!|} ===Overzicht Eerste Hulp===Sommige thema's zijn erg uitgebreid en er kan veel verteld worden. Om het overzicht te bewaren voor beginnende én gevorderde Eerste Hulpverleners wordt een samenvatting van ieder onderwerp in onderstaand schema gezet: {| class="wikitable"|-! Koptekst !! Angina pectoris !! Hartinfarct|-| '''Situatie''' || Pijn op de borst bij inspanning|| Pijn op de borst in rust (soms bij inspanning)|-| '''Verschijnselen''' || Drukkende pijn achter borstbeen <br> Benauwdheid of kortademigheid <br> Matig zweten/klam <br> Soms misselijk, soms braken <br> Zakt in rust of na [[nitrospray]] || Drukkende pijn achter borstbeen <br> Benauwdheid of kortademigheid <br> Hevig zweten, bleek, grauw <br> Vaak misselijkheid, braken <br> Zakt '''niet''' in rust of na [[nitrospray]]|-| '''Conclusie''' || Angina pectoris || Hartinfarct|-| '''Handelen''' || Verwijs slachtoffer naar huisarts <br> Bij twijfel: bel [[112]]!|| Bel [[112]]! <br> [[Halfzittende houding]] <br> Geruststellen |-| '''Opmerkingen''' || Neem geen risico. Bij twijfel gaat men uit van een hartinfarct!|}  ===Achtergrondinformatie/Verdieping===Volgt. ====Professionele hulpverleners====Professionele hulpverleners zullen bij aankomst bij het slachtoffer de [[ABCDE-methodiek]] starten volgens het [[Advanced Life Support]] protocol. Er wordt een [[hartfilmpje]] ([[ECG]]) gemaakt om te kijken of er aanwijzingen zijn voor zuurstoftekort in het hart. Zij volgen een aantal stappen om de klachten te verminderen en ernstiger schade te voorkomen:* Het slachtoffer krijgt zuurstof via een sonde of op een [[non-rebreathing mask]] voor extra zuurstof in het bloed en voor comfort.* Men geeft medicijnen om het bloed te verdunnen, o.a. ([[aspirine]]). * Men geeft [[nitroglycerine]] via het infuus om de kransslagaders zoveel mogelijk te verwijden en zo de zuurstof aanvoer naar het hart te verbeteren en de pijn te verlichten. * Men geeft eventueel [[morfine]] om de pijn te verminderen en de benauwdheid te doen afnemen. [[Categorie:Woordenlijst]][[Categorie:Circulation]]