Wijzigingen

 {{LinkBox1| class|LinkCategorie="wikitable"Algemeen|-LinktitleOK= Beroerte| NiveauLinkOK= http: //www.ehbo.nl/tips/beroerte/|LinktitleRK=|LinkRK= }}  Voor het '''cerebrovasculaire accident''' ofwel CVA zijn diverse lekentermen van toepassing, die niet altijd de lading dekken. Centraal staat dat een bloeding of zuurstoftekort in de hersenen zorgt voor uitvalsverschijnselen. Veel gebruikte termen zijn onder andere:*'''Beroerte''' of '''herseninfarct'''Beginner/Gevorderd, als gevolg van zuurstoftekort in de hersenen door afsluiting van een [[bloedvat]]. Dit wordt ook wel het 'onbloedig CVA' genoemd. De uitvalsverschijnselen van een CVA zijn blijvend.* '''Transient Ischemic Attack''' ofwel TIA, waarbij kortdurend klachten (korter dan 24 uur, geheel herstellend) optreden door een tijdelijke afsluiting van een bloedvat in de hersenen.*'''Hersenbloeding''', als gevolg van scheuren van een bloedvat in de hersenen, ook wel het 'bloedig CVA' genoemd. De term '''beroerte'''wordt in de volksmond voor zowel het bloedig als het onbloedig CVA gebruikt.|}Daarnaast zijn er nog twee bijzondere categorieën van hersenbloedingen:* Bloedingen in de [[schedel]] als gevolg van [[hoofd- en hersenletsel]]* De [[subarachnoïdale bloeding]] als gevolg van een [[aneurysma]] in de [[hersenen]]

Met name ouderen worden getroffen door cerebrovasculaire accidenten (afgekort CVA) of beroertes, waarbij er een bloedvat als gevolg van een stolsel afgesloten raakt en de zuurstofvoorziening naar de hersenen wordt stilgelegd. Hierdoor treden uitvalsverschijnselen op, die een zeer gevarieerd patroon kunnen hebben. Een CVA kan on-bloedig zijn (het [[ischemie|ischemisch]] CVA) of bloedig.<br><br>Een herseninfarct (het on-bloedig CVA) komt verreweg het meeste voor en wordt veroorzaakt doordat een bloedstolsel een van de belangrijke slagaders naar de hersenen afsluit. Dit stolsel is meestal afkomstig uit het hart, waar bijvoorbeeld door boezemfibrilleren (een [[hartritmestoornis]]) stolsels kunnen ontstaan. Deze stolsels schieten los en komen vanuit de aorta via de halsslagaders in de slagaders in de hersenen terecht. Ook kunnen stolsels ontstaan in de halsslagaders, waar zich [[atherosclerose|atherosclerotische]] veranderingen in de vaatwand plaatsvinden (vergelijkbaar met het [[hartinfarct]], vanwaar stolsels naar de hersenen schieten. ngeveer 80-85% van de slachtoffers wordt getroffen door een onbloedig CVA ofwel herseninfarct. De afsluiting van het vat heeft als direct gevolg dat de bloedtoevoer naar een specifiek dele delen van de hersenen wordt onderbroken. Er treedt [[ischemie]] op. Hierdoor sterft een deel van het hersenweefsel af ([[infarct|infarcering]]) en zal er functie verloren gaan. Dit is te merken aan verlamming van een bepaald deel van het lichaam, afhankelijk van welk deel van de hersenen beschadigd is geraakt. Dit proces kan ook kortdurend optreden, er is dan sprake van een tijdelijk zuurstoftekort, ofwel een TIA. Het stolsel lost dan op, waardoor er wel een zuurstoftekort optreedt, maar door het oplossen van het stolsel op tijd nieuwe zuurstof wordt aangevoerd en schade wordt voorkomen.<br><br>

<br>Sommige mensen hebben een aangeboren afwijking aan de vaten waarbij een [[aneurysma]] in de slagaders aanwezig is. Indien deze zwakke plek 'knapt' spreekt men van een [[subarachnoidale subarachnoïdale bloeding]] afgekort als [[SAB]]. Dit is een ernstig ziektebeeld waarbij het slachtoffer in korte tijd achteruit gaat en veel slachtoffers overlijden voor ze in het ziekenhuis aankomen.

De symptomen van een herseninfarct, een TIA en een intracerebrale bloeding lijken veel op elkaar en In deprecieze oorzaak van de klacht praktijk is zonder aanvullend specialistisch onderzoek dan ook het niet mogelijk om het CVA en een TIA te bepalenonderscheiden. Hetzelfde geldt voor het bloedige en het on-bloedige CVA.Wel is het mogelijk om aan de diagnose CVA hand van een aantal symptomen relatief snel te stellencontroleren of er een verdenking is op een beroerte. Mogelijke De meest voorkomende en meest opvallende symptomen zijn:· Halfzijdige verlamming de uitval van het gezicht of het lichaam (hemiparese), er een lichaamshelft. Dat kan bijvoorbeeld sprakede gehele lichaamshelft zijn , maar ook een deel, zoals alleen een arm. Dat is afhankelijk van een hangende mondhoek· Het welk deel van de hersenen is aangedaan. Soms is spreken niet meer begrijpen wat er gezegd wordt goed mogelijk, of niet meer kunnen spreken (afasie)· Incontinentie· Hoofdpijn· Misselijkheid is het begrip van taal gestoord en braken5BOSA2 – Vaardigheden 116 Acute Geneeskunde· Onregelmatige ademhaling· Tragere pols· Stoornissen in zal het bewustzijn· NekstijfheidNekstijfheid, bewustzijnstoornissen, braken en hoofdpijn komen vaker voor bij slachtoffers met eencerebrale bloedingslachtoffer niet begrijpen wat de hulpverlener tegen hem zegt.Bij een TIA kunnen ook drop attacks voorkomen. Dit zijn aanvallen waarbij men plotseling door de benenzakt, zonder dat er een aanleiding voor bloeding is, er zijn vaak ook geen bewustzijnstoornissen. De klachten sprake van eenTIA zijn tijdelijk hoofdpijn, misselijkheid en moeten binnen 24 uur weg zijnbraken. Bij 75% van Ook kunnen, net als bij [[hersenletsel]] stoornissen in de slachtoffers zijn vitale functies optreden, zoals veranderingen in de klachten binneneen uur weg. In [[ademhaling]], de praktijk is [[hartfrequentie]] en het onderscheid tussen [[bewustzijn]]. Symptomen van een CVA en beroerte of hersenbloeding op een TIA niet te makenrijtje:* Uitvalsverschijnselen van armen of benen, meestal in 1 lichaamshelft* Afhangende mondhoek, beiden zijn eenscheef gelaat of asymmetrisch gelaatindicatie * Onvermogen om met spoed professionele hulp in oog te schakelen. Ook indien de klachten reeds verdwenen zijnkunnen sluiten of afhangend ooglid* Spraakstoornissenzal het slachtoffer door ** Woorden niet goed uit kunnen spreken of spreken met een arts gezien moeten wordendubbele tong, moeite met spreken, stotteren (dysartrie)** Onsamenhangende zinnen zonder betekenis of moeite met het risico op herhaling maken van goede zinsconstructies, goed begrip (motorische afasie)** Niet begrijpen wat er gezegd wordt, vloeiende zinnen zonder correcte inhoud (sensorische afasie)* Hoofdpijn, misselijkheid en blijvende schadesoms braken (past meer bij hersenbloeding dan bij beroerte) is, denk ook aan [[SAB]]* Verwardheid* Dubbelzien, niet naar een bepaalde kant kunnen kijken, een deel van het beeld missen* Plotselinge doofheidimmers groot!

'''Be Fast'''* '''Face: (gezicht): ''' vraag het slachtoffer of hij zijn tanden kan laten zien en let hierbij op een eventueelscheve mond of een hangende mondhoek. Kijk ook naar hangende oogleden.* '''Arms (armen): ''' vraag het slachtoffer om beide armen tegelijkertijd naar voren te strekken met dehandpalm naar boven, de ogen te sluiten en de armen omhoog te houden. Kijk of een arm niet naarbeneden zakt, rondzwalkt of wegdraait (proneert). De ogen moeten tijdens deze test gesloten blijven.* '''Speech: (spraak): ''' let op veranderingen in het spreken, zoals niet meer goed uit de woorden kunnenkomen of onduidelijk spreken. Vraag aan familie/omstanders of er iets veranderd is in de spraak.* '''Time: (tijd): ''' vraag aan het slachtoffer of aan omstanders hoe lang de symptomen al bestaan. 

<br><br>Een [[subarachnoïdale bloeding ]] ([[SAB]]) wordt gekenmerkt door zeer hevige ernstige hoofdpijn (‘the worst headache of your life’) die binnenenkele seconden ontstaat. Ook kan het slachtoffer misselijk worden , vaak met misselijkheid en gaan braken. Door de druk vande bloeding op de hersenen kan het slachtoffer bewusteloos raken. Neurologische uitvalsverschijnselenziet men zelden bij een slachtoffer met een SABEr is vaak bewustzijnsverlies. Soms heeft het slachtoffer een ‘knapje’ gevoeld in hethoofd. De symptomen van een SAB ontstaan over het algemeen veel sneller dan de symptomen bij eeninfarct of een intracerebrale bloeding. Een SAB wordt ‘the worst headache of your life’ genoemd.Voor zowel de symptomen van een herseninfarct en de intracerebrale bloeding als de symptomen vaneen SAB geldt dat de ernst van de symptomen af hangt van de plaats en de grootte van de bloeding ofhet infarct. Zo kan Vaak treden er uitval van stoornissen in de [[vitale functies ontstaan, wat direct kan leiden tot bewusteloosheid eneen hartstilstand]] op.Overzichtstabel symptomen CVAHerseninfarct, TIA en intracerebrale bloeding SAB===Handelen===halfzijdige verlamming (hemiparese) ofverlamming van een arm of beenniet meer spreken of begrijpen wat er gezegdwordtincontinentiemisselijkheid Snelle herkenning en brakenhoofdpijnonregelmatige ademhalingbewustzijnsdaling/-verlies, verwardheidplotselinge zeer ernstige hoofdpijnmisselijkheid en brakenbewusteloosheidademhalings-/circulatiestilstand5BOSA2 – Vaardigheden Acute Geneeskunde 117HandelenBij een CVA/TIA alarmering is essentieel. Hoe eerder het belangrijk dat slachtoffer in het slachtoffer zo snel mogelijk wordt behandeldziekenhuis, zodat blijvendehersenschade zoveel mogelijk wordt beperkt. Snelle herkenning is daarom belangrijk, wat des te sneller kan men starten met Be FASTbehandeling en kan. Bij twijfel altijd uitgaan verlies van een CVA/TIA/SABhersenweefsel en dus functie worden voorkomen. Als EHBO-er is het belangrijk om  * Benader het slachtoffervolgens de [[ABCDE-methodiek]]gerust te stellen * Waarschuw 112 en zo snel mogelijk professionele hulp te halen.Be FAST wordt uitgevraagd in het protocol bij Disability 2. Na zeg dat het vaststellen van een mogelijke CVA ofTIA waarschuwt men zo snel mogelijk om een ambulance en beroerte gaat men uiteraard, indien het slachtoffer bijbewustzijn is, verder met het protocol. Vaak kan waardevolle informatie worden uitgevraagd doormiddel* Vermeld de uitkomst van SAMPLE in Exposure.Handelen CVAUitvoeren protocol DRS.ABCDHerseninfarct, TIA de FAST-test en intracerebrale bloeding SABSlachtoffer gerust stellenABC controleren en veiligstellenMet spoed ambulance waarschuwenABC controleren en veilig stellenMet spoed ambulance waarschuwenIndeling (traumatisch) schedelHersenletselwanneer de klachten begonnen zijnLTSHLMETHSL[[Categorie:Woordenlijst]]