Automatische controleur, bot, bureaucraat, developer, redacteur, nuke, eindredacteur, toezichthouder, beheerder
5.533
bewerkingen
Wijzigingen
→Beknelling van een lichaamsdeel
{{StatusboxStatus| |mainauthor= [[Pim]] |coauthor= [[]]|controller=
|supervisor= [[Pim]]
|niveau= [[Handleiding#Niveau|Gevorderd]]
|status= [[Handleiding#Status|IncompleetConcept]]
}}
Een '''beknelling''' van een lichaamsdeel (of '''crush-letsel''') of zelfs een deel van het lichaam kan tot ernstige letsels leiden. Bij ongevallen wordt vaak van een beknelling gesproken als het slachtoffer vast zit in de auto en er niet meer zelfstandig uit kan komen doordat de vervorming van de auto zijn bewegingen onmogelijk maken. Beknellingen kunnen echter op veel meer plaatsen voorkomen, denk bijvoorbeeld in fabrieken waar men met grote machines werkt, op het boeren bedrijf en na instorting van een gebouw (dan ook wel '''bedelving''' genoemd).
==Beknelling van een lichaamsdeel==
[[Bestand:Bekneldearmmachine.jpg|200px|thumb|right|Beknelling in draaibank.]]Beknellingen van lichaamsdelen, zoals vingers, handen, armen, voeten of benen komen met enige regelmaat voor. Mensen raken bekneld in machines, tussen deuren of er valt een zwaar voorwerp op het lichaamsdeel. Soms is de beknelling kortdurend en kan men het lichaamsdeel snel terugtrekken, soms is professionele hulp nodig om de machine uit te schakelen en het lichaamsdeel te bevrijden. Afhankelijk van de druk die op het lichaamsdeel gestaan heeft kan de schade aanzienlijk zijn. Som Soms is er slechts sprake van [[kneuzing]] en [[bloeduitstorting]], maar in ernstiger geval zijn ook dieper liggende structuren, zoals [[spieren]], [[bloedvaten]], [[zenuwen]] en [[botten]] aangedaan. Er kan sprake zijn van ernstige [[botbreuken]] met vervorming. Wanneer de druk zeer groot is geweest kan zelfs een lichaamsdeel [[amputatie|geamputeerd]] zijn.
==Beknelling van een deel van het lichaam==
De bevrijding van het slachtoffer heet [[extricatie]] en is een specialistische handeling. Wanneer de vitale functies in eerste instantie stabiel zijn zal men het slachtoffer rustig en gecontroleerd bevrijden. Soms wordt een [[traumahelikopter]] ingeschakeld om het slachtoffer te stabiliseren en tijdelijk in slaap te maken tijdens de procedure. Indien nodig kan de trauma-[[arts]] aanvullende handelingen verrichten en eventueel een chirurgische [[amputatie]] van een lichaamsdeel verrichten en ernstige bloedingen stoppen.
Indien de [[vitale functies]] bedreigd zijn kan men kiezen voor een 'rapid extrication' waarbij het slachtoffer snel bevrijd wordt om met spoed naar het [[ziekenhuis]] getransporteerd te worden. Bij slachtoffers die lang bekneld hebben gezeten kan na bevrijding het zogenaamde 'Crush syndroom' optreden (medische term: traumatische rhabdomyelyse). Het crush syndroom ontstaat als gevolg schade door het opnieuw doorbloed raken van eerder afgeknelde lichaamsdelen. In de spieren en weefsels is lange tijd zuurstoftekort geweest doordat de bloedvaten afgekneld waren. Hierdoor ontstaan afvalstoffen (onder andere myoglobine uit de spieren) die giftig kunnen zijn. Bij reperfusie (nieuwe doorstroming) komen deze stoffen vrij en kunnen ze ernstige schade geven aan onder andere de nieren. ====Eerste hulp====Bij een auto ongeval met beknelling zijn de mogelijkheden van de eerstehulpverlener beperkt. Hij gaat in principe niet proberen het slachtoffer te bevrijden, omdat hiervoor specialistische kennis en instrumenten nodig zijn. * Let op de eigen veiligheid. Ga niet het autowrak in als de [[airbags]] niet zijn afgegaan. Kijk of er gevaar is voor brand of explosie.* Schakel zo snel mogelijk [[professionele hulp]] in en meldt dat het om een beknelling gaat.* Controleer de [[vitale functies]] volgens het [[ABCDE-protocol]].* Maak knellende kleding los en probeer de luchtweg voorzichtig vrij te maken. Gebruik zo nodig [[manuele fixatie]] om de nek te stabiliseren.* Verwijder zo mogelijk voorwerpen die druk geven op de borst en de [[ademhaling]] belemmeren.* Stelp uitwendig bloedverlies zo veel mogelijk. Laat beklemde lichaamsdelen zo mogelijk zitten.* Bescherm het slachtoffer tegen afkoeling.
==Bedelving van het lichaam==
Bedelving van een slachtoffer na een instorting van een gebouw tijdens bouwwerkzaamheden, bij een aardbeving, een lawine of zandverschuiving is een zeer ernstig ongeval. Soms overlijdt het slachtoffer direct omdat hij [[hersenletsel]] oploopt, een hoge [[dwarslaesie]] heeft of [[verstikt]]. De grote druk van het bovenliggende zand of puin kan de zuurstofvoorziening en de ademhaling ernstig belemmeren.
==Externe links==
* Wikipedia Crush Syndrome: http://en.wikipedia.org/wiki/Crush_syndrome
[[Categorie:Woordenlijst]][[Categorie:Trauma]]
