Wervelletsel: verschil tussen versies

Uit Eerste Hulp Wiki
Ga naar: navigatie, zoeken
[gecontroleerde versie][gecontroleerde versie]
(Nieuwe pagina aangemaakt met 'Wervelletsels en dwarslaesie Inleiding In de acute geneeskunde wordt er onderscheid gemaakt tussen een hoog-energetisch trauma (HET) en een laag- energetisch trauma (L...')
 
k
 
(18 tussenliggende versies door 3 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
Wervelletsels en dwarslaesie
+
{{Status|
Inleiding
+
|mainauthor= [[Pim]]
In de acute geneeskunde wordt er onderscheid gemaakt tussen een hoog-energetisch trauma (HET) en
+
 
een laag- energetisch trauma (LET). Wanneer een slachtoffer tegen een boom rijdt, door een auto wordt
+
|coauthor= [[]]
aangereden of van (grote) hoogte valt, zoals van een ladder, is er sprake van een HET. De formule van
+
|controller=
kinetische energie: E = 1/2m.v2 geeft weer welke energie vrijkomt (of welke kracht inwerkt op een
+
|supervisor= [[Pim]]
slachtoffer) bij een ongeval. Variabelen hierin zijn de massa van het voertuig en de snelheid van het
+
|niveau= [[Handleiding#Niveau|Gevorderd]]
voertuig. Hieruit kan men berekenen dat ook een ongeval met een vrachtauto die 5 km/h rijdt een HET
+
|status= [[Handleiding#Status|Concept]]
is.
+
}}
Wanneer bijvoorbeeld een slachtoffer bij het sporten ‘door zijn enkel gaat’, is er sprake van een LET. Het
+
 
verschil tussen LET en HET is dat bij de hoogenergetische traumata de inwerkende energie op het
+
 
slachtoffer veel groter is en de verplaatsingen over de gewrichtsvlakken groter, waardoor er meer en
+
'''Wervelletsel''' omvat alle letsels van de wervels, [[wervelkolom]] en omliggende structuren. Een wervelletsel is een verstoring van de samenhang en stevigheid van de [[wervelkolom]], waarbij het risico ontstaat dat er schade ontstaat aan het [[ruggenmerg]] zoals een dwarslaesie.  
ernstiger weefselschade ontstaat. Bij een HET is het risico dat het slachtoffer fracturen of andere letsels
+
 
heeft opgelopen dus groter; zo ook bij de wervels. Het ongevalsmechanisme speelt dan ook een
+
De [[wervelkolom]] wordt ingedeeld in drie onderdelen:
belangrijke rol in de afweging of er een verdenking is op wervelletsels.
+
* De nekwervelkolom ([[cervicaal]], bestaande uit zeven wervels
Jaarlijks worden in Nederland zo’n 4000 patiënten opgenomen in ziekenhuizen met een vorm van
+
* De borstwervelkolom ([[thoracaal]]) bestaande uit 12 wervels
wervelletsel. In ongeveer de helft van de gevallen gaat het om een verkeersletsel. Ongeveer 20% wordt
+
* De lendewervelkolom ([[lumbaal]]), bestaande uit 5 wervels
veroorzaakt door direct geweld en ook 20% wordt veroorzaakt door val van hoogte. Dit zijn allen hoogenergetische
+
De [[wervelkolom]] bestaat dus uit totaal 24 wervels, begint in de schedel en eindigt in het heiligbeen en het bekken. De wervels worden bijeen gehouden door gewrichten, tussenwervelschijven en banden (ligamenten).
traumata.
+
 
Indien er letsels zijn aan de wervelkolom, komen deze vooral voor in de cervicale en thoracolumbale
+
Zie ook: [[wervelkolom]] en [[Wervelkolom#De wervelkolom en trauma|wervelkolom en trauma]].
wervelkolom. Indien er sprake is van een fractuur van de wervelkolom, kan deze in elk gedeelte van de
+
 
wervel voorkomen. Vooral fracturen in de wervelgedeelten buiten het corpus geven vaak ernstige
+
 
neurologische schade, omdat dat gedeelte rondom het ruggenmerg heen ligt. Deze verhogen de kans
+
Letsels van de [[wervelkolom]] worden meestal veroorzaakt door een [[hoogenergetisch trauma]], waarbij tijdens een ongeval dusdanig veel kracht op de [[wervelkolom]] en de ligamenten wordt uitgeoefend waardoor verschuiving van de gewrichten plaatsvindt en de samenhang verstoord raakt. Het [[ongevalsmechanisme]] is mede bepalend voor de ernst en de plaats van de fracturen in de [[wervelkolom]]. Omdat het [[ruggenmerg]] in de [[wervelkolom]] loopt, is er bij beschadiging van de [[wervelkolom]] groot risico op het optreden van doorsnijding of schade aan het [[ruggenmerg]], ook wel [[dwarslaesie]] genoemd. Door een dwarslaesie treedt uitval op onder het niveau van de doorsnijding.
op een zogenaamde dwarslaesie. Een dwarslaesie is dus wervelletsel met neurologische uitval na een
+
 
(HE)T. Omdat dit letsel een aparte presentatie heeft met zeer uitgesproken regels over handelen, wordt
+
Een dwarslaesie kan zowel gedeeltelijk als geheel zijn. Bij een gedeeltelijke doorsnijding van het ruggenmerg zal een deel van de functies onder het niveau van de dwarslaesie intact blijven, mits de schade niet toeneemt, door bijvoorbeeld verplaatsing van het slachtoffer. Bij een volledige dwarslaesie is er uitval van alle functies onder het niveau van de doorsnijding.
deze in een apart hoofdstuk beschreven.
+
 
Ook de whiplash (een type cervicaal wekedelenletsel) wordt apart genoemd, omdat deze vaak na een
+
De meest voorkomende plaatsen waar fracturen van de wervelkolom voorkomen zijn de nekwervelkolom en de borstwervelkolom.
zeer typisch ongevalmechanisme (kop- staart botsing) voorkomt.
+
 
In dit hoofdstuk worden de algemene symptomen en handelingen bij wervelletsel besproken.
+
Een wervelleltsel hoeft niet per se door een groot ongeval op te treden. Door veranderingen in het bot of de structuren van de wervelkolom, bijvoorbeeld door ziekte, kunnen 'spontaan' fracturen optreden. Denk bijvoorbeeld aan botontkalking ([[osteoporose]]), uitzaaiingen van kanker ([[metastasen]]) of andere afwijkingen. Deze fracturen kunnen spontaan of bij een zeer klein trauma al optreden.
Een bijzondere vorm van wervelletsels zijn de pathologische wervelfracturen, waarbij er vaak geen
+
 
sprake is van een HET. Een pathologische wervelfractuur wordt veroorzaakt door afname van de
+
Ook de [[whiplash]] (een type cervicaal wekedelenletsel) wordt apart genoemd, omdat deze vaak na een zeer typisch ongevalsmechanisme (kop- staart botsing) voorkomt.
botdichtheid (osteoporose) of een kwaadaardig proces (tumor of metastase) in een wervel. Meestal
+
 
treden dit soort fracturen op bij ouderen, mensen die chronisch gebruik maken van corticosteroïden of
+
===Symptomen en klachten bij wervelletsel en dwarslaesie===
met een maligniteit in de voorgeschiedenis.
+
Vanwege het risico op verergering van het letsel en het mogelijke veroorzaken van een dwarslaesie is het essentieel om aan de hand van het [[ongevalsmechanisme]] na te gaan of er sprake is van een [[hoogenergetisch trauma]] en er dus wervelletsel kan bestaan. Bij ieder hoogenergetisch trauma is er de verdenking op wervelletsel, tot het tegendeel in het [[Hulpdiensten:SEH|ziekenhuis]] bewezen is. Er is een aantal specifieke [[ongevalsmechanisme]]n dat vaak voorkomt bij wervelletsel:
Bij een wervelfractuur kan als gevolg van schade aan het ruggenmerg ook een dwarslaesie ontstaan,
+
 
waarbij er sprake is van uitval van neurologische functies zoals sensibiliteit en motoriek. De
+
Voor een wervelletsel in de nekwervelkolom ([[cervicaal]] wervelletsel) zijn dat:
neurologische uitval bevindt zich onder het niveau van het ruggenmergletsel. De symptomen kunnen
+
* Ieder [[hoogenergetisch trauma]]
zeer uiteenlopend zijn doordat er sprake kan zijn van zowel een gedeeltelijke als een complete
+
* Verwondingen boven het niveau van het [[sleutelbeen]] ([[clavicula]]), dus in de nek en aan het hoofd
dwarslaesie, maar ook doordat het niveau van de laesie kan verschillen.
+
* Pijnk in de hals, spontaan of bij bewegingen
Er kan sprake zijn van een drukverhogend letsel zoals een bloeding of een ontsteking die het
+
* Bewusteloosheid na een ongeval, bewusteloosheid en verwondingen aan het hoofd
ruggenmerg in verdrukking brengt wat voor neurologische uitval zorgt. Een andere mogelijkheid is
+
* Na een voor of achterwaartse beweging van de nek (kop-staartbotsing)
doorsnijding van het ruggenmerg, door bijvoorbeeld een wervelfractuur of een schotverwonding.
+
 
In het ruggenmerg lopen zenuwen met verschillende functies. Het onderscheid tussen een complete en
+
Voor een wervelletsel in de borst- of lendewervelkolom zijn dat:
een gedeeltelijke dwarslaesie kan in de kliniek worden gemaakt op basis van de uitgevallen functies
+
* Ieder [[hoogenergetisch trauma]]
doordat de verschillende functies door verschillende banen op verschillende plaatsen in het
+
* Een val recht op de hiel of stuit
ruggenmerg lopen. Doordat bij een gedeeltelijke dwarslaesie slechts een deel van het ruggenmerg is
+
* Na een voor of achterwaartse beweging van de romp
aangedaan zullen alleen de functies uitvallen die in dat deel van het ruggenmerg liggen. Vaak zijn de
+
* Na een val waarbij de rug gedraaid werd
sensorische functies meer aangedaan dan de motorisch functies.
+
 
5BOSA2 – Vaardigheden Acute Geneeskunde 71
+
Op grond van het ongevalsmechanisme kan met een verdenking hebben op wervelletsel, voor die verdenking is het niet noodzakelijk dat het slachtoffer ook daadwerkelijk klachten en symptomen heeft van wervelletsel.
Symptomen en klachten bij wervelletsel en
+
 
dwarslaesie
+
De klachten bij een wervelletsel bestaan vaak uit pijn ter plaatse van de breuk in nek of rug. Soms is er sprake van uitstralende pijn vanuit de nek of rug in armen of benen. Er kunnen tintellingen of een dof gevoel zijn in armen of benen en bij een volledige dwarslaesie is er geen gevoel meer in de ledematen onder het aangedane deel van het ruggenmerg.
Als EHBO-er is het belangrijk het ongevalsmechanisme te achterhalen, wat initieel bepaalt of er een
+
Realiseer je dat ernstige verwondingen elders in het lichaam af kunnen leiden van de pijn in de nek of rug. Dit is ook het geval bij gebruik van alcohol, bewustzijnsstoornissen en drugsgebruik. Dit worden ook wel afleidende verwondingen of distracting injuries genoemd.
verdenking op wervelletsels bestaat. Behalve het ongevalsmechanisme (een hoogenergetisch trauma),
+
 
zijn er nog andere aanwijzingen waardoor je bedacht wordt op wervelletsels.
+
Bij een complete dwarslaesie (en soms ook bij een gedeeltelijke dwarslaesie worden vaak ook nog andere symptomen gezien. Op de voorgrond staat uitval, het onvermogen ledematen te bewegen en gevoelloosheid. Daarnaast kan er sprake zijn van urineverlies of het onvermogen te urineren. Bij mannen kan een blijvende erectie optreden ([[priapisme]]), zij zijn zich daar vaak niet van  bewust. Als gevolg van onderbreking van het [[autonome zenuwstelsel]] kan ook [[neurogene shock]] optreden.
Een hoge verdenking op cervicaal wervelletsel ontstaat bij:
+
 
· Ieder hoogenergetisch trauma (HET)
+
Bij zeer  hoge dwarslaesies in de nekwervelkolom (ter hoogte van de 3e en 4e nekwervel) kunnen [[stoornissen in de ademhaling]] optreden als gevolg van doorsnijding van de zenuwen die de [[ademhaling]] aansturen. Dit is niet met het leven verenigbaar.
· Verwondingen boven het niveau van de clavicula (sleutelbeen)
+
 
· Ernstige verwondingen elders in het lichaam die eventuele pijn in de nek afleiden (distracting
+
===Handelen bij wervelletsel en dwarslaesie===
injuries), hier dient men extra bedacht op te zijn bij alcohol of druggebruik.
+
* Benader het slachtoffer volgens de [[ABCDE-methodiek]]
· Pijnklachten in de hals, spontaan of bij bewegen
+
* Ga vroegtijdig het [[ongevalsmechanisme]] na en beoordeel of er sprake is van een [[hoogenergetisch trauma]] of een ongeval dat wervelletsel kan veroorzaken
· Uitstralende pijn in de armen, motorische en/of sensibele stoornissen in de bovenste en/of
+
* Indien er een [[hoogenergetisch trauma]] heeft plaatsgevonden of er een verdenking is op wervelletsel:
onderste extremiteit.
+
** Immobiliseer de nek van het slachtoffer met de [[handgreep van Zäch]] of [[manuele fixatie]]
· Na een flexie/extensietrauma van de nek (zoals men vaak bij een kop-staartbotsing ziet)
+
** Instrueer het slachtoffer om niet meer te bewegen en geen 'ja' of 'nee' te schudden
· Letsel en verwondingen aan het hoofd en de eventuele aanwezigheid van schedelhersenletsel
+
* Waarschuw 112
Letsels van thoracale en/of lumbale wervels kan bij elke patiënt voorkomen die pijn heeft in de rug:
+
* Wees bedacht op stoornissen in de [[vitale functies]], het bestaan van [[hoofd- en hersenletsel]] en [[Shock#Neurogene shock|neurogene shock]]
· Nadat hij/zij een HET heeft doorgemaakt
+
 
· Nadat hij/ zij is gevallen op de hiel/ stuit
+
[[Categorie:Woordenlijst]][[Categorie:Trauma]]
· Na een flexie-/extensietrauma van de romp
 
· Na een val waarbij de rug gedraaid werd (rotatiecomponent). Bij de val met rotatiecomponent
 
heeft het slachtoffer vaak schaafwonden op de schouder.
 
Vaak presenteren slachtoffers zich met lokale pijn in de nek of rug. De symptomen kunnen variëren van
 
geen/ nauwelijks klachten tot ernstige pijnklachten en een volledige neurologische uitval. Er kunnen ook
 
tintellingen of gevoelsstoornissen zijn in de ledematen of op de romp. Vanwege het karakter van een
 
HET zijn er vaak nog vele andere (ernstige) letsels aanwezig, die de aandacht kunnen afleiden van de
 
wervelletsels (distracting injuries).
 
Bij een osteoporotische wervelfractuur treed er plotseling pijn op in de rug, nadat het slachtoffer
 
bijvoorbeeld van een trapje afgestapt is of is gaan zitten. Soms is er een standsafwijking van de rug.
 
Bij een complete dwarslaesie is het hele ruggenmerg aangedaan en zullen alle functies zijn uitgevallen
 
onder het niveau van het ruggenmergletsel. Symptomen van een complete dwarslaesie zijn:
 
· Pijn in rug of nek
 
· Gevoelloosheid
 
· Verlamming
 
· Incontinentie of urineretentie
 
· Priapisme (blijvende erectie)
 
· Neurogene shock
 
De functie uitval vindt plaats beneden het niveau van het ruggenmergletsel. Ruggenmergletsel ter
 
hoogte van Th12-L2 zal uitval in de benen geven en letsel ter hoogte van C5-Th1 zal uitval van de armen
 
en de benen geven. Een dwarslaesie boven de vierde cervicale wervel geeft complicaties van de
 
ademhaling doordat alle aansturing van de ademhalingsspieren is verdwenen.
 
De n. phrenicus die het diafragma innerveert, treedt uit bij C4-6, en deze dwarslaesie is dan ook niet
 
met het leven verenigbaar. Bij een complete dwarslaesie is door uitval altijd de blaasfunctie aangetast
 
wat zal leiden tot incontinentie of juist het niet kunnen ledigen van de blaas (urineretentie). Ook is er
 
vaak in de acute fase priapisme (penis in blijvende erectiestand).
 
Een slachtoffer met een gedeeltelijke dwarslaesie kan pijn hebben, doordat de banen voor de vitale
 
sensibiliteit nog intact zijn, terwijl de banen van de gnostische sensibiliteit aangedaan zijn. Pijn sluit een
 
dwarslaesie niet uit! Bij een incomplete dwarslaesie kan het slachtoffer tintellingen of een dof gevoel
 
hebben in de nek of rug, of in de ledematen beneden het niveau van de dwarslaesie
 
Indien het slachtoffer bewusteloos is, moet zijn ademweg worden vrijgehouden met behulp van de chinlift,
 
zonder dat daarbij het hoofd gekanteld of de nek gemanipuleerd wordt. Een betere methode is de
 
5BOSA2 – Vaardigheden 72 Acute Geneeskunde
 
jaw-thrust die in de professionele hulp wordt toegepast om de luchtweg bij traumapatiënten vrij te
 
houden . Hierbij zit de hulpverlener achter het slachtoffer en legt de vingers langs de kaak en lift deze
 
als het ware op. Deze methode valt buiten het bestek van deze EHBO-cursus. Leg het slachtoffer
 
absoluut niet in stabiele zijligging, tenzij het slachtoffer alleen gelaten dient te worden om bijvoorbeeld te
 
gaan alarmeren of als er meerdere slachtoffers zijn die hulp behoeven.
 
Bij een sterke verdenking op een wervelletsel door het ongevalmechanisme of vrijwel zeker aanwezige
 
letsels wordt altijd 112 gewaarschuwd, hoofd en nek geïmmobiliseerd en het slachtoffer niet meer
 
bewogen. Men gaat altijd uit van het ergste!
 
Vanwege deze grote variëteit aan klachtenpresentaties is het belangrijk om na een HET of ander typisch
 
ongevalmechanisme indien er geen klachten zijn, toch naar de huisarts/SEH te gaan ter controle. In alle
 
andere gevallen dient 112 gebeld te worden. Bij een HET dient in principe altijd een ambulance te
 
worden gewaarschuwd, zodat het slachtoffer gecontroleerd kan worden op wervelletsels, dwarslaesie of
 
andere letsels.
 
C-spine (de cervicale wervelkolom)
 
Inleiding
 
De cervicale wervelkolom, ook wel CWK of C-spine genoemd, bevat net als de rest van de wervelkolom
 
het ruggenmerg dat tussen hersenen en lichaam loopt en bestaat zelf uit botstructuren en weke delen
 
zoals ligamenten. Wegens de grote mobiliteit van de nek, zijn deze structuren erg gevoelig voor letsel
 
en is de kans groot dat na een HET of een plotseling trauma aan de nek fracturen van de
 
nekwervelkolom optreden. De oorzaken voor letsel aan de cervicale wervelkolom zijn voornamelijk
 
ongelukken met motorvoertuigen (50%), vallen van hoogte (20%) en sporten (15%). De rest wordt
 
veroorzaakt door inter-persoonlijk geweld. In het protocol is daarom apart aandacht voor immobilisatie
 
van de nekwervelkolom en het hoofd, met name ook omdat na het ongeval de nek gemakkelijk bewogen
 
wordt door slachtoffer of omstanders, terwijl de rug vaak in dezelfde houding blijft omdat het slachtoffer
 
niet bewogen wordt.
 
Pathofysiologie
 
De cervicale wervelkolom bestaat uit zeven wervels, met bijbehorende tussenwervelschijven en
 
ligamenten die ervoor zorgen dat de wervelkolom als een stevig geheel beweegt. Door deze stevigheid
 
wordt letsel aan het ruggenmerg voorkomen. Bij hoogenergetische traumata, kan er echter dusdanig
 
veel kracht worden uitgeoefend op de cervicale wervelkolom, waardoor deze mechanisch onstabiel
 
wordt en de onderdelen niet meer op hun plek worden gehouden. Door de ontstane instabiliteit kan er
 
gemakkelijker letsel ontstaan, zoals breuken en ontwrichtingen. Het ruggenmerg kan dan geheel of
 
gedeeltelijk aangetast worden door scherpe botstukken die de zenuwen kunnen doorsnijden. Tevens
 
kunnen er door het geweld bloedingen en oedeem (vochtophoping) ontstaan die druk op de zenuwen
 
uitoefenen. Beide mechanismen zorgen ervoor dat zenuwen zowel vanaf en naar de hersenen niet meer
 
functioneren met als gevolg neurologische uitval, oftewel een dwarslaesie.
 
Symptomen en klachten
 
Een dergelijke dwarslaesie kan zich uiten in krachtsverlies van de ledematen, gevoelsverlies of
 
tintelingen in armen en benen. Het slachtoffer kan ook last hebben van een dof gevoel in de aangedane
 
zenuwen. Bij hoge doorsnijding boven de 4e nekwervel, kan de ademhaling uitvallen omdat het
 
diafragma dan niet meer werkt. Er kan ook sprake zijn van lokale klachten zoals nekpijn of pijn bij
 
bewegen. Men moet ook beducht zijn voor een neurogene shock (zie hoofdstuk Circulation).
 

Huidige versie van 26 aug 2012 om 16:22

Auteur: Pim / Supervisor: Pim / Co-auteur: [[]] / Niveau: Gevorderd / Paginastatus: Concept. Laatste bewerking: Casper. Zie ook Handleiding.

Eerste Hulp Wiki zoekt schrijvers! Schrijf jij ook mee?


Wervelletsel omvat alle letsels van de wervels, wervelkolom en omliggende structuren. Een wervelletsel is een verstoring van de samenhang en stevigheid van de wervelkolom, waarbij het risico ontstaat dat er schade ontstaat aan het ruggenmerg zoals een dwarslaesie.

De wervelkolom wordt ingedeeld in drie onderdelen:

  • De nekwervelkolom (cervicaal, bestaande uit zeven wervels
  • De borstwervelkolom (thoracaal) bestaande uit 12 wervels
  • De lendewervelkolom (lumbaal), bestaande uit 5 wervels

De wervelkolom bestaat dus uit totaal 24 wervels, begint in de schedel en eindigt in het heiligbeen en het bekken. De wervels worden bijeen gehouden door gewrichten, tussenwervelschijven en banden (ligamenten).

Zie ook: wervelkolom en wervelkolom en trauma.


Letsels van de wervelkolom worden meestal veroorzaakt door een hoogenergetisch trauma, waarbij tijdens een ongeval dusdanig veel kracht op de wervelkolom en de ligamenten wordt uitgeoefend waardoor verschuiving van de gewrichten plaatsvindt en de samenhang verstoord raakt. Het ongevalsmechanisme is mede bepalend voor de ernst en de plaats van de fracturen in de wervelkolom. Omdat het ruggenmerg in de wervelkolom loopt, is er bij beschadiging van de wervelkolom groot risico op het optreden van doorsnijding of schade aan het ruggenmerg, ook wel dwarslaesie genoemd. Door een dwarslaesie treedt uitval op onder het niveau van de doorsnijding.

Een dwarslaesie kan zowel gedeeltelijk als geheel zijn. Bij een gedeeltelijke doorsnijding van het ruggenmerg zal een deel van de functies onder het niveau van de dwarslaesie intact blijven, mits de schade niet toeneemt, door bijvoorbeeld verplaatsing van het slachtoffer. Bij een volledige dwarslaesie is er uitval van alle functies onder het niveau van de doorsnijding.

De meest voorkomende plaatsen waar fracturen van de wervelkolom voorkomen zijn de nekwervelkolom en de borstwervelkolom.

Een wervelleltsel hoeft niet per se door een groot ongeval op te treden. Door veranderingen in het bot of de structuren van de wervelkolom, bijvoorbeeld door ziekte, kunnen 'spontaan' fracturen optreden. Denk bijvoorbeeld aan botontkalking (osteoporose), uitzaaiingen van kanker (metastasen) of andere afwijkingen. Deze fracturen kunnen spontaan of bij een zeer klein trauma al optreden.

Ook de whiplash (een type cervicaal wekedelenletsel) wordt apart genoemd, omdat deze vaak na een zeer typisch ongevalsmechanisme (kop- staart botsing) voorkomt.

Symptomen en klachten bij wervelletsel en dwarslaesie

Vanwege het risico op verergering van het letsel en het mogelijke veroorzaken van een dwarslaesie is het essentieel om aan de hand van het ongevalsmechanisme na te gaan of er sprake is van een hoogenergetisch trauma en er dus wervelletsel kan bestaan. Bij ieder hoogenergetisch trauma is er de verdenking op wervelletsel, tot het tegendeel in het ziekenhuis bewezen is. Er is een aantal specifieke ongevalsmechanismen dat vaak voorkomt bij wervelletsel:

Voor een wervelletsel in de nekwervelkolom (cervicaal wervelletsel) zijn dat:

  • Ieder hoogenergetisch trauma
  • Verwondingen boven het niveau van het sleutelbeen (clavicula), dus in de nek en aan het hoofd
  • Pijnk in de hals, spontaan of bij bewegingen
  • Bewusteloosheid na een ongeval, bewusteloosheid en verwondingen aan het hoofd
  • Na een voor of achterwaartse beweging van de nek (kop-staartbotsing)

Voor een wervelletsel in de borst- of lendewervelkolom zijn dat:

  • Ieder hoogenergetisch trauma
  • Een val recht op de hiel of stuit
  • Na een voor of achterwaartse beweging van de romp
  • Na een val waarbij de rug gedraaid werd

Op grond van het ongevalsmechanisme kan met een verdenking hebben op wervelletsel, voor die verdenking is het niet noodzakelijk dat het slachtoffer ook daadwerkelijk klachten en symptomen heeft van wervelletsel.

De klachten bij een wervelletsel bestaan vaak uit pijn ter plaatse van de breuk in nek of rug. Soms is er sprake van uitstralende pijn vanuit de nek of rug in armen of benen. Er kunnen tintellingen of een dof gevoel zijn in armen of benen en bij een volledige dwarslaesie is er geen gevoel meer in de ledematen onder het aangedane deel van het ruggenmerg. Realiseer je dat ernstige verwondingen elders in het lichaam af kunnen leiden van de pijn in de nek of rug. Dit is ook het geval bij gebruik van alcohol, bewustzijnsstoornissen en drugsgebruik. Dit worden ook wel afleidende verwondingen of distracting injuries genoemd.

Bij een complete dwarslaesie (en soms ook bij een gedeeltelijke dwarslaesie worden vaak ook nog andere symptomen gezien. Op de voorgrond staat uitval, het onvermogen ledematen te bewegen en gevoelloosheid. Daarnaast kan er sprake zijn van urineverlies of het onvermogen te urineren. Bij mannen kan een blijvende erectie optreden (priapisme), zij zijn zich daar vaak niet van bewust. Als gevolg van onderbreking van het autonome zenuwstelsel kan ook neurogene shock optreden.

Bij zeer hoge dwarslaesies in de nekwervelkolom (ter hoogte van de 3e en 4e nekwervel) kunnen stoornissen in de ademhaling optreden als gevolg van doorsnijding van de zenuwen die de ademhaling aansturen. Dit is niet met het leven verenigbaar.

Handelen bij wervelletsel en dwarslaesie