Tourniquet

Een tourniquet of knevel is een hulpmiddel dat in vroeger tijden werd gebruikt om een ernstige actieve bloeding in een ledemaat tot staan te brengen. Hierbij wordt een riem of strook stof strak boven een bloeding (dus tussen het hart en de actieve bloeding) aangebracht om de aanvoer van slagaderlijk bloed tot stand te brengen en zo bloedverlies te beperken. Deze riem werd strak aangetrokken en vaak met een stokje nog extra aangetrokken.

Omdat een tourniquet (zeker wanneer verkeerd aangelegd) ernstige schade kan toebrengen aan de bloedvaten, spieren, zenuwen en weefsels is deze methode in de reguliere Eerste Hulp in ongebruikt geraakt. Het gebruik van een tourniquet wordt afgeraden en is obsoleet. In rampenomstandigheden of in situaties waar professionele hulp niet op korte termijn bereikt kan worden kan in uitzonderlijke gevallen nog wel gebruik gemaakt worden van een knevel. Professionele hulpverleners kunnen gebruik maken van een moderner type knevel dat werkt als een bloeddrukmanchet, waarbij precies genoeg druk kan worden gegeven om de bloedaanvoer tot staan de brengen.

Bij het aanleggen van een tourniquet is het essentieel om op het slachtoffer te noteren hoe laat het tourniquet is aangelegd. Dit omdat de weefsels achter het tourniquet maar een bepaalde tijd zonder zuurstoftekort kunnen. Het tourniquet zal dan ook om de X uur kortdurend worden losgemaakt. Daarnaast bepaalt dit mede de urgentie voor ingrijpen. Indien een tourniquet onjuist gebruikt wordt of te lang aangedraaid is gebleven kan het aangedane lichaamsdeel afsterven en kan amputatie noodzakelijk zijn.