Wijzigingen

 De '''flauwte''', '''flauwvallen''' of '''wegraking'''' komt regelmatig voor en is een bekend beeld waar eerstehulpverleners regelmatig mee te maken hebben. Er is sprake van kortdurend bewustzijnsverlies als gevolg van verminderde doorbloeding van de hersenen, waarbij men niet meer kan blijven staan en waarbij binnen korte tijd spontaan herstel optreedt. <ref>Incidentie en prognose van flauwvallen, K. Ganzeboom, J.G. van Dijk en W. Wieling. Ned Tijdschr Geneeskd. 2003;147:361</ref> Bijna de helft van de mensen maakt in hun leven wel eens een flauwte door, waarbij het grootste deel plaatsvindt in de jeugd.<ref name="ntvg1">Initiële diagnostische strategie bij wegrakingen: het belang van de anamnese, W. Wieling et al. Ned Tijdschr Geneeskd. 2003;147:849-54</ref> In de medische terminologie wordt vaak gebruik gemaakt van de termen '''[[collaps]]''', '''wegraking''' of '''[[syncope]]'''. Deze termen zijn echter niet altijd uitwisselbaar met flauwte en er kan gemakkelijk spraakverwarring optreden. De medische term die de lading het beste dekt is vasovagale [[collaps]] of reflex syncope<ref name="ntvg1">Initiële diagnostische strategie bij wegrakingen: het belang van de anamnese, W. Wieling et al. Ned Tijdschr Geneeskd. 2003;147:849-54</ref>, ofwel een kortdurend verlies van het bewustzijn als gevolg van een tijdelijke onvoldoende aanvoer van bloed (en dus van zuurstof) naar de hersenen, waarbij spontaan herstel binnen korte tijd optreedt. ====Oorzaken van een flauwte==Inleiding ==Een flauwte wordt veroorzaakt door een kortdurend zuurstoftekort in de hersenen als gevolg van een verminderde aanvoer van bloed naar de hersenen. Dit kan vele oorzaken hebben, die bij een 'gewone' flauwte meestal onschuldig zijn. Vaak treedt een flauwte op onderwerpals gevolg van een schrikreactie, angst of emotie, zoals het zien van een ongeval, een idool of bij het zien van bloed. Hierbij raakt [[Parasympatische_Zenuwstelsel|parasympatische zenuwstelsel]] (via de nervus vagus, een zenuw) overactief en het wordt [[Sympatische_Zenwustelsel|sympatische zenuwstelsel]] geremd. Het parasympatische zenuwstelsel zorgt voor het vertragen van de [[hartfrequentie]] ([[bradycardie]]), waardoor de [[bloeddruk]] (plotseling) daalt en de hersenen minder bloed aangevoerd krijgen. Daarnaast kan lang staan in dezelfde houding zorgen voor verwijding van de aders in de benen doordat de spierpomp functie afneemt. Dit wordt vaak gezien bij militairen die lang in dezelfde houding staan in een erehaag. Zeker wanneer er sprake is van warm weer is de kans op het optreden van een flauwte dan groter. De prikkeling van het parasypatische zenuwstelsel geeft ook meestal ook bleekheid, zweten en misselijkheid gezien voorafgaand aan het daadwerkelijke verlies van het bewustzijn.  In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht leidt [[hyperventilatie]] in gezonde mensen niet tot het optreden van een flauwte. (Proefschrift Thijs, 2008) Wel wordt hyperventilatie vaak gezien in combinatie met een flauwte, omdat zij eenzelfde uitlokkende factor kunnen hebben. ====Flauwte bij snel opstaan====In Bij ouderen en mensen die bepaalde [[medicatie]] gebruiken kan ook een flauwte optreden als gevolg van orthostatische [[hypotensie]]. Dat betekent dat er bij snel opstaan of overeind komen een plotselinge daling van de inleiding [[bloeddruk]] optreedt. [[Hypotensie]] betekent: te lage bloeddruk. Normaal gesproken wordt deze bloeddrukdaling direct opgevangen door de [[baroreflex]]. De [[baroreflex]] komt tot stand doordat receptoren (sensoren) in de bloedvaten meten dat de bloeddruk daalt. Deze receptoren geven aan het hart een korte introductie gegeven prikkel om de [[hartfrequentie]] te versnellen en daarmee de bloeddruk op peil te houden. Blijft deze reflex om wat voor reden dan ook uit, dan zal de [[bloeddruk]] tijdelijk verder dalen en verliest het slachtoffer als gevolg van verminderde aanvoer van bloed naar de hersenen kortdurend het bewustzijn. Deze reflex kan onder andere verstoord zijn door veranderingen in de zenuwen, zoals bij hoger wordende leeftijd, [[suikerziekte]] of door gebruik van medicijnen (bètablokkers die onder andere bij hoge bloeddruk worden voorgeschreven). Ook wanneer er een tekort aan circulerend volume is, zoals bij uitdroging of [[shock]] kan orthostatische [[hypotensie]] optreden. ====Andere oorzaken van kortdurend bewustzijnsverlies====Er zijn echter meer mogelijke oorzaken die een (tijdelijk) bewustzijnsverlies kunnen veroorzaken, of hier sterk op lijken. Het is niet altijd mogelijk om precies te achterhalen wat er gebeurd is en wat de oorzaak van het bewustzijnsverlies is geweest. Mogelijke oorzaken van kortdurend bewustzijnsverlies zijn onder andere* Een [[hartritmestoornis]] die het hart (tijdelijk) belemmert om voldoende bloed rond te pompen om de [[bloeddruk]] op peil te houden. Het bewustzijnsverlies treedt plotseling op en het slachtoffer voelt deze niet aankomen.* Een [[epileptische aanval]], het slachtoffer is buiten bewustzijn en heeft trekkingen, soms is er tongbeet en urineverlies. Soms voelt het slachtoffer de aanval aankomen of slaakt hij vooraf een gil. Het duurt vaak wat langer voordat het onderwerpslachtoffer weer spontaan bijkomt, er is vaak een periode van bewusteloosheid gevolgd door verwardheid.* [[Hittecollaps]]: door extreme vaatverwijding ([[vasodilatatie]]) veroorzaakt door warmte krijgen de hersenen onvoldoende bloedtoevoer en treedt een flauwte op.Voor de bovenstaande aandoeningen is, in tegenstelling tot een 'normale' flauwte, vaak wel professionele hulp nodig.

Eerst volgt in verhalende vorm een beschrijving Het belangrijkste symptoom van de flauwte is het kortdurende bewustzijnsverlies, dat zich bij dit letsel of ziektebeeld behorende verschijnselen, klachten en symptomenplat liggen op de grond spontaan herstelt. Bedenk dat een klacht iets is wat Voordat het bewustzijnsverlies optreedt zijn er echter vaak al veranderingen aan het slachtoffer aan de hulpverlener kan vertellenmerkbaar, bijvoorbeeld: ik heb hoofdpijn,ik ben misselijk of ik heb een pijnlijke grote teenook wel 'dreigende flauwte' genoemd. Een symptoom is iets wat je als hulpverlener kan waarnemen en door het Het slachtoffer benoemd kan worden, bijvoorbeeld: brakenvoelt een flauwte vrijwel altijd aankomen. Je kunt als hulpverlener waarnemen Is dat iemand gebraakt heeft. Een bleke huid in niet het geval van shock zal het slachtoffer niet snel noemen als klacht, maar wordt wel door de hulpverlener waargenomen. Dat wordt dan kan er sprake zijn van een symptoom genoemd.<br>Beschrijf duidelijk welke vragen een hulpverlener moet stellen, en welke vragen belangrijke informatie kunnen opleveren over de aard andere (ernstige) oorzaak van het ziektebeeldbewustzijnsverlies, zoals hierboven beschreven.<br><br>Na de symptomen en klachten beschreven te hebben, worden deze overzichtelijk in Plotseling bewustzijnsverlies zonder verschijnselen vooraf past niet bij een tabel geplaatst, zodat ze in één oogopslag overzien kunnen wordengewone flauwte.

{| class="wikitable"|-! Uitvragen !! Klachten !! Symptomen|-| Vraag 1 <br> Vraag 2 <br> Vraag 3 || Klacht 1 <br> Klacht 2 <br> Klacht 3 || Symptoom 1 <br> Symptoom 2 <br> Symptoom 3 <br> Symptoom 4 <br> Symptoom 5===Dreigene flauwte====|}Bij een dreigende flauwte voelt het slachtoffer zich vaak al niet zo lekker, voelt zich slap, krijgt het koud of juist warm en begint te transpireren. De huid wordt bleek en klam. Het slachtoffer voelt zich duizelig of licht in het hoofd en ziet soms zwarte vlekken. Soms worden geluiden als ver weg waar genomen en kan het slachtoffer onscherp zien. Vaak zoeken mensen alvast een stoel op of gaan tegen een muur leunen. Vaak geeuwen slachtoffers flink. In een enkel geval worden hartkloppingen gevoeld. Dat kan wat zeggen over de oorzaak, maar dat hoeft niet.

In deze sectie wordt beschreven hoe Essentieel is om na te handelen bij het beschreven letsel gaan of ziektebeeld. Ook hierbij eerst er sprake is van een tekst in verhalende vormflauwte, waarbij eventueel wat achtergrondinformatie gegeven wordtof dat er een ernstigere oorzaak is voor het bewustzijnsverlies. Controleer altijd zorgvuldig de [[vitale functies]] en vraag [[SAMPLE]] uit. Daarna volgt wederom een schematisch overzicht van Goed vragen naar de verschijnselen voorafgaand aan het bewustzijnsverlies kan aanwijzingen geven voor de behandelingoorzaak.* Stap één Bij jongeren zal er meestal sprake zijn van de behandelingeen flauwte, terwijl bij ouderen er ook andere oorzaken kunnen zijn voor het bewustzijnsverlies, zoals [[hartritmestoornissen]].* Stap twee van de behandeling* Stap drie van de behandeling====Dreigende flauwte====** Indien dit, er sprake is van een 'dreigende flauwte' dan is het zaak om te voorkomen dat** Als dathet slachtoffer daadwerkelijk het bewustzijn verliest. Het meest effectief is om het slachtoffer te laten zitten of plat neer te leggen, dan dit* Stap vier zodat de doorbloeding van de behandelinghersenen verbetert wordt. Eventueel kan men de benen bij het liggende slachtoffer wat omhoog brengen, zodat het bloed uit de benen naar de hersenen wordt gestuwd. Zijn er dingen die echt niet vergeten moeten Daarnaast kan het slachtoffer geïnstrueerd worden of essentieel zijn? Dan kunnen ze nogmaals extra in om de beenspieren aan te spannen, waardoor de bloeddruk verbetert doordat bloed vanuit de benen naar de centrale circulatie wordt geperst en een kader benoemd flauwte vaak voorkomen kan worden:{| class.<ref name="wikitable"ntvg2>Het voorkómen van flauwvallen door naalden of bloed, Linde A.D. Busweiler et al. Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A1847</ref> |-! EssentieelEen andere mogelijkheid is om het slachtoffer op de grond laten zitten met het hoofd tussen de knieën en dan het slachtoffer het hoofd omhoog te laten brengen terwijl je lichte tegendruk tegen het achterhoofd van het slachtoffer geeft. De opgebouwde druk zorgt voor een betere doorbloeding van de hersenen. Deze handeling is mogelijk niet geheel zonder gevaar, vergeet in theorie kan de drukverhoging leiden tot het optreden van een hersenbloeding. Gebruik deze handeling nietbij ouderen. Handelen bij een dreigende flauwte:|-* Laat het slachtoffer zitten of liggen| Om je aan te melden voor * Laat het slachtoffer de benen kruisen en de Eerste Hulp Wiki!|}bovenbeen spieren aanspannen

===Overzicht Eerste Hulp===Sommige thema's zijn erg uitgebreid en er Wanneer men verwacht in een situatie te komen waarin men vaker een flauwte heeft gehad, kan veel verteld wordenhet drinken van 1-3 glazen water voorkomen dat een flauwte optreedt. Om Door het overzicht te bewaren voor beginnende én gevorderde Eerste Hulpverleners drinken van water stijgt de bloeddruk wordt het sympathische zenuwstelsel geactiveerd en treedt minder snel een samenvatting flauwte op.<ref name="ntvg2>Het voorkómen van ieder onderwerp in onderstaand schema gezetflauwvallen door naalden of bloed, Linde A.D. Busweiler et al. Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A1847</ref>

{| class="wikitable"|-===Flauwte====! Koptekst !! Ziektebeeld 1 !! Ziektebeeld 2|-| '''Situatie''' || Wat Bij een daadwerkelijke flauwte is er aan het slachtoffer (kortdurend) bewusteloos en moet hij plat neergelegd worden met zijn benen omhoog, waardoor het bloed dat in de hand? || Hoe benen is de situatie?|-| 'opgeslagen''Verschijnselen''' || Klacht naar de hersenen wordt gestuwd. In de meeste gevallen komt het slachtoffer binnen enkele seconden en maximaal binnen 1 <br> Klacht 2 <br> Symptoom 1 <br> Symptoom 2|| Symptoom 1 <br> Symptoom 2 <br> Symptoom 3 <br>minuut weer bij nadat hij op de grond gelegd is.|-| '''Conclusie''' || Ziektebeeld 1 || Ziektebeeld 2|-| '''Handelen''' || Aanwijzing 1 <br> Aanwijzing 2 <br> Bel 112! <br> Aanwijzing 4 || Aanwijzing 1 <br> Aanwijzing 2 <br> Bel 112! <br> Aanwijzing 4|-| '''Opmerkingen''' || Denk er aan omLaat het slachtoffer ongeveer 10 minuten plat op de grond, want als het slachtoffer te snel rechtop zit of staat, kan de flauwte opnieuw optreden.Het slachtoffer mag wat water drinken, mits goed bij bewustzijn en hij de beker zelf kan vasthouden.Na 10 minuten kan het slachtoffer voorzichtig opstaan. || Doe vooral niet.Leg uit dat een flauwte in principe onschuldig is.Soms is het goed om het slachtoffer nog wat zoets te laten eten en drinken.|}

Zoals in bovenstaand voorbeeld worden twee (of meerdere) ziektebeelden besproken. Soms is dat handig omdat ziektebeelden Handelen bij een flauwte:* Leg het slachtoffer plat op elkaar lijken de grond, eventueel met de benen iets omhoog* Spreek het slachtoffer aan en schud voorzichtig aan de schouders* Controleer de [[vitale functies]]* Indien het fijn is om in één schema de verschillen te zien.slachtoffer niet snel bij bewustzijn komt, geen normale ademhaling heeft (start [[reanimatie]]!) of langdurig ritmische trekkingen vertoont, waarschuw dan [[professionele hulp]] via [[112]]

===Achtergrondinformatie/Verdieping===Sommige onderwerpen lenen zich voor verdieping voor gevorderde hulpverlenersProbeer na te gaan waarom de flauwte is opgetreden. Hier Een aantal punten kan achtergrond informatie besproken uitgevraag worden, maar bijvoorbeeld ook:====Professionele hulpverleners====* Wat gebeurde er voorafgaand aan het daadwerkelijk verliezen van het bewustzijn? Was er een uitlokkende factor en waren er verschijnselen van een dreigende flauwte?Wat doen professionele hulpverleners bij dit letsel. Let * Zijn er symmetrische trekkingen, tongbeet of urine incontinentie geweest ([[epilepsie]])? Waren er hartkloppingen, pijn op, beschrijf hier alleen wat de mogelijkheden zijn. Diepgaande uitleg van borst of een licht gevoel in het hoofd (voorbehouden[[hartinfarct]] of [[hartritmestoornissen]]) handelingen wordt niet op prijs gesteld.?====Wat zijn andere technieken====Beschrijf bijvoorbeeld welke andere technieken * Heeft het slachtoffer goed gegeten en voldoende gedronken? Is er mogelijk zijn, [[alcohol]] of vroeger gebruikt werden.[[drugs]]gebruik in het spel?

InleidingHet woord syncope kent verschillende synoniemen[[Categorie: flauwte, flauwvallen, collaps en black-out. Dezetermen worden niet altijd in dezelfde betekenis gebruikt. De definitie van een syncope is een kortdurendbewustzijnsverlies als gevolg van een plotseling optredende afgenomen bloedtoevoer naar dehersenen.PathofysiologieOnder normale omstandigheden leidt een beginnende bloeddrukdaling tot een baroreflexBewustzijnsstoornissen]][[Categorie: stijging vande hartfrequentie en de bloeddruk. Hierdoor wordt de cerebrale perfusie in stand gehouden. Ditmechanisme kan door diverse factoren verstoord raken.Bij verminderde perfusie van de hersenen kunnen verschillende mechanismen een rol spelen.· Orthostatische hypotensie: indien de aanval direct aansluitend op of korte tijd na het overeindkomen optreedt. Hypovolemie door bloedverlies, dehydratie of ernstige anemie kan de oorzaakzijn, evenals autonome disregulatie en medicatiegebruik.· Vasovagale collaps: een vasovagale reactie wordt gekenmerkt door het gelijktijdig optreden vanparasympathische activatie en orthosympatische remming. De oorzaak hiervan kan centraal inde hersenen ontstaan door heftige pijn of emoties, of door een prikkel in het hart zelf. Door dereactie treedt perifere vaatverwijding op en neemt de hartfrequentie en contractiliteit van het hartaf. Dit zorgt voor een daling in de bloeddruk (hypotensie).Symptomen en klachtenEr wordt onderscheid gemaakt tussen een dreigende syncope en een daadwerkelijke syncope.· Een dreigende syncope wordt gekenmerkt door een gevoel van slapte, geeuwen, transpireren,wit wegtrekken, licht gevoel in het hoofd, hartkloppingen, duizeligheid en neiging tot braken.Veel slachtoffers voelen een syncope van te voren aankomen en omstanders zien vaak dat hetslachtoffer bleek wordt, gaat geeuwen en wat wankel op de benen staat.· Het daadwerkelijk verliezen van het bewustzijn is een syncope. Hierbij is de huid vaak bleek enklam en de ademhaling oppervlakkig en langzaam. Wanneer de syncope optreedt, zakt hetslachtoffer vaak plots in elkaar, doordat de spieren slap worden. Het kan zijn dat het slachtofferhierbij even wegdraait met de ogen, wat door omstanders vaak als eng wordt ervaren. Tevenskan het gepaard gaan met trekkingen van armen en benen die niet symmetrisch zijn. Er is geensprake van tongbeet, urine-incontinentie of verdere neurologische verschijnselen. Hetslachtoffer reageert hierbij vaak niet op aanspreken, maar wel op voorzichtig schudden aan deschouders.Differentiaaldiagnose· Cardiaal: een ritmestoornis zoals een ventriculaire tachycardie of bradyaritmie kan een acutecollaps geven. Door het wegvallen van de pompfunctie van het hart daalt het hartminuutvolume.· Epilepsie: je kan epilepsie onderscheiden omdat hierbij de trekkingen wel symmetrisch zijn ener een tongbeet of urine-incontinentie aanwezig kan zijn.· TIA: een TIA geeft zelden een geïsoleerde syncope. Een drop attack geeft plotselingekrachtverlies waardoor men valt. Er treedt hierbij geen bewustzijnsverlies op.· Metabool: een hypoglycaemie bij medicamenteus behandelde diabetes mellitus kan een aanvalvan wegraken veroorzaken. Je ziet hierbij ook andere symptomen van hyopglycaemie. Ookalcohol- of drugsgebruik kan een stoornis in het bewustzijn geven.· Warmtecollaps: door extreme vasodilatatie veroorzaakt door warmte krijgen de hersenenonvoldoende bloedtoevoer en treedt een flauwte op.5BOSA2 – Vaardigheden 106 Acute GeneeskundeHandelenStart na aankomst bij het slachtoffer eerst met het controleren van de vitale functies volgens het protocolDRS.ABC. In Disability ga je uitzoeken wat de mogelijke oorzaak is van de syncope.Door het stimuleren van de cerebrale perfusie kan een syncope voorkomen of verholpen worden. Ditstimuleren kan bij een dreigende syncope door de persoon te laten zitten met het hoofd tussen deknieën en daarbij de persoon het hoofd omhoog laten brengen tegen geboden weerstand. Tevens kanmen het slachtoffer laten liggen op de grond met de benen omhoog. Een andere mogelijkheid om eensyncope te voorkomen bij een staand slachtoffer is om de benen te kruisen en het slachtoffer debovenste beenspieren te laten aanspannen.Bij een daadwerkelijke syncope is het slachtoffer (kortdurend) bewusteloos en moet hij plat neergelegdworden met zijn benen omhoog. Door het plat liggen, neemt de diastolische vulling van het hart toe endaarmee de arteriële bloeddruk, waardoor de cerebrale circulatie wordt verbeterd. In de meestegevallen komt het slachtoffer binnen enkele seconden weer bij nadat hij op de grond gelegd is.Het slachtoffer dient ongeveer 10 minuten plat op de grond te blijven liggen voordat men voorzichtigprobeert op te staan. Staat men te vroeg op, dan kan het slachtoffer opnieuw het bewustzijn verliezen.Het slachtoffer mag wat water drinken, mits hij de beker zelf vast kan houden.Het is van belang om ook bij een syncope het protocol DRS.ABCDE na te lopen en een oorzaak voor desyncope te zoeken in Disability. Het uitvragen van SAMPLE in Exposure kan waardevolle informatieopleveren over de oorzaak van de flauwte.Woordenlijst]]