Hevige bloedingen: verschil tussen versies

Uit Eerste Hulp Wiki
Ga naar: navigatie, zoeken
[gecontroleerde versie][gecontroleerde versie]
(Nieuwe pagina aangemaakt met 'Bleeding control Inleiding Een grote bloeding is een ernstige situatie waarbij de circulatie direct bedreigd wordt. Er dient dan ook acuut en adequaat gehandeld te wor...')
 
Regel 1: Regel 1:
Bleeding control
+
Bij ernstige bloedingen -zowel inwendig als uitwendig- kan in korte tijd veel bloedverlies optreden met een ernstige achteruitgang van de toestand van het slachtoffer als gevolg. Er kan [[hypovolemische shock]] optreden en indien niet wordt ingegrepen zal de dood intreden. Bij zowel de inwendige als de uitwendige bloedingen speelt de eerstehulpverlener een belangrijke rol. Hij zal de eerste tijdig moeten herkennen en bij de tweede het bloedverlies proberen te beperken. [[Professionele hulp]] inschakelen is essentieel en zal dan ook zo snel mogelijk dienen te gebeuren.
Inleiding
+
 
Een grote bloeding is een ernstige situatie waarbij de circulatie direct bedreigd wordt. Er dient dan ook
+
===Inleiding===
acuut en adequaat gehandeld te worden. Een bloeding kan intern of extern zijn. Een miltruptuur zal
+
Er worden twee typen ernstige bloedingen onderscheiden: de inwendige bloeding en de uitwendige bloeding. De inwendige bloeding ontstaat door een ongeval of een spontaan optredende bloeding in een orgaan, een weefsel of een botstructuur. Het bloedverlies is niet aan de buitenzijde van het lichaam waarneembaar en de eerstehulpverlener zal dan ook op grond van andere symptomen een inwendige bloeding vermoeden. In de eerste plaats is dat het [[ongevalsmechanisme]], bij een [[stomp trauma]] in de buik kunnen de diverse orgaanstructuren beschadigd raken, grote bloedvaten scheuren kan er bloedverlies optreden. Voorbeelden hier van zijn: een stuur in de buik krijgen bij een ongeval. Ook kunnen bij [[fracturen]] grote bloedingen optreden, afhankelijk van de grootte van het bot. Van een polsfractuur zal het slachtoffer niet in [[shock]] raken, echter kan bij een bovenbeensfractuur ruim 1,5 liter bloed verloren gaan.
bijvoorbeeld een interne bloeding geven. Iemand die een suïcidepoging onderneemt en zijn polsen
+
<br><br>
doorsnijdt heeft een externe arteriële bloeding.
+
Een bijzonder type inwendige bloeding is de 'spontane' inwendige bloeding. Deze kan bijvoorbeeld optreden bij afwijkingen in de bloedvaten in organen, of bij afwijkingen aan de [[aorta]]. Hierbij kan men denken aan een [[aneurysma]] waarbij de wand van de [[aorta]] verzwakt en vergroot is. Deze kunnen spontaan barsten en geven een levensgevaarlijke bloeding.
Behalve arteriën (slagaders) kunnen ook venen (aders) flink bloeden. In tegenstelling tot een arteriële
+
<br><br>
bloeding zal het bloed er dan niet pulserend uitkomen.
+
Een uitwendige bloeding valt direct op door het vele bloedverlies. Afhankelijk van welke vaten zijn aangedaan kan er sprake zijn van een [[slagaderlijke bloeding]] of een [[aderlijke bloeding]]. Een slagaderlijke bloeding kenmerkt zich door pulserend bloedverlies, waarbij het bloed helderrood van kleur is. Een aderlijke bloeding stroomt gelijkmatig en is doorgaans donkerrood van kleur.
Pathofysiologie
+
<br><br>
Wanneer een slachtoffer een grote bloeding heeft verliest hij veel circulerend volume. Dit is een
+
Essentieel bij de behandeling van ernstige bloedingen is het tijdig herkennen van een [[beginnende shock]].
gevaarlijke situatie omdat het lichaam een bepaalde hoeveelheid bloed nodig heeft om in de
+
===Symptomen en klachten===
zuurstofbehoefte te voorzien. Er ontstaat een hypovolemische shock (zie ook verderop in het hoofdstuk).
+
====Inwendige bloedingen====
Symptomen en klachten
+
Het [[ongevalsmechanisme]] speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van een inwendige bloeding en zal de eerstehulpverlener aanwijzingen geven of hij een inwendige bloeding kan verwachten. Soms zijn er direct na het ongeval nog geen duidelijke verschijnselen, maar kan de toestand van het slachtoffer geleidelijk slechter worden. Tekenen van een inwendige bloeding zijn onder andere: pijn, zwelling, misselijkheid, braken en de [[Aandoeningen:Shock|tekenen van shock]].
Als er een uitwendige wond is, dan kan daar veel bloed uitkomen. Als het arterieel is dan komt het bloed
+
Bij ernstige bloedingen in de buik gaat het slachtoffer vaak met opgetrokken knieën of in foetushouding liggen, als gevolg van prikkeling van het buikvlies, de buik is dan ook zeer gevoelig voor aanraking en deze kan plankhard worden.
er pulserend uit.
+
 
Een inwendige wond is moeilijk waar te nemen. Het ongevalsmechanisme kan aanwijzingen geven. Het
+
====Uitwendige bloedingen====
slachtoffer kan bijvoorbeeld een stuur in zijn buik hebben gekregen. In dat geval zal de hulpverlener
+
Een uitwendige bloeding kenmerkt zich door veel bloedverlies en kan zowel [[slagaderlijk]] als [[aderlijk]] zijn.
extra goed moeten letten op de verschijnselen van hypovolemische shock.
+
====Tekenen van shock====
In beide gevallen zullen de volgende verschijnselen optreden:
+
Beide type bloedingen kunnen leiden tot [[shock]]. Let dan ook altijd op tekenen van [[shock]]:
Lichte shock: doorbloeding van minder vitale (perifere) delen als huid, vet en spieren neemt af, doordat
+
* Bleke klamme huid
de vaten samenknijpen (vasoconstrictie) waardoor er meer bloed beschikbaar is voor de vitale organen.
+
* Zwakke snelle pols
Hierdoor ziet het slachtoffer er bleek uit en voelt koud aan. Het slachtoffer transpireert. Bovendien is de
+
* Vertraagde [[capillairy refill]]
“capillary refill” vertraagd.
+
* [[Bewustzijnsstoornissen]]
Ernstige shock: Hetzelfde als bij lichte shock, maar er gaat nu ook minder bloed naar de vitale organen.
+
* Onrust, agitatie
Hierdoor produceren de nieren minder urine. Uiteindelijk neemt ook de perfusie van het hart en de
+
 
hersenen af. Hierdoor kan het slachtoffer verminderd aanspreekbaar worden en uiteindelijk
 
het bewustzijn verliezen. In alle gevallen zal het hart proberen om het verlies aan circulerend volume te
 
compenseren door sneller te gaan kloppen. Omdat er weinig volume in de vaten zit, voel je dus een
 
snelle en weke pols. Hieronder staat een schema met de meest in het oog springende symptomen
 
waarmee je snel kunt zien wat er aan de hand is.
 
Belangrijkste symptomen voor de EHBO-er
 
Uitwendig bloedende wond Inwendig bloedende wond
 
Al dan niet pulserende wond
 
Veel zichtbaar bloedverlies
 
Verdacht ongevalsmechanisme
 
Pijn in thorax of abdomen, gevoelig bij aanraken
 
Opgetrokken benen/foetushouding
 
Verschijnselen van shock
 
Bleke, koude en klamme huid
 
Weke, snelle pols
 
Vertraagde capillaire refill (> 2 sec)
 
5BOSA2 – Vaardigheden 88 Acute Geneeskunde
 
Testen van capillaire refill:
 
Oefen tenminste 5 sec. druk uit op de
 
huid of het nagelbed en laat vervolgens
 
weer los. Hierdoor druk je het bloed uit
 
de haarvaten. Na 2-3 seconden dient
 
het bloed weer terug te zijn en moet er
 
weer een mooie rode/roze kleur zijn.
 
Op het nagelbed kan de uitslag van de
 
test verstoord zijn als het SO koude
 
vingers heeft. Druk op het sternum is
 
dan beter, maar niet altijd mogelijk als
 
EHBO-er.
 
 
Handelen
 
Handelen
 
Een uitwendige wond is evident aanwezig. Je kunt het
 
Een uitwendige wond is evident aanwezig. Je kunt het
Regel 91: Regel 62:
 
· Beweeg en verplaats het slachtoffer niet, tenzij er gevaar is
 
· Beweeg en verplaats het slachtoffer niet, tenzij er gevaar is
 
· Blijf ABC controleren en pas zonodig reanimatie toe
 
· Blijf ABC controleren en pas zonodig reanimatie toe
Drukpunten
 
Drukpunten zijn bedoeld om bij een arteriële bloeding de aanvoer van bloed te stoppen. Een drukpunt
 
moet aan een aantal voorwaarden voldoen om effectief te zijn, namelijk: 1. liggen tussen het hart en de
 
wond, 2. de af te drukken arterie moet boven een harde ondergrond zoals bot lopen, 3. de arterie moet
 
op een bereikbare plaats liggen.
 
Afdrukken van arteriën moet met enig beleid gebeuren, omdat door het geven van druk schade
 
aangericht kan worden aan onderliggende structuren zoals zenuwen en spieren.
 
5BOSA2 – Vaardigheden Acute Geneeskunde 89
 
Algemene aandachtspunten voor drukpunten:
 
· De arterie die afgedrukt wordt dient tussen het hart en de wond te liggen
 
· Een arterie moet altijd op iets hards worden afgedrukt. Meestal is dit een bot
 
· Denk eraan dat sommige delen van het lichaam door meerdere vaten worden gevasculariseerd
 
en dat er anastomoses kunnen bestaan
 
· Bij het oefenen kan gecontroleerd worden of het drukpunt juist is afgedrukt door perifeer naar
 
pulsaties van de arterie te voelen (bijvoorbeeld bij het afdrukken van de a. brachialis kun je dit
 
controleren aan de pols, de a. radialis)
 
Afdrukken arteria subclavia
 
Bloeding hoog aan de arm
 
Uitvoering: Laat het slachtoffer liggen en buig het hoofd iets naar de
 
gewonde zijde, zodat de spieren in de schouder ontspannen. Plaats de
 
duim aan de bovenkant achter het sleutelbeen en de vingers achter de
 
monnikskapspier.
 
Duw de duim in de richting van de tenen, zodat de arteria subclavia op
 
de ribben wordt dichtgedrukt.
 
Afdrukken arteria brachialis
 
Bloeding aan onderarm, pols, hand
 
Uitvoering: Laat het slachtoffer zitten/liggen en breng de aangedane arm
 
omhoog. Plaats de duim aan de binnenzijde van de arm, tussen de
 
biceps en de triceps en duw de arterie dicht op het onderliggende bot.
 
Oefenen: Lokaliseer de arterie door deze te palperen. Druk de arterie
 
dicht en controleer bij het oefenen aan de arteria radialis of er geen
 
circulatie meer aanwezig is.
 
Wees voorzichtig zodat onderliggende structuren niet beschadigd raken.
 
Afdrukken arteria femoralis
 
Bloeding aan bovenbeen, onderbeen, voet
 
Uitvoering: Laat het slachtoffer liggen en ga aan de gewonde zijde
 
zitten. Licht de knie iets op, zodat de liesplooi zichtbaar wordt. Plaats de
 
duimen of een vuist in de liesplooi en druk de arterie tegen de
 
onderliggende spieren/botten dicht. De arterie loopt onder het
 
ligamentum inguinale, op één derde vanaf het os pubis.
 
Figuren 6.1-6.3
 

Versie van 25 mrt 2011 om 09:50

Bij ernstige bloedingen -zowel inwendig als uitwendig- kan in korte tijd veel bloedverlies optreden met een ernstige achteruitgang van de toestand van het slachtoffer als gevolg. Er kan hypovolemische shock optreden en indien niet wordt ingegrepen zal de dood intreden. Bij zowel de inwendige als de uitwendige bloedingen speelt de eerstehulpverlener een belangrijke rol. Hij zal de eerste tijdig moeten herkennen en bij de tweede het bloedverlies proberen te beperken. Professionele hulp inschakelen is essentieel en zal dan ook zo snel mogelijk dienen te gebeuren.

Inleiding

Er worden twee typen ernstige bloedingen onderscheiden: de inwendige bloeding en de uitwendige bloeding. De inwendige bloeding ontstaat door een ongeval of een spontaan optredende bloeding in een orgaan, een weefsel of een botstructuur. Het bloedverlies is niet aan de buitenzijde van het lichaam waarneembaar en de eerstehulpverlener zal dan ook op grond van andere symptomen een inwendige bloeding vermoeden. In de eerste plaats is dat het ongevalsmechanisme, bij een stomp trauma in de buik kunnen de diverse orgaanstructuren beschadigd raken, grote bloedvaten scheuren kan er bloedverlies optreden. Voorbeelden hier van zijn: een stuur in de buik krijgen bij een ongeval. Ook kunnen bij fracturen grote bloedingen optreden, afhankelijk van de grootte van het bot. Van een polsfractuur zal het slachtoffer niet in shock raken, echter kan bij een bovenbeensfractuur ruim 1,5 liter bloed verloren gaan.

Een bijzonder type inwendige bloeding is de 'spontane' inwendige bloeding. Deze kan bijvoorbeeld optreden bij afwijkingen in de bloedvaten in organen, of bij afwijkingen aan de aorta. Hierbij kan men denken aan een aneurysma waarbij de wand van de aorta verzwakt en vergroot is. Deze kunnen spontaan barsten en geven een levensgevaarlijke bloeding.

Een uitwendige bloeding valt direct op door het vele bloedverlies. Afhankelijk van welke vaten zijn aangedaan kan er sprake zijn van een slagaderlijke bloeding of een aderlijke bloeding. Een slagaderlijke bloeding kenmerkt zich door pulserend bloedverlies, waarbij het bloed helderrood van kleur is. Een aderlijke bloeding stroomt gelijkmatig en is doorgaans donkerrood van kleur.

Essentieel bij de behandeling van ernstige bloedingen is het tijdig herkennen van een beginnende shock.

Symptomen en klachten

Inwendige bloedingen

Het ongevalsmechanisme speelt een belangrijke rol bij het ontstaan van een inwendige bloeding en zal de eerstehulpverlener aanwijzingen geven of hij een inwendige bloeding kan verwachten. Soms zijn er direct na het ongeval nog geen duidelijke verschijnselen, maar kan de toestand van het slachtoffer geleidelijk slechter worden. Tekenen van een inwendige bloeding zijn onder andere: pijn, zwelling, misselijkheid, braken en de tekenen van shock. Bij ernstige bloedingen in de buik gaat het slachtoffer vaak met opgetrokken knieën of in foetushouding liggen, als gevolg van prikkeling van het buikvlies, de buik is dan ook zeer gevoelig voor aanraking en deze kan plankhard worden.

Uitwendige bloedingen

Een uitwendige bloeding kenmerkt zich door veel bloedverlies en kan zowel slagaderlijk als aderlijk zijn.

Tekenen van shock

Beide type bloedingen kunnen leiden tot shock. Let dan ook altijd op tekenen van shock:

Handelen Een uitwendige wond is evident aanwezig. Je kunt het immers direct waarnemen. In geval van een slachtoffer bij bewustzijn en een duidelijke uitwendige wond moet men zo snel mogelijk handelen, de slagaderlijke bloeding kan gelijk behandeld worden tijdens de ABC-controle. Bij een slachtoffer buiten bewustzijn dient eerst de A en B gecontroleerd te worden, aangezien er eventueel gereanimeerd dient te worden. Bij een ernstige bloeding, ongeacht of deze arterieel of veneus is, ligt de nadruk van de behandeling op het beperken van bloedverlies. Hoewel we proberen schoon te werken heeft het beperken van het infectierisico initieel weinig prioriteit. Indien er gedurende 10 minuten rechtstreeks druk op de wond wordt uitgeoefend en het aangedane lichaamsdeel boven het hart gehouden wordt, zullen de meeste (ernstige) bloedingen gestelpt zijn. Uiteraard zal het slachtoffer nog steeds professionele hulp nodig hebben voor verdere wondbehandeling en eventuele behandeling van shock. Uitwendige sterk bloedende wond: · Oefen direct druk op de wond uit door met een vlakke hand stevig op de wond te drukken (de kurkmethode) · Breng het aangedane lichaamsdeel omhoog boven het niveau van het hart · Leg het slachtoffer bij voorkeur op de grond (preventief voor flauwte en shock) · Zoek het juiste drukpunt op (zie later), bij een veneuze bloeding is een drukpunt meestal minder nuttig. Echter soms kan een drukpunt ook dan van waarde zijn · Bel 112 · Leg een wonddrukverband aan over de wond (zie later in dit hoofdstuk en in Hoofdstuk Wonden en Verbandleer) In een ideale situatie is de hulpverlener niet alleen. In dat geval dient de hulpverlener bij het slachtoffer te blijven en iemand anders de opdracht te geven om 112 te bellen (dit kan dan al eerder in het protocol) en de verbanddoos te halen. Als de hulpverlener alleen is, dan moet er geïmproviseerd worden. Soms kan het slachtoffer zelf of een omstander het drukpunt overnemen. Laat echter nooit het slachtoffer zelf een drukpunt zoeken. Soms kan de hulpverlener het slachtoffer meenemen naar de verbanddoos. Inwendig sterk bloedende wond: · DRS.AB, bij de C controle kom je achter de inwendige bloeding · Waarschuw zo snel mogelijk professionele hulp via 1-1-2 · Beweeg en verplaats het slachtoffer niet, tenzij er gevaar is · Blijf ABC controleren en pas zonodig reanimatie toe