Inleiding{{Status| |mainauthor= [[Pim]] |supervisor= [[Pim]] |coauthor= [[]]|controller= |niveau= [[Handleiding#Niveau|Gevorderd]] |status= [[Handleiding#Status|Incompleet]]}} '''Danger''' is een belangrijk onderdeel van de [[ABCDE-methodiek]] waaraan men niet achteloos voorbij hoort te gaan.Zoals beschreven in het hoofdstuk ‘Inleiding Bij de [[Benadering in de EHBO’ en hoofdstuk ‘ Inleiding in het Protocol’ Eerste Hulp|benadering]] van een slachtoffer zijneen aantal zaken belangrijk bij het . Allereerst natuurlijk om als hulpverlener rustig te blijven, niet in paniek te raken en op een gestructureerde manier Eerste Hulp te verlenen van . De onderdelen DRS oftewel [[#Danger|Danger]] ('''gevaar'''), Response (reactie) en Shout for Help (roep om hulp) vormen de eerste hulp, zoals het zorgen basis voor de start van de hulpverlening. Men gaat na of er een veiligewerksituatiedirect gevaar is voor hulpverlener, omstanders en slachtoffers en neemt zonodig dat gevaar weg. Daarna wordt gekeken of het nagaan van het het ongevalsmechanismeslachtoffer aanspreekbaar is, het of niet reageert op aanspreken van het slachtoffer en hetinschakelen van hulpvoorzichtig schudden. In dit hoofdstuk worden Hulpverlenen doe je bij voorkeur nooit alleen, dus wordt in een vroeg stadium een aantal van deze zaken uitgelegdomstander of collega hulpverlener gevraagd om je te assisteren.DangerHet De eerste stap bij het verlenen van Eerste Hulp -waar dan ook- is het zorgen voor een [[Zorgen voor een veilige werkomgeving|veilige werkomgeving en daarmee ]] voor de eigen veiligheid van de hulpverlener(s)is . Je beschermt je zelf tegen besmettelijke aandoeningen, draagt [[Veiligheid en hygiëne|handschoenen]] en zorgt voor een van de belangrijkste aspecten van de hulpverleningveilige situatie voor jezelf, omstanders en het slachtoffer. Wanneer de Een gewonde hulpverlener gewond raakt iseen goede hulpverlening niet in staat goed hulp te verlenen aan het slachtoffer niet mogelijk en kunnen voor zowel het slachtoffer alshulpverlener de gevolgen voor beiden kunnen groot zijn. Tevens dient men bedacht Ook dienen extra slachtoffers te zijn op risico’s voor de familie van hetslachtoffer en voor worden voorkomen, door omstanders die ook op de plaats van het ongeval aanwezig zijneen veilige plek te wijzen. Voor Alvorens men start metde hulpverlening dient men zich de hulpverlener er van overtuigd te gewissen zijn dat de situatie veilig is. Wanneer dat niet het gevalis , of dient men hij eerst te zorgen voor een veilige situatie ivoordat men begint met de hulpverlening.Voor door het beoordelen van gevaar weg te nemen, of indien de situatie op gevaren voor hulpverlener en het toelaat het slachtoffer dient men al zijnzintuigen te benutten. Goed kijken verplaatsen naar de situatie alvorens deze te benaderen is essentieel. Echter ookde neus speelt een belangrijke rol, soms is het gevaar afkomstig van riekende gassen of stoffenveilige omgeving. Ookhet gehoor kan men benutten om vreemde geluiden waar te nemen.Het is goed om te beseffen dat gevaar niet alleen beoordelen van omgevingsfactoren afkomstig kan zijn. Ook hetslachtoffer kan een risico kan vormen voor de hulpverlener. Hierbij kan men denken aan agressierichting de hulpverlener of een besmettelijke ziekte die het slachtoffer onder de leden heeft.Niet ondenkbaar situatie op veiligheid is niet iets dat je te maken krijgt met een slachtoffer met een besmettelijke ziekte, zoalshepatitis, of HIV.. Bij hulp aan een slachtoffer is de kans aanwezig dat je met bloed te maken krijgt. Vaakhebben we kleine wondjes aan de handen en wanneer daar bloed van het slachtoffer in terecht komtkan besmetting optreden. De kans op daadwerkelijke besmetting bij direct bloedcontact is relatief klein,maar het risico is altijd aanwezigéén dag leert. Het dragen van latex of nitrile handschoenen bied goedebescherming tegen overdracht van besmettelijke ziekten. Echtervergt training, je zult niet altijd handschoenen bij jehebbengewaarwording en praktijkervaring. Probeer aanraking van het bloed te vermijden. Mocht je onverhoopt toch in contact Alle zintuigen zijngeweest met bloed van nodig om een slachtoffer, neem dan contact op met je huisarts of bedrijfsartssituatie te beoordelen.Behalve het beoordelen van Neem tijd om de ongevalsituatie op gevaar is het belangrijk om gelijktijdig een inschattingsituatie te overzien, te maken van wat kijken of er gebeurd kan factoren zijn met het slachtoffer: het ongevalsmechanisme.OngevalsmechanismeHet ongevalsmechanisme is die een beschrijving van welke gebeurtenissen hebben geleid tot het ongevalgevaar kunnen opleveren en welke krachten op het slachtoffer hebben ingewerkt. De hulpverlener begint zich of je mogelijk al een beeld tevormen snelle indruk kan krijgen van het mogelijke [[ongevalsmechanisme op het moment dat hij de ongevalssituatie en hetslachtoffer benadert]]. Hij kijkt goed om zich heen om te kijken of er mogelijk nog een gevaar is voorhemzelf of Ook het slachtoffer gehoor en probeert de neus spelen een inschatting te maken van wat er gebeurt kan zijn. Indien hetslachtoffer aanspreekbaar is wordt belangrijke rol, denk aan het slachtoffer kort gevraagd wat er is gebeurt. Dit gebeurt bijvoorkeur terwijl men al start met de eerste handelingen weglekken van het protocol. Indien het slachtoffer nietaanspreekbaar is probeert gas dat men via omstanders in korte tijd te weten te komen hoe het slachtoffer indeze toestand terecht gekomen is. Verlies hier in eerste instantie niet te veel tijd mee(vaak, het gaat immersom een globale indruk van de situatie. De schuldvraag is op dat moment maar niet aan de ordealtijd) kan horen en ruiken. Enkelepunten Vreemde geuren kunnen een aanwijzing zijn echter wel van belang voor het verdere verloop van het protocol en het eventueelinschakelen van professionele hulp:· Is dat er sprake van een ongeval (trauma)? Of wat mis is het slachtoffer onwel geworden?· Zijn . Niets ruiken wil overigens niet zeggen dat er meerdere slachtoffers?· Welke krachten hebben op het slachtoffer ingewerkt?5BOSA2 – Vaardigheden 62 Acute Geneeskunde· Is er sprake geweest van een hoge energie overdracht? geen giftig gas aanwezig kan zijn (zie onderstaande bij hoogenergetischtraumadenk aan [[koolstofmonoxide]])Het nagaan van het ongevalsmechanisme kan veel waardevolle informatie opleveren voor het verdereverloop van de hulpverlening aan het slachtoffer. Dit geldt voor Ook de hulpverlening door zowel de EHBOerals door professionele hulpverlening op straat huid en in het ziekenhuis. Door deze informatie kan mentijdig anticiperen op letsels die men in eerste instantie niet kan zien gevoel kunnen helpen bij het beoordelen, denk aan de buitenzijde van hetslachtoffertemperatuur, maar die in een later stadium wel een verslechtering van de toestand van het slachtoffer alsgevolg kunnen hebbenvochtigheid en [[Elektriciteitsletsel|elektriciteit]]. Voorbeelden hier van zijn:Een slachtoffer dat van een ladder van 3 meter hoog gevallen is. Door de val van hoogte is het risicoaanwezig dat Behalve omgevingsfactoren kan ook het slachtoffer zelf een (nek)wervel gebroken heeft, zonder dat hij daar direct klachten bron vanheeft, of wanneer er andere letsels gevaar zijn die afleiden van voor de pijn in de rughulpverlener.Een slachtoffer dat Sommige ziektebeelden geven agressie en bijvoorbeeld bij een val met de fiets het stuur in de buik gekregen heeft. Door het stompe traumain de buik kan een bloeding zijn ontstaan die in eerste instantie nog weinig klachten geeft, maar in eenlater stadium kan leiden tot een shock.Aan de hand van de verkregen informatie uit de observaties gebruik van de hulpverlener [[alcohol en de informatie diedrugs]] kan het slachtoffer en omstanders hebben gegeven kan de hulpverlener in zijn achterhoofd al eeninschatting maken van welke letsels hij kan verwachten tijdens zijn onderzoek en het uitvoeren van hetprotocol. Hij kan eventueel ook nog specifieke zaken navragen.Het hoogenergetisch trauma onverwacht (HETagressief)Een van de ongevallen waarbij het ongevalsmechanisme een belangrijke rol speelt is hethoogenergetisch trauma, ofwel het HET. Hierbij is sprake van een ongevalstype waarbij een groteoverdracht van energie heeft plaatsgevonden op het slachtoffer, of op het voertuig waar het slachtofferin zitreageren. Bij ongevalsmechanismen waarbij een grote overdracht van energie plaatsvindt Daarnaast kan men denkenaan:· Val van 2-3x hoger dan de lichaamslengte van het slachtoffer· Aanrijding van een voetganger met een voertuig met een snelheid groter dan 10 km/h· Aanrijding in een voertuig met een snelheid groter dan 35 km/h[[Veiligheid en hygiëne|besmettelijke ziekte]] bij zich dragen, zonder gordel· Aanrijding in een voertuig met een snelheid groter dan 45km/h, met gordel· Een ster in de voorruit, veroorzaakt door de inzittende· Over de kop geslagen voertuig· Uit een voertuig geslingerd slachtoffer· Vrijgekomen airbags· Ernstige schade aan buitenzijde van die bijvoorbeeld via het voertuigIn de acute geneeskunde wordt er onderscheid gemaakt tussen een hoogengergetisch trauma en eenlaagenergetisch trauma bloed of ander lichaamsvocht overdraagbaar is. Zoals beschreven is er Draag bij een HET sprake van een grote overdracht voorkeur altijd [[Veiligheid en hygiëne|handschoenen]] en probeer aanraking vanenergie op het slachtoffer. Belangrijk is om je bloed te realiseren dat bij energie-overdracht meerdere factoreneen rol spelen, immers: de formule van kinetische energie is: 1/2 x massa x snelheid2 ofwel 1/2mv2vermijden. Ditbetekent dat ook een ongeval met een vrachtauto die met een snelheid van 10 km/uur een ongevalveroorzaakt kan Ook omstanders kunnen onverwacht reageren op de hulpverlener en zelfs verbaal of fysiek geweldadig worden beschouwd als een HET, omdat richting de vrachtauto een grote massa bezit en er bijhet ongeval dus veel energie wordt overgebrachthulpverlener.Een wielrenner van 80 kilogram die met 60 km/h een boom raakt is dus net zo goed een HET als In dat geval kiest devrachtauto die met 15 km/h een boom raakt. Hetzelfde geldt hulpverlener voor zijn eigen veiligheid en trekt hij zich terug totdat beveiliging of politie voor een voetganger die wordtaangereden; de impact van een fiets is (in de meeste gevallen) een LET, terwijl de aanrijding door eenauto met 30 km/h al een HET isveilige situatie hebben gezorgd.Bij een val van hoogte kan men de volgende vuistregel aanhouden: een val van een hoogte die 2-3 maalgroter is dan Lees ook de lichaamslengte van tekst over het slachtoffer kan worden beschouwd als een HET. Houdt er bijkleine kinderen dus rekening mee dat een val van een commode al een HET kan zijn!Wanneer een slachtoffer bij het sporten ‘door zijn enkel gaat’, is er sprake van een LET. Het verschiltussen LET [[Ongevalsmechanisme]] en [[Hoogenergetisch trauma|hoogenergetisch trauma (HET is dat bij de hoogenergetische traumata de inwerkende energie veel groter is en de)]]verplaatsingen over de gewrichtsvlakken groter, waardoor er meer en ernstiger weefselschade ontstaat.Bij een HET is het risico dat het slachtoffer fracturen of andere letsels heeft opgelopen dus groter; zo{| class="wikitable"ook bij de wervels.|-5BOSA2 – Vaardigheden Acute Geneeskunde 63! AirbagsAirbags|-| Let op: indien de [[airbags ]] bij een ongeval niet afgegaan zijn, bestaat het risico dat deze na het ongevalalsnog open gaan. Houd hier bij de benadering van het slachtoffer in de auto en met name bij debestuurder en zijn bijrijder rekening mee. Kom nooit tussen het slachtoffer en het stuur of tussenslachtoffer en het dashboard in. Wacht tot de brandweer de airbags heeft uitgeschakeld. Eventueel kanmen via het achterportier de auto in mits er geen brandgevaar of andere gevaren zijn. Je kunt daneventueel de nek stabiliseren vanaf de achterbank. Indien de airbag opengaat terwijl de hulpverlenerzich tussen stuur en slachtoffer bevindt is er een groot risico dat de hulpverlener ernstig gewond raakt.Relevantie voor het protocolZoals beschreven maakt het ongevalsmechanisme Indien de hulpverlener alert airbags bij een auto ongeval zijn uitgegaan betekent dat dat er grote kracht is vrijgekomen en dat men op mogelijke letsels die hij nogkan tegenkomen tijdens de uitvoering grond van het protocol. Het [[ongevalsmechanisme ]] ernstige letsels kan tevens zijnhandelen en denken in belangrijke mate beïnvloedenverwachten. Verdere in het protocol verkregen informatie kansamen met de informatie over het ongevalsmechanisme leiden tot hypothesevorming over de letsels van|}het slachtoffer en eventueel preventief te nemen maatregelen om verslechtering van de toestand van hetslachtoffer te voorkomen. Hiervan zijn hieronder enkele voorbeelden weergegeven:· Een wielrenner die met hoge snelheid tegen een boom aan rijdt heeft op grond van hetongevalsmechanisme een verdenking op wervelletsels===Er is gevaar, wat betekent dat de hulpverlener bij hetdan?===onderdeel Airway and C-Spine preventief Er zijn hoofd en nek zal stabiliseren en het slachtoffervraagt niet te bewegen tot dat de ambulancedienst grofweg drie mogelijkheden indien er een stijve halskraag (StiffNeck®) aan heeftgevaarlijke situatie is:gelegd en het # Het slachtoffer ligt op een wervelplank is geïmmobiliseerd. In het ziekenhuis wordtröntgendiagnostiek uitgevoerd waarmee een wervelfractuur wordt uitgesloten.· Een kind dat ’s middags gevoetbald heeft wordt aan het begin van de avond plots niet lekker,ziet bleek gevaarlijke plaats en heeft pijn in de buik. Bij navraag blijkt het kind een trap in hulpverlener kan hem (middels de buik gehad tehebben. Het kind lijkt een shock te ontwikkelen en wordt door de ambulance met spoed [[Noodvervoersgreep van Rautek]]) naarhet ziekenhuis gebracht.· Een vrouw van 73 jaar die op straat gevallen is en haar pols gebroken heeft blijkt bij navraagmet het hoofd op de stoeprand terecht gekomen te zijn. Ze heeft een kleine hoofdwondveilige plaats brengen, maarzegt niet bewusteloos geweest zonder zelf in gevaar te zijnkomen. Wel meldt ze dat ze bloedverdunners gebruikt waarvoorze bij de trombosedienst komt. Omdat bij gebruik van bloedverdunners het risico op bloedingenin het hoofd (intracraniële bloedingen) verhoogd is bij een trauma aan het hoofd besluit de# De hulpverlener het slachtoffer toch per ambulance naar het ziekenhuis te laten vervoeren.Sommige handelingen binnen het protocol worden alleen al op grond van het ongevalsmechanismeuitgevoerd, omdat men vaak op straat niet goed kan beoordelen of er risico is op het bestaan vandergelijke letsels. Een goed voorbeeld is een val van hoogte waarbij de verdenking bestaat opwervelletsel. Al heeft het slachtoffer geen enkele klacht heeftzelf (of zijn er factoren of verwondingen dieafleiden met hulp van mogelijke pijn in nek of rugomstanders) kan er toch voor worden gekozen om het slachtoffer niet meerte laten bewegen, de nek te immobiliseren gevaar afwenden en de ambulancedienst het slachtoffer geïmmobiliseerd naarhet ziekenhuis te laten vervoeren. Men gaat er gevaarlijke situatie beeindigen, zonder daarbij zelf in dat geval dus van het ergste uit tot het tegendeelbewezen is.Meer informatie over (nek)wervelletsels en dwarslaesie is na gevaar te lezen in het hoofdstuk Airway and Cspinezijn.Meer informatie over inwendige bloedingen en shock is na te lezen in hoofdstuk CirculationResponse# Het testen van de reactie van het slachtoffer is een eigenlijk niet meer dan logische stap in mogelijk om debenadering van het slachtoffer. Een slachtoffer wordt immers altijd aangesproken uit beleefdheid enhulpverleners en omstanders zullen proberen na gevaarlijke situatie weg te gaan wat er is gebeurd. Soms kan men bij hetbenaderen van het slachtoffer al direct zien nemen of een slachtoffer alert is en dus reageert op aanspreken.Soms kan het testen van de reactie van het slachtoffer eisen dat het slachtoffer wordt aangeraaktvoordat hij zijn ogen open doet, soms is er geen reactie op schuddente verplaatsen zonder zelf in gevaar te komen. In principe Er is de response slechtsprofessionele hulp nodig om een korte stap in het protocol, waarin men een eerste schifting maakt: het slachtoffer reageert wel endus zullen in eerste instantie de vitale functies niet al veilige situatie te ernstig gestoord zijn of het slachtoffer reageertniet en het is dus mogelijk dat er ernstige stoornissen in de vitale functies aanwezig zijncreëren.5BOSA2 – Vaardigheden 64 Acute GeneeskundeBedenk dat het testen van de response een dynamisch iets is, waarbij niet alleen gekeken wordt of hetslachtoffer goed reageert, maar Lees ook getracht wordt nieuwe informatie over het ongevalsmechanisme en: de toestand [[Noodvervoersgreep van het slachtoffer in te winnenRautek]]. Zo zal men bij een slachtoffer dat qua vitale functies nietbedreigd is vragen wat er is gebeurd, welke krachten hebben ingewerkt op het slachtoffer, waar hetslachtoffer pijn heeft. Deze vragen worden echter kort behandeld, pas in het onderdeel Exposure is erruimte om hier uitgebreid op Terug naar [[Inleiding in te gaande ABCDE methode]]. Nu dienen deze vragen slechts om een eerste inschatting temaken en informatie te verzamelen over mogelijk bestaande letsels.Shout for HelpHet onderdeel ‘ Shout for Help’ dient ervoor om tijdig voor hulp te zorgenVerder naar [[Response]]. Omstanders zullen vrij snelvertrekken nadat ze zien dat er iemand aanwezig is die meer weet dan zij. Hulpverlenen kun je echternooit alleen. Vraag omstanders om bij je te blijven en geef ze eventueel al direct een taak, zoals:· Het zorgen voor een veilige werksituatie door bijvoorbeeld het tegenhouden van verkeer· Het alarmeren van de professionele hulpdiensten via 112==Bronvermeldingen==· Het opwachten Op deze pagina wordt onder andere gebruik gemaakt van de hulpdiensten· Het assisteren bij de Eerste Hulp aan het slachtoffervolgende bronnen:<ref name="atls">ATLS: Advanced Trauma Life Support Program for Doctors, bijvoorbeeld door het vasthouden van eendrukpunt8th Edition, het vasthouden van hoofd en nek bij immobilisatie American College of het geruststellen van hetslachtoffer· Het halen van verbandmiddelen Surgeons (American College of een AED· Het opvangen Surgeons, Chicago, 2008) ISBN 978-1-880696-31-6</ref><ref name="acutegnk">Acute Geneeskunde, zesde druk, Thijs et al. (Elsevier 2005) ISBN 90-352-2754-9</ref><ref name="medicals">Acute Medical Emergencies, The Practical Approach, Second Edition, Advanced Life Support Group (Wiley-Blackwell 2010) ISBN 978-0-7279-1854-3</ref><ref name=phtls>De Nederlandse Uitgave van familie van het slachtofferPrehospital Trauma Life Support, NAEMT, Tweede druk (Elsevier Gezondheidszorg 2007) ISBN 978-0-323-03331-2</ref><ref>Blokboek Vaardigheden Acute Geneeskunde, Editie 2011-2012 (UMCN VAG)</ref><ref>SIGMA HANDBOEK, Daan Weerheijm</ref>Het is altijd goed om na te gaan of er omstanders aanwezig zijn die ook beschikken over een EHBOdiploma of die werkzaam zijn als verpleegkundige of arts. Mogelijk kunnen zij jouw kennis aanvullen enassisteren bij de hulp aan het slachtoffer.<references />Als je een omstander aanspreekt, spreek hem dan beleefd doch dringend aan, iemand moet zichnamelijk aangesproken voelen om jou te komen helpen. Vaak helpt het om iemand aan te wijzen omdater anders kans is dat niemand zich aangesproken voelt.[[Categorie:ABCDE]][[Categorie:Basiskennis Eerste Hulp]]
