21
bewerkingen
Wijzigingen
k
'''Vergiftigingen''', ook wel '''intoxicaties''' genoemd, komen relatief veel voor en varieeren van inname van een relatief onschuldige stof tot ernstige vergiftigingen met stoornissen van de [[vitale functies]]. Iedere stof is een potentieel vergif. Het effect en de schadelijkheid zijn afhankelijk van de hoeveelheid die wordt ingenomen en de wisselwerking met de processen in het lichaam. Van sommige stoffen is erg veel nodig om te spreken van een vergiftiging. Van water moet men vele liters innemen om schadelijke effecten te bereiken. Van sommige stoffen is een kleine hoeveelheid al voldoende om ernstige verstoringen in de [[vitale functies]] te veroorzaken.
Zie {{LinkBox1| |LinkCategorie= Algemeen|LinktitleOK= Vergiftiging|LinkOK= http://www.ehbo.nl/tips/vergiftiging/|LinktitleRK= |LinkRK= }} '''Vergiftigingen''', ook: wel '''intoxicaties''' genoemd, komen relatief veel voor en variëren van inname van een relatief onschuldige stof tot ernstige vergiftigingen met stoornissen van de [[vitale functies]]. Iedere stof is een potentieel vergif. Het effect en de schadelijkheid zijn afhankelijk van de hoeveelheid die wordt ingenomen en de tijd die tussen innamen zit, en de wisselwerking met de processen in het lichaam. Van sommige stoffen is erg veel nodig om te spreken van een vergiftiging. Van water moet men vele liters innemen om schadelijke effecten te bereiken. Van sommige stoffen is een kleine hoeveelheid al voldoende om ernstige verstoringen in de [[vitale functies]] te veroorzaken. Botuline Toxine is de meest giftige stof die wij op dit moment kennen. Intoxicaties met [[Alcohol en drugs]]worden op een andere pagina besproken.
geen bewerkingssamenvatting
{{Status|
|mainauthor= [[Pim]]
|coauthor= [[Guusje]] |controller=
|supervisor= [[Pim]]
|niveau= [[Handleiding#Niveau|Beginner/Gevorderd]]
}}
===Inleiding===
Giftige stoffen kunnen op veel verschillende manieren het lichaam binnenkomen. Meestal gebeurt dat via de mond doordat iemand een stof inneemt en waarbij opname via het maag-darmstelsel plaatsvindt. Via inademing kunnen giftige gassen worden opgenomen via de longen en zo via het bloed verspreid worden. Ook kunnen stoffen rechtstreeks in de bloedbaan geïnjecteerd worden of via de huid of ogen worden opgenomen. Zoals gezegd zijn er zeer veel zkunnen alle stoffen die een vergif kunnen zijn. De inwerking van de stoffen kan verschillend zijn. Sommige stoffen werken direct in op de plaats waar het wordt ingenomen, andere stoffen worden eerst opgenomen in het lichaam voordat zij het giftige effect kunnen bewerkstelligen. Directe schade kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt door bijtende of etsende stoffen, die bij inname via de mond schade geven in mond, slokdarm en maag. Medicatie daarentegen wordt eerst opgenomen in het lichaam en zal pas in het bloed zijn schadelijke werking geven. Sommige stoffen zijn direct schadelijk na opname, andere stoffen worden eerst processen in het lichaam omgezet in een giftige stof (gemetaboliseerd).
<br><br>
Voor de Eerste hulp kunnen giftige stoffen die via het [[Spijsverteringsstelsel|mond-maagdarmstelsel]] worden opgenomen globaal worden ingedeeld in drie groepen:
Gifstoffen kunnen ook via de [[longen]] worden opgenomen, door inademing. Denk hierbij aan [[koolstofmonoxide]], gassen en dampen.
Ook via de [[huid]] kunnen gifstoffen directe en indirecte schade geven. Contact met een bijtende stof zal chemische brandwonden veroorzaken(Lokale effecten), maar kan na opname ook schadelijke effecten hebben op processen in het lichaam(Systemische effecten).
Gevaarlijke stoffen kunnen ook voor de eerstehulpverlener een risico vormen, bescherm je dus ook altijd voldoende door het gebruik van handschoenen, beschermende kleding enzovoorts. Indien het niet veilig is om het slachtoffer te benaderen, wacht dan tot de brandweer de situatie heeft veiliggesteld.
* Hoofdpijn
* Duizeligheid
* Irritatie van ogen-, neus-, mondslijmvliezen met tranenvloed, loopneus, speekselvloedHet is essentieel om na te gaan met welke stof het slachtoffer in contact geweest is, omdat de [[Hulpdiensten:112|hulpdiensten]] kunnen nagaan hoe de vergiftiging behandeld kan worden. Observeer dus de omgeving naar flesjes, potjes of andere voorwerpen waar het gif in gezeten heeft. Neem de verpakking altijd mee naar de hulpverlener als dat veilig kan, maak anders een foto van de verpakking waarop de naam goed leesbaar is.
===Handelen===
====Vergiftiging via de mond-maag-darmkanaal====
De bovengenoemde groepen worden ook gebruik bij de behandeling van vergiftigingen in het maag-darm stelsel.
Bij bijtende stoffen laat je een volwassen slachtoffer 1-2 glazen de mond spoelen (uitspugen!) en eventueel een kleine hoeveelheid water drinken (maximaal 1 glas) om het gif keel en slokdarm te verdunnen, laat ook de mond spoelen om de inwerking in de mond te beperken. Bij niet-bijtende stoffen mag het slachtoffer niet drinken, omdat dan de stoffen sneller worden opgenomen in het lichaam. Laat het slachtoffer liever niet braken, omdat dat het risico op versklikken verslikken vergroot. Bij petroleumachtige stoffen mag het slachtoffer niet drinken, omdat de stof boven op het water gaat drijven en het risico op braken en aspiratie vergroot wordt.
{| class="wikitable"
| '''''Braken''''' || Nooit* || Nooit || Nooit
|-
| '''''Drinken''''' || Ja, water Liever niet || Nooit || Nooit
|}
*Bij niet bijtende stoffen werd vroeger door het Oranje Kruis aangeraden om braken op te wekken, mits het slachtoffer goed bij bewustzijn is. Wij raden braken echter af vanwege het risico op [[aspiratie]].
Blijf de vitale functies controleren en schakel [[112|professionele hulp]] in. Probeer een verpakking van het gif mee te geven met de [[Hulpdiensten:Ambulance|ambulance]].
Het verdunnen van een bijtende stof met water of melk wordt afgeraden [http://www.ifrc.org/PageFiles/53459/IFRC%20-International%20first%20aid%20and%20resuscitation%20guideline%202011.pdf]. Voor vergiftigingen met [[alcohol of en drugs]] zijn aparte aandachtspunten.
====Vergiftiging via de luchtwegen====
Let specifiek op gevaar voor jezelf, er kan immers nog giftig gas aanwezig zijn. Gebruik al je zintuigen. Realiseer je dat niet alle gassen een geur hebben, zoals bijvoorbeeld [[koolstofmonoxide]]! Verplaats het slachtoffer indien mogelijk naar een veilige ruimte, bij voorkeur in de buitenluchten kleed het slachtoffer uit om eventueel gas in de kleding te elimineren. Let daarbij wel op risico van onderkoeling.
Voor alle (mogelijke) vergiftigingen via de luchtwegen moet in principe 112 gewaarschuwd worden, aangezien dit in korte tijd tot ernstige verstoring van de vitale functies kan leiden.
Ben voorzichtig met beademen, sommige gassen worden door het slachtoffer uitgeademd en kunnen dus een risico vormen voor de hulpverlener. Dit zijn bijvoorbeeld vergiftigingen met [[Vergiftiging met cyanide|cyanide]], kwik, corrosieve (bijtende) gifstoffen en organofosfaten. Zorg ervoor dat je de uitademingslucht niet inademt en gebruik bij voorkeur een beademingsmasker, de risico's zijn echter dermate klein dat levensreddend handelen voorrang heeft.
====Vergiftiging via de huid of ogen====
Zorg voor je eigen veiligheid en draag altijd handschoenen. Zorg dat je niet in contact komt met het spoelwater. Spoel tenminste 30 minuten met lauw stromend water, en verwijder alle kleding en sierradensieraden. Controleer de vitale functiesen schakel direct professionele hulp in. Zie ook [[chemische verbranding]].
====Intraveneuze vergiftiging====
De intraveneuze vergiftiging, ofwel vergifiging vergiftiging rechtstreeks in de bloedbaan zal de eerstehulpverlener niet vaak tegenkomen. Op straat wordt nog wel eens heroïne, cocaïne of amfetamine intraveneus gespoten. De eigen veiligheid is essentieel, pas op voor [[Veiligheid en hygiëne|besmette naalden]] en draag handschoenen. Slachtoffers kunnen agressief reageren.
Een overdosis [[heroïne]] leidt tot verminderde ademhaling en uiteindelijk ademstilstand. Dit is dus wel een
levensbedreigende situatie.
[[Categorie:Woordenlijst]]