Pneumothorax: verschil tussen versies
Uit Eerste Hulp Wiki
| [gecontroleerde versie] | [gecontroleerde versie] |
| Regel 7: | Regel 7: | ||
}} | }} | ||
| − | Pneumothorax betekent letterlijk: lucht in de borstkas. In het normale taalgebruik wordt vaak de term klaplong gebruikt. | + | '''Pneumothorax''' betekent letterlijk: lucht in de borstkas. In het normale taalgebruik wordt vaak de term '''klaplong''' gebruikt, beter is echter om te spreken van 'ingeklapte long'. Een pneumothorax kan zowel als gevolg van trauma als spontaan ontstaan. Een complicatie van een pneumothorax is een [[spanningspneumothorax]]. |
| − | |||
| − | |||
===Inleiding=== | ===Inleiding=== | ||
| Regel 15: | Regel 13: | ||
[[Bestand:Borstwond1.jpg|200px|thumb|right|Zuigende borstwond.]] | [[Bestand:Borstwond1.jpg|200px|thumb|right|Zuigende borstwond.]] | ||
| − | Een pneumothorax ontstaat als er door schade aan de longvliezen lucht komt tussen de twee longvliezen die de long (binnenste vlies) en de borstwand bedekken (buitenste vlies). Normaal gesproken is er onderdruk tussen deze twee vliezen en kan er geen lucht tussen komen. Indien er lucht tussen de vliezen komt, zal de long zijn oorspronkelijke vorm verliezen en 'inklappen'. | + | Een pneumothorax ontstaat als er door schade aan de longvliezen lucht komt tussen de twee longvliezen (pleura) die de [[long]] (binnenste vlies, pleura visceralis) en de borstwand bedekken (buitenste vlies, pleura parietalis). Normaal gesproken is er onderdruk tussen deze twee vliezen en kan er geen lucht tussen komen, ze zijn als het ware tegen elkaar aangeplakt maar kunnen tijdens de ademhaling wel ten opzichte van elkaar bewegen ('glijden'). Indien er lucht tussen de vliezen komt, zal de long zijn oorspronkelijke vorm verliezen en 'inklappen'. De lucht kan zowel door een gat in het binnenste vlies dat de long bedekt, als in het buitenste vlies dat de borstwand bekleed. Een pneumothorax kan zowel ontstaan door een trauma als spontaan. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Een '''traumatische pneumothorax''' ontstaat als het buitenste longvlies (soms samen met het binnenste longvlies) door een scherp voorwerp doorboord wordt, zoals bij een messteek of een gebroken rib die het longvlies aanprikt. Vaak zijn bij steekwonden of ribfracturen echter beide vliezen aangedaan. | |
| − | Een | ||
| − | |||
| − | |||
| + | Bij een traumatische pneumothorax ontstaat door een letsel in de borstkas vaak een [[zuigende borstwond]] als teken van een open verbinding tussen de borstkas en de buitenwereld. Via deze opening kan er een toenemende hoeveelheid lucht in de borstkas komen, waardoor er druk wordt opgebouwd. Dan kan een [[spanningspneumothorax]] ontstaan. | ||
| − | + | Een niet-traumatische, '''spontane pneumothorax''', ontstaat meestal door schade aan het binnenste vlies. Die schade komt vaak door een verzwakking in het vlies als gevolg van roken, longaandoeningen ([[COPD]]) of andere ziekten. De lucht komt dan via de long in de borstholte. Bij duikers kan er spontaan een pneumothorax ontstaan als gevolg van een te grote druk in de longen. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | === | + | ===Symptomen en klachten=== |
| − | + | Bij een '''traumatische pneumothorax''' kunnen er de volgende symptomen zijn: | |
| + | * Een doordringend letsel van de borstkas, zoals een schot of steekwond | ||
| + | * [[Gebroken ribben]] | ||
| + | * Pijn bij de ademhaling, pijn tussen de schouderbladen | ||
| + | * [[Benauwdheid]], kortademigheid | ||
| + | * Ophoesten van helderrood schuimend bloed | ||
| + | * Versnelde ademhaling | ||
| + | * [[Cyanose]] en stoornissen in de [[vitale functies]] bij ernstige adembelemmeringen | ||
| − | + | Bij een '''spontane pneumothorax''' is er meestal plotseling optredende benauwdheid en de volgende symptomen: | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | * Scherpe pijn op de borstkas, vastzittend aan de ademhaling, pijn tussen de schouderbladen | |
| − | + | * [[Benauwdheid]], kortademigheid | |
| − | + | * Ophoesten van helderrood schuimend bloed | |
| − | + | * Versnelde ademhaling | |
| − | + | * [[Cyanose]] en stoornissen in de [[vitale functies]] bij ernstige adembelemmeringen | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Indien iemand eerder een spontane pneumothorax gehad heeft is er een risico op herhaling. | ||
===Handelen=== | ===Handelen=== | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Bij een '''traumatische pneumothorax''', ontstaan door een trauma van buitenaf is vaak een [[zuigende borstwond]] aanwezig. Indien deze zuigende borstwond niet goed behandeld wordt kan een [[spanningspneumothorax]] ontstaan. De [[zuigende borstwond]] dient afgeplakt te worden. Laat het slachtoffer indien hij aanspreekbaar is in een [[halfzittende houding]] zitten. Indien hij bewusteloos raakt, leg hem dan met de gewonde zijde op de grond in de stabiele zijligging, tenzij er nog een voorwerp uit de wond steekt. Laat voorwerpen in de wond altijd zitten! | ||
| − | + | Een '''spontane pneumothorax''' kan door een eerstehulpverlener niet zelf behandeld worden. Belangrijkste is om de vitale functies te bewaken en het slachtoffer naar een huisarts of [[spoedeisende hulp]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Categorie:Trauma]] | + | [[Categorie:Trauma]][[Categorie:Breathing]] |
Versie van 10 sep 2011 om 18:16
| Auteur: [[]] / Supervisor: Pim / Co-auteur: [[]] / Niveau: Gevorderd / Paginastatus: Concept. Laatste bewerking: Pim. Zie ook Handleiding. Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee? |
Pneumothorax betekent letterlijk: lucht in de borstkas. In het normale taalgebruik wordt vaak de term klaplong gebruikt, beter is echter om te spreken van 'ingeklapte long'. Een pneumothorax kan zowel als gevolg van trauma als spontaan ontstaan. Een complicatie van een pneumothorax is een spanningspneumothorax.
Inleiding
Een pneumothorax ontstaat als er door schade aan de longvliezen lucht komt tussen de twee longvliezen (pleura) die de long (binnenste vlies, pleura visceralis) en de borstwand bedekken (buitenste vlies, pleura parietalis). Normaal gesproken is er onderdruk tussen deze twee vliezen en kan er geen lucht tussen komen, ze zijn als het ware tegen elkaar aangeplakt maar kunnen tijdens de ademhaling wel ten opzichte van elkaar bewegen ('glijden'). Indien er lucht tussen de vliezen komt, zal de long zijn oorspronkelijke vorm verliezen en 'inklappen'. De lucht kan zowel door een gat in het binnenste vlies dat de long bedekt, als in het buitenste vlies dat de borstwand bekleed. Een pneumothorax kan zowel ontstaan door een trauma als spontaan.
Een traumatische pneumothorax ontstaat als het buitenste longvlies (soms samen met het binnenste longvlies) door een scherp voorwerp doorboord wordt, zoals bij een messteek of een gebroken rib die het longvlies aanprikt. Vaak zijn bij steekwonden of ribfracturen echter beide vliezen aangedaan.
Bij een traumatische pneumothorax ontstaat door een letsel in de borstkas vaak een zuigende borstwond als teken van een open verbinding tussen de borstkas en de buitenwereld. Via deze opening kan er een toenemende hoeveelheid lucht in de borstkas komen, waardoor er druk wordt opgebouwd. Dan kan een spanningspneumothorax ontstaan.
Een niet-traumatische, spontane pneumothorax, ontstaat meestal door schade aan het binnenste vlies. Die schade komt vaak door een verzwakking in het vlies als gevolg van roken, longaandoeningen (COPD) of andere ziekten. De lucht komt dan via de long in de borstholte. Bij duikers kan er spontaan een pneumothorax ontstaan als gevolg van een te grote druk in de longen.
Symptomen en klachten
Bij een traumatische pneumothorax kunnen er de volgende symptomen zijn:
- Een doordringend letsel van de borstkas, zoals een schot of steekwond
- Gebroken ribben
- Pijn bij de ademhaling, pijn tussen de schouderbladen
- Benauwdheid, kortademigheid
- Ophoesten van helderrood schuimend bloed
- Versnelde ademhaling
- Cyanose en stoornissen in de vitale functies bij ernstige adembelemmeringen
Bij een spontane pneumothorax is er meestal plotseling optredende benauwdheid en de volgende symptomen:
- Scherpe pijn op de borstkas, vastzittend aan de ademhaling, pijn tussen de schouderbladen
- Benauwdheid, kortademigheid
- Ophoesten van helderrood schuimend bloed
- Versnelde ademhaling
- Cyanose en stoornissen in de vitale functies bij ernstige adembelemmeringen
Indien iemand eerder een spontane pneumothorax gehad heeft is er een risico op herhaling.
Handelen
Bij een traumatische pneumothorax, ontstaan door een trauma van buitenaf is vaak een zuigende borstwond aanwezig. Indien deze zuigende borstwond niet goed behandeld wordt kan een spanningspneumothorax ontstaan. De zuigende borstwond dient afgeplakt te worden. Laat het slachtoffer indien hij aanspreekbaar is in een halfzittende houding zitten. Indien hij bewusteloos raakt, leg hem dan met de gewonde zijde op de grond in de stabiele zijligging, tenzij er nog een voorwerp uit de wond steekt. Laat voorwerpen in de wond altijd zitten!
Een spontane pneumothorax kan door een eerstehulpverlener niet zelf behandeld worden. Belangrijkste is om de vitale functies te bewaken en het slachtoffer naar een huisarts of spoedeisende hulp.
