Wijzigingen

|mainauthor= [[WikipediaPim]]/|coauthor= [[PimArenda]]|controller= |supervisor= [[Pim]],[[Arenda]]

|status= [[Handleiding#Status|IncompleetConcept]]

'''COPD''' is een ernstige longaandoening die vroeger ook wel chronische bronchitis of longemfyseem genoemd werd. De term COPD is een afkorting van de Engelse term 'Chronic Obstructive Pulmonary Disease', dit betekent ofwel chronisch obstructieve longziekte (er is dus een aanhoudende obstructie . COPD komt in Nederland voor bij 20 op de longen1000 mensen (wat neerkomt op 320.000 COPD-patiënten). Het is een verzamelnaam voor de longaandoeningen chronische bronchitis en [[longemfyseem]]<ref>Smeele IJM, Van Weel C, Van Schayck CP, Van der Molen T, Thoonen B, Schermer T, et al. Vroeger vielen deze aandoeningen samen met [[astma]] onder de verzamelnaam CARA, maar deze term wordt niet meer officieel gebruiktHuisarts Wet 2007;50(8);362-79. </ref>

== Epidemiologie == De prevalentie van COPD Bij chronische bronchitis zijn de oorzaken vaak [[ontsteking]]sprocessen in Nederland is 20 op de 1000 (wat neerkomt op 320.000 COPD-patiënten). De incidentie van COPD is 2 per 1000 per jaar in Nederland. <ref>Smeele IJMkleine [[luchtwegen]], Van Weel C, Van Schayck CP, Van der Molen T, Thoonen B, Schermer T, et alde [[bronchioli]]. Hierdoor zwellen de [http://nhg.artsennet.nl/uri/?uri=AMGATE_6059_104_TICH_R202152755891712 NHG-Standaard COPD[slijmvliezen]]. Huisarts Wet 2007;50op en wordt er meer slijm geproduceerd, waardoor een gedeeltelijke obstructie (8vernauwing);362-79.</ref> Jaarlijks sterven er ongeveer 6.000 mensen aan COPDvan de luchtwegen ontstaat. Dit Bij longemfyseem is zo’n 4% de wand van de totale sterfgevallen [[longblaasjes]] beschadigd als gevolg van chronische [[ontsteking]]. De longblaasjes zijn in Nederlandtrosjes met de kleine luchtwegen (bronchioli) verbonden. Hiermee behoort COPD tot In het ontstekingsproces gaan de ziekten dunne wanden van de longblaasjes kapot en onstaan er grotere luchtruimtes met de hoogste sterfte.<ref> Boezen HM, Postma DS, Smit HA . netto minder [[http://wwwgaswisseling]]soppervlak.nationaalkompas.nl/gezondheid-Ook verliezen de bronchiolen hun stevigheid door de beschadiging en-ziekte/ziekten-en-aandoeningen/ademhalingswegen/copd/copd-samengevat/ COPD samengevat] Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. RIVM Bilthoven, 2007. <!-- geraadpleegd op 24 januari 2008 --></ref>zakken tijdens de uitademing in elkaar.

== Oorzaken == Bij chronische bronchitis zijn de oorzaken vaak [[ontsteking]]sprocessen in de kleine luchtwegen, de bronchioli. De bronchusklieren zijn vergroot waardoor overmatig veel slijm wordt geproduceerd. Die ontstaat door littekenvorming in de wand, belangrijkste risicofactor voor het [[Glad spierweefsel|gladde spierweefsel]]krijgen van COPD is roken, van de [[bronchiën]]waarbij langer roken een groter risico oplevert. Hierdoor zwellen de [[slijmvliezen]] op waardoor een gedeeltelijke obstructie Daarnaast kan COPD optreden als gevolg van de luchtwegen ontstaatlangdurige blootstelling aan fijne stofdeeltjes. Bij Ook lijkt er een [[emfyseem]] is de wand van de [[longblaasje]]s beschadigd. De longblaasjes erfelijke component te zijn in trosjes met de kleine luchtwegen (bronchioli) verbonden en hebben een stugge structuur die de luchtwegen open houden. Echter verliezen de bronchiolen hun stevigheid door de beschadiging en zakken tijdens de uitademing in elkaar. De luchtblaasjes het risico op het krijgen van de longen (alveoli) worden steeds verder uitgerekt waardoor een structureel blijvende schade ontstaatCOPD vergroot.

De belangrijkste risicofactor voor COPD is het roken van tabak. In ongeveer 80% van de gevallen wordt COPD veroorzaakt door roken. Hoe dit proces precies verloopt is nog niet bekend. Uiteindelijk krijgt 10-20% van de rokers COPD. Het is niet voorspelbaar wie COPD krijgt. Hoe meer en hoe langer men gerookt heeft, hoe groter de kans op COPD. De meeste COPD-patiënten zijn ouder dan 40 jaar. Naast roken zijn er nog andere mogelijke oorzaken van COPD. Bij ongeveer 15% van de mensen met COPD speelt langdurige blootstelling aan kleine stofdeeltjes tijdens het werk een rol (onder andere door meeroken en fijnstof). Ook kan een aangeboren enzymgebrek de oorzaak zijn van COPD. Volgens schatting hebben in Nederland tussen de 5.000 en 10.000 mensen deze erfelijke vorm van longemfyseem [[alpha-1-antitrypsine-deficiëntie]].<ref>{{de}}Biedermann A, Köhnlein T [http://www.deutschesaerzteblatt.de/v4/archiv/artikel.asp?src=heft&id=51957 Alpha-1-Antitrypsin-Mangel – eine versteckte Ursache der COPD: Überblick über Pathogenese, Diagnostik, Klinik und Therapie] Deutsches Aerzteblatt, 2006, 103 (26)<!-- geraadpleegd op 24 januari 2008 --></ref> == Symptomen en diagnose == In de beginfase van COPD is er vooral sprake van een toename van slijmvorming en hoesten. Wanneer Bij het vorderen van de ziekte voortschrijdt, raakt de structuur van de longen in toenemende mate beschadigd en neemt de inhoud van [[ventilatie]] (de hoeveelheid lucht in de longen die bij iedere [[ademteug]] ververst wordt) af. Bij ernstig COPD kan hierdoor, Hierdoor neemt de longfunctie sterk af en door een afname van de kracht van ademspierentreedt sneller [[kortademigheid]], waardoor de longfunctie met meer dan de helft verminderen. Een belangrijke klacht daarbij is kortademigheid: in eerste instantie alleen bij inspanning en in een ernstiger stadium continupatiënt zich steeds minder kan inspannen.

==== Symptomen en klachten====

==== Diagnose === = De diagnose COPD kan wordt gesteld worden door het doen middel van een longfunctietests longfunctietest (spirometrie) op een moment dat de patiënt geen exacerbatie heeft. Er is sprake van COPD als de FEV1/FVC (maximale uitademingsvolume in 1 seconde gedeeld door middel maximale ademteugvolume) kleiner is dan 70%. Dit heet ook wel de Tiffeneau-index. De ernst van de COPD wordt aangeduid in GOLD stadia. GOLD staat voor Global initiative for chronic Obstructive Lung Disease. GOLD I: FEV1 > 80% van voorspeld. GOLD II: FEV1 50-80% van voorspeld. GOLD III: FEV1 30-50% van voorspeld. GOLD IV: FEV1 <30% van voorspeld. Bij ernstig COPD is er vaak sprake van [[spirometrie]] en eventueel het maken een verhoogd totaal longvolume, waarbij er veel lucht in de longen blijft zitten bij de uitademing, door verminderde (terug)veerkracht van de longen. Dit veroorzaakt een [[CT-scan]]permanente inademingsstand met een tonvorminge thorax. Het volume lucht dat per ademteug verplaatst wordt, kan dan juist verkleind zijn.

==== Behandeling == De aandoeningen die == COPD veroorzaken kunnen kan niet genezen worden. De behandeling richt zich dus op het verminderen van de klachten en het voorkomen van verslechtering. Het beste medicijn is stoppen met roken - indien de lijder rookt. Zolang patiënten blijven roken , zal de ziekte verergeren. Door te stoppen met roken , kan de versnelde afbraak verslechtering van de longen en longfunctie geremd worden. Daarnaast kunnen de symptomen worden verlicht: slijmoplossers om het ophoesten van slijm te vergemakkelijken, [[luchtwegverwijder]]s die de luchtwegen wat wijder maken, [[antibioticum|antibiotica]] om infecties te bestrijden en [[corticosteroïde]]n corticosteroïden om ontstekingen te voorkomen. Ook het onder begeleiding sporten kan soelaas bieden voor COPD patiënten. Er zijn daardoor daarom in Nederland steeds meer fitnesscentra die dergelijke faciliteiten bieden aan COPD-patiënten. Het belang van bewegingstherapie en andere leefstijlinterventies, zoals begeleiding bij het stoppen met roken en voedingstherapie wordt steeds meer ingezien. Begeleiding bij het stoppen met roken is de meest werkzame behandeling van COPD en kan het voortschrijden van de ziekte doorbreken. Bewegingstherapie, en bij ernstig COPD ook training van ademspieren, zijn belangrijk voor behouden of verbeteren van de conditie. Voedingstherapie, in combinatie met bewegingstherapie, helpt de neerwaartse spiraal van energietekort en ondervoeding te doorbreken.

Het belang van bewegingstherapie en andere leefstijlinterventies, zoals begeleiding bij het stoppen met roken en voedingstherapie wordt steeds meer ingezien. Begeleiding bij het stoppen met roken is de meest werkzame behandeling van COPD en kan het voortschrijden van de ziekte doorbreken. Bewegingstherapie, en bij ernstig COPD ook training van ademspieren, zijn belangrijk voor behouden of verbeteren van de conditie. Voedingstherapie, in combinatie met bewegingstherapie, helpt de neerwaartse spiraal van energietekort en ondervoeding te doorbreken.  ====Eerste Hulp bij ernstige benauwdheid====* Benader het slachtoffer met de [[ABCDE-methodiek]]* Waarschuw [[112]]* Laat het slachtoffer zitten in een houding die hij zelf prettig vindt, zoals een [[halfzittende houding]] of [[schrijfhouding]]* Indien getraind, wees voorzichtig met het [[toedienen van zuurstof]]! ====Meer informatie== Externe links ==