Wijzigingen

Paniekaanval

1.040 bytes toegevoegd, 28 dec 2014 21:09

geen bewerkingssamenvatting

{{Status|

 |mainauthor= [[Supervisor:Pim de Ruijter|Pim]]|coauthor= [[]] |controller= |supervisor= [[Supervisor:Pim de Ruijter|Pim]]

|niveau= [[Handleiding#Niveau|Beginner/Gevorderd]]

|status= [[Handleiding#Status|Concept]]

}}

===Inleiding op onderwerp===Hyperventilatie Een '''paniekaanval''' of '''angstaanval''' is een veelvoorkomende en relatief onschuldige aandoening waarbij combinatie van hevige paniek of angst in combinatie met lichamelijke symptomen. Soms is er sprake is van een te paniek met een snelle en diepe ademalingademhaling (hyperventilatie). Vroeger werd ook wel gesproken van '''hyperventilatie''' of '''hyperventilatiesyndroom'''. Hyperventilatie moet echter vooral als een symptoom gezien worden van een onderliggende aandoening. De Die onderliggende aandoening kan onschuldig zijn zoals bij angst of paniek, maar kan ook levensbedreigend zijn en leiden tot zuurstoftekort waarbij het lichaam met hyperventilatie probeert om het zuurstoftekort te verminderen. '''Hyperventilatie''' betekent letterlijk 'te veel ventilatie' ofwel de [[ademfrequentieademteug]] neemt toe en ook het zijn te diep. Deze term wordt op twee manieren gebruikt:* Als term voor 'te veel ventilatie' of 'te diepe [[teugvolumeademteug]], en'.* Voor de hoeveelheid lucht per paniekaanval met snelle ademhaling, wordt grotervroeger hyperventilatiesyndroom genoemd.  Een '''paniekaanval met snelle ademhaling''' is een veelvoorkomende en relatief onschuldige aandoening waarbij er sprake is (hevige) angst of paniek met een te snelle en diepe ademhaling. Vaak Een paniekaanval treedt hyperventilatie vaak op bij een [[paniekaanval]], waarbij als gevolg van een bepaalde prikkel zorgt voor een (overdreven) angstige reactie die bij het slachtoffer. Hyperventilatie is een symptoom van een andere aandoening hevige angst- of factorpaniekreactie oproept. Hierdoor kunnen verschillende lichamelijke klachten optreden, die op zichzelf weer de angst en paniek kunnen doen toenemen. <br>Hyperventilatie Een paniekaanval komt op alle leeftijden voor, maar wordt meest gezien bij tieners en jongvolwassenen. Uitlokkende factoren kunnen dan bijvoorbeeld zijn: stress, hevige inspanning, angst of emotie. Sommige mensen hyperventileren hebben met enige regelmaat, een paniekaanval. Wanneer er ook sprake is van een snelle en diepe ademhaling (hyperventilatie) kan het lastig zijn om het beeld van andere (ernstige) ziektebeelden te onderscheiden. Bij hyperventilatie is er wordt dan wel sprake van een toename van de [[ademfrequentie]] neemt toe en ook het '[[hyperventilatie syndroomteugvolume]]' gesproken, de hoeveelheid lucht per ademhaling, wordt groter.<br><br>Sommige ziektebeelden, zoals Ziektebeelden waarbij hyperventilatie een symptoom is van een ernstige onderliggende aandoening zijn onder andere: [[diabetes mellitus]] ([[suikerziekte]] kunnen ook hyperventilatie veroorzaken), een [[hartinfarct]] of [[zuurstoftekort]]. In dat geval is er geen sprake van een uitlokkende (emotionele) factor, maar tracht het lichaam het evenwicht van bepaalde stoffen in het bloed te herstellen.<br><br>Door dat Doordat er bij hyperventilatie (letterlijk: dieper ademen) meer lucht in en uit de longen gaat zal de [[gaswisseling ]] toenemen. Hierdoor daalt het gehalte van [[koolstofdioxide|koolzuurgas ]] (CO2) in het bloed, omdat dit sneller gemakkelijker wordt uitgeademduitgewisseld. De zuurstofconcentratie in het bloed zal echter nauwelijks toenemen.

===Symptomen en klachten===

Omdat hyperventilatie vaak samenkomt met een [[Een paniekaanval]] zijn er behalve de veranderingen in de ademhaling vaak ook geeft onder andere verschijnselen van angst: de Fight or Flight reflex. Er is een gejaagd gevoel, hartkloppingen, transpiratie, bleekheid en onrust. Daarnaast kan er een stekend gevoel op de borst zijn, tintellingen of kramp rond de mond of in de vingers. Het slachtoffer kan zwarte vlekken voor de ogen zien en licht in het hoofd zijn. De hartfrequentie neemt door de bovenstaande reflex doe, wat het slachtoffer voelt door de hartkloppingen. De snelle, diepe ademhaling (hyperventilatie ) geeft het slachtoffer het gevoel [[benauwd]] en kortademig te zijn, het gevoel te stikken. De angst die gepaard gaat met de klachten van de hyperventilatie en paniekaanval veroorzaken meer paniek bij het slachtoffer waarbij de de klachten opnieuw toenemen. <br><br>Symptomen bij een paniekaanval:

*Angst, paniek

*[[Benauwdheid]], kortademigheid*[[Hartkloppingen]]*Versnelde [[hartfrequentie]]

*Stekende pijn op de borst

*Transpiratie

*Duizeligheid en misselijkheid, soms [[hoofdpijn]]

*Tintelingen en jeuk rond de mond en in de handen of vingers

*Handspasme ‘main d’accoucheur’: de vingers en duim zijn verkrampt.

<br>

Denk ook aan:

*[[Angina pectoris]] (geeft een drukkende pijn op de borst, soms met uitstraling)

*[[Hartinfarct]] (geeft een drukkende pijn op de borst, met uitstraling)

*[[Astma]]-aanval (geen tintellingen, expiratoir piepen, geen pijn op de borst)

*[[Zuurstoftekort]] (blauwpaarse verkleuring van lippen en gelaat ([[cyanose]])

Belangrijke vragen om te stellen aan het slachtoffer:{| class="wikitable"* Is er [[pijn op de borst]]? Drukkend of stekend? Is er uitstraling?|-* Zijn er tintellingen in de mond, lippen of vingers?! Uitvragen !! Klachten !! Symptomen|-| Vraag 1 <br> Vraag 2 <br> Vraag 3 || Klacht 1 <br> Klacht 2 <br> Klacht 3 || Symptoom 1 <br> Symptoom 2 <br> Symptoom 3 <br> Symptoom 4 <br> Symptoom 5|}* Is hij bekend met paniekaanvallen of hyperventilatie? Is hij bekend met hartklachten?

===Handelen===

Bij hyperventilatie staat de paniek vaak op de voorgrond. Dat betekent dat een paniekaanval bestaat een belangrijk deel van de Eerste Hulp zal bestaan uit geruststelling van het slachtoffer en uitleg dat het ongevaarlijk is. Neem het slachtoffer mee naar een rustige koele ruimte en probeer te achterhalen wat de aanval paniekaanval veroorzaakt heeft. Probeer na te gaan of er geen sprake is van klachten die passen bij [[pijn op de borst]]. Probeer de ademhaling van het slachtoffer rustig te krijgen door het slachtoffer te laten concenteren op het ademen. Afleiding is vaak een goede oplossing. Dat kan bijvoorbeeld door mee te tellen met de ademhaling, waarbij korte pauzes worden genomen om koolzuur vast te houden: ‘Adem in, adem even (3-4 seconden) vasthouden, adem uit’. Men kan ook de handen van het slachtoffer voor zijn mond laten houden, om zo het uitgeademede koolzuurgas weer in te ademen en de concentratie te laten stijgen. Vroeger werd hiervoor een zakje gebruikt, maar dit wordt door veel slachtoffers als beangstigend ervaren. Het is belangrijk om het slachtoffer serieus te nemen, anders zal het lastig zijn de aanval te stopen.

* Breng het slachtoffer naar een rustige ruimte

** Door mee te tellen met de ademhaling

** Door de handen voor de mond te plaatsen en het slachtoffer rustig te laten ademen

* Geef uitleg over hyperventilatie paniekaanval en verwijs het slachtoffer eventueel naar de huisarts

Indien het slachtoffer het bewustzijn verliest, handel dan zoals bij [[flauwte]].

Zijn Het ademen in een plastic zakje om het [[koolstofdioxide]] gehalte te doen stijgen is niet bewezen effectief en kan indien er dingen die echt sprake is van hyperventilatie op basis van een ander ziektebeeld de toestand van het slachtoffer verergeren. Indien de klachten niet vergeten moeten worden afnemen of essentieel de toestand van het slachtoffer verslechtert, dan kan er sprake zijn? Dan kunnen ze nogmaals extra in van een kader benoemd worden:andere (ernstige) aandoening. Overleg met professionele hulpverleners of bel 1-1-2. 

{| class="wikitable"

|-

|}

===Overzicht Eerste Hulp===

Sommige thema's zijn erg uitgebreid en er kan veel verteld worden. Om het overzicht te bewaren voor beginnende én gevorderde Eerste Hulpverleners wordt een samenvatting van ieder onderwerp in onderstaand schema gezet:

 

{| class="wikitable"

|-

! Koptekst !! Ziektebeeld 1 !! Ziektebeeld 2

|-

| '''Situatie''' || Wat is er aan de hand? || Hoe is de situatie?

|-

| '''Verschijnselen''' || Klacht 1 <br> Klacht 2 <br> Symptoom 1 <br> Symptoom 2|| Symptoom 1 <br> Symptoom 2 <br> Symptoom 3 <br>

|-

| '''Conclusie''' || Ziektebeeld 1 || Ziektebeeld 2

|-

| '''Handelen''' || Aanwijzing 1 <br> Aanwijzing 2 <br> Bel 112! <br> Aanwijzing 4 || Aanwijzing 1 <br> Aanwijzing 2 <br> Bel 112! <br> Aanwijzing 4

|-

| '''Opmerkingen''' || Denk er aan om... || Doe vooral niet...

|}

 

Zoals in bovenstaand voorbeeld worden twee (of meerdere) ziektebeelden besproken. Soms is dat handig omdat ziektebeelden op elkaar lijken en het fijn is om in één schema de verschillen te zien.

===Achtergrondinformatie/Verdieping===

====Mechanisme====

De uitwisseling van [[zuurstof]] en [[koolstofdioxide]] (CO₂) tussen opgeloste vorm in het bloed en gasvorm in de buitenlucht vindt plaats op het kleinste niveau van de longen, ter hoogte van de longblaasjes [[alveoli]]. Hier bevindt zich de overgang tussen de kleinste [[haarvaten]] ([[capillairen]] en de binnenzijde van de longblaasjes. Bij hyperventilatie gebeurt deze gasuitwisseling intensiever dan normaal als gevolg van een toename van het [[teugvolume]], ofwel de hoeveelheid buitenlucht die wordt ingeademd. Bij gezonde mensen is de [[zuurstof]]-verzadiging ([[saturatie]]) in het bloed tijdens normale ademhaling tussen de 95 en 100%. Dit betekent dat door hyperventilatie de hoeveelheid zuurstof in het bloed niet toe zal nemen, immers is de verzadiging al bijna maximaal. De afgifte van [[kooldioxidekoolstofdioxide]] kan wel toenemen. Bij hyperventilatie zal er meer CO₂ af dan gewoonlijk worden afgegeven vanuit het bloed aan de buitenlucht. Hierdoor daalt het CO₂-gehalte in het bloed. Een verlaagd CO₂ gehalte in het bloed wordt [[hypocapnie]] genoemd. Aangezien CO₂ een zure stof is zal als gevolg van de daling van het CO₂-gehalte in het bloed de pH van het bloed stijgen (alkalischer; [[pH]] stijgt). Dit geeft de karakteristieke symptomen van hyperventilatie, zoals boven beschreven.

Hyperventilatie kan ook optreden als gevolg van een metabole stoornis, waarbij de zuurgraad ([[pH]]) in het bloed ontregeld is. Dit is het geval bij [[metabole acidose]], waarbij de zuurgraad van het bloed te hoog is. Dat kan onder andere veroorzaakt worden door een ernstig nierprobleem, of door een ontregeling van een patient met suikerziekte ([[Diabetes Mellitus]] die langere tijd met een te hoge [[bloedsuiker]]spiegel gelopen heeft waardoor een [[keto-acidose]] ontstaan is. Het lichaam zal proberen de zuurgraad van het bloed te normaliseren door meer CO₂ uit te scheiden. De CO₂ verhoogt immers de zuurgraad van het bloed. Hyperventilatie zorgt dan voor een verlaging van het gehalte aan koolstofdioxide, waardoor het bloed minder zuur wordt. Men spreekt dan van respiratoire compensatie. Hyperventilatie is dan een noodmaatregel van het lichaam, omdat een te hoge zuurgraad in het ergste geval tot overlijden kan zorgen. De normale waarde van de zuurgraad of [[pH]] is tussen 7,35 en 7,45.

Indien er zuurstoftekort is in het bloed [[hypoxiehypoxemie]] kan via hyperventilatie het het zuurstofgehalte in het bloed worden vergroot. Uiteraard zal hierdoor het gehalte aan koolstofdioxide dalen, maar het zuurstoftekort is urgenter. Dit fenomeen wordt ook wel '''fysiologische hyperventilatie''' genoemd. Dit treedt bijvoorbeeld op bij:

* Toename van het zuurstofverbruik in het lichaam, bijvoorbeeld bij inspanning. Het zuurstof verbruik neemt toe doordat er meer zuurstof nodig is voor verbranding in de spieren.

* http://[http://www.hyperventilatietips.nl www.hyperventilatietips.nl] - Non-profit informatie site over Hyperventilatie en Agorafobie

* http://www.hulpverleningsforum.nl/index.php?topic=28423.0 - Topic Hulpverleningsforum: Hyperventilatie: Zakje of niet?

 

 

{| class="wikitable"

|-

! Richtlijnen

|-

| * Indien er onduidelijkheid is of er sprake is van hyperventilatie of een ander ziektebeeld dat [[Klacht:Benauwdheid|ademhalingsmoeilijkheden]] geeft, dan gaat de eerstehulpverlener uit van het ergste en waarschuwt [[112]] [http://www.ifrc.org/PageFiles/53459/IFRC%20-International%20first%20aid%20and%20resuscitation%20guideline%202011.pdf]

|}

 

[[Categorie:Woordenlijst]][[Categorie:Breathing]]

• ← Oudere bewerking

Pim

Automatische controleur, bot, bureaucraat, developer, redacteur, nuke, eindredacteur, toezichthouder, beheerder

5.533

bewerkingen