Ongevalsmechanisme

Auteur: Pim / Supervisor: Pim / Co-auteur: [[]] / Niveau: Beginner/Gevorderd / Paginastatus: Concept. Laatste bewerking: Pim. Zie ook Handleiding. Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee?

Het ongevalsmechanisme is een beschrijving van welke gebeurtenissen hebben geleid tot het ongeval en welke krachten op het slachtoffer hebben ingewerkt. Het ongevalsmechanisme is dan ook erg bepalend voor de ongevalssituatie en de letsels die men bij een slachtoffer kan verwachten. Al bij de eerste benadering van een ongevalssituatie begint de hulpverlener met het verzamelen van informatie om zich een zo goed mogelijk beeld te vormen wat er zich heeft afgespeeld. Uiteraard let hij daarbij in de eerste plaats of er gevaar is voor hemzelf, omstanders en het slachtoffer en of het gevaar al dan niet kan worden weggenomen. Het gevaar kan immers de veroorzaker zijn geweest van het ongeval. Indien de situatie veilig is gaat de hulpverlener trachten het ongevalsmechanisme verder te achterhalen. Dat gebeurt terwijl er Eerste Hulp verleent wordt aan het slachtoffer (zie ook: ABCDE-methodiek). De hulpverlener vraagt aan het slachtoffer wat er gebeurd is en wat er tijdens het ongeval gebeurde. Bij een slachtoffer dat niet aanspreekbaar is, spelen omstanders een belangrijke rol: zij hebben mogelijk het ongeval zien gebeuren en kunnen nuttige informatie aan de hulpverlener doorgeven. Verlies hier in eerste instantie niet te veel tijd mee, het gaat immers om een globale indruk van de situatie. Als de belangrijkste (en soms levensreddende) handelingen zijn voltooid kan men proberen gedetailleerder het ongevalsmechanisme te achterhalen. De schuldvraag is tijdens het verlenen van Eerste Hulp niet aan de orde.

Enkele punten zijn echter wel van belang voor het verdere verloop van de hulpverlening en het eventueel inschakelen van professionele hulp:

• Is er sprake van een ongeval? Of werd het slachtoffer in eerste instantie onwel en ontstond daardoor een ongeval?
• Zijn er meerdere slachtoffers betrokken bij het ongeval?
• Welke krachten hebben op het slachtoffer ingewerkt?
• Is er sprake geweest van een hoge energie overdracht of een hoogenergetisch trauma?

Het ongevalsmechanisme levert voor zowel de Eerste Hulpverlener als voor de professionele hulpverlener veel belangrijke informatie op. Bij het waarschuwen van 112 wordt door de centralist het ongevalsmechanisme uitgevraagd om zo in te schatten welke hulpdiensten er nodig zijn. Ook kan men op grond van de verzamelde informatie een inschatting maken van welke letsels te verwachten zijn. Ook in het ziekenhuis wordt deze informatie gebruikt om het slachtoffer grondig na te kijken en eventueel aanvullend onderzoek in te zetten. Door deze informatie kan men tijdig anticiperen op letsels die men in eerste instantie niet kan zien aan de buitenzijde van het slachtoffer, maar die in een later stadium wel een verslechtering van de toestand van het slachtoffer tot gevolg kunnen hebben. Ook kan men specifieker zoeken naar letsels bij het slachtoffer en gerichter vragen stellen.

Voorbeelden ongevalsmechanisme
Een slachtoffer is van een steiger van 4 meter hoog gevallen. Door de val van hoogte is het risico aanwezig dat het slachtoffer een (nek)wervel gebroken heeft, zonder dat hij daar direct klachten van heeft, of wanneer er andere (ernstige) letsels zijn die afleiden van de pijn in de rug.
Een slachtoffer is gevallen tijdens het fietsen en heeft het stuur in zijn buik gekregen. Door het stompe trauma in de buik kan een bloeding zijn ontstaan die in eerste instantie nog weinig klachten geeft, maar in een later stadium kan leiden tot een shock.
Een slachtoffer heeft een hockeybal hard tegen het hoofd gekregen. In eerste instantie lijkt er niets aan de hand te zijn, maar in een later stadium wordt het slachtoffer suf en raakt bewusteloos. Een bloeding in het hoofd kan tot een langzame verslechtering leiden.